امینی در بن‌بست

  علیرضا احمدی    
فروردین 1341با اعلام موجودیت شرکت «هواپیمایی ملی ایران» آغاز و شرکت «هواپیمایی ایران» متعلق به رضا افشار برچیده شد. سد سفیدرود نیز در 29اردیبهشت با گنجایش 1800مترمکعب و 420میلیون کیلووات برق در ساعت آماده بهره‌برداری شد و چند روز بعد هم موافقتنامه بازرگانی ایران و شوروی به امضا رسید. دراین میان بن‌بست اقتصادی که کشور درگیر آن بود عرصه را بر دولت تنگ کرده و ازسوی دیگر شکاف میان شاه و امینی هم روز به‌روز عمیق‌تر می‌شد. کار به‌جایی رسید که درجلسه19تیر هیأت دولت، میان شاه و امینی برسر بودجه ارتش مشاجره درگرفت و امینی تهدید کرد که اگر بودجه ارتش کاهش نیابد، استعفا می‌دهد. به‌دنبال آن چند روز بعد امینی، دولت آمریکا را متهم کرد که کمک‌های مالی خود را به ایران قطع کرده و دولت را در بن‌بست قرار داده‌است. درپی آن سخنگوی دولت اعلام کرد که کار بودجه با بن‌بست مواجه شده‌است. به‌دنبال این حوادث روز 26تیر علی امینی استعفا داد تا فرمان نخست‌وزیری به نام «امیر اسدالله اعلم» صادر شود. 2 روز بعد از سقوط دولت امینی، دولت آمریکا اعلام کرد این کشور درطول 14ماه زمامداری علی امینی، 67میلیون و 300هزار دلار به ایران کمک مالی کرده است. دولت جدید برای صرفه‌جویی در بودجه کل‌کشور سازمان‌های شورای‌عالی اقتصاد، بازرسی نخست‌وزیری، سازمان تهیه مسکن و بازرسی شاهنشاهی را منحل کرد. ارائه طرح سهیم شدن کارگران در سود کارخانه‌ها از اقدامات اقتصادی اعلم بود که جزو موارد شش‌گانه رفراندوم نیز قرارگرفت. در اسفندماه نیز کارخانه‌های دولتی یک کاسه شدند و یک شرکت بزرگ سهامی اداره آنها را برعهده گرفت. کنار رفتن ارسنجانی از وزارت کشاورزی و آماده شدن سد بزرگ خوزستان برای بهره‌برداری از مهم‌ترین اخبار اقتصادی زمستان 1341بود.