شهریه برای دانشجویان و محدودیت برگزاری امتحانات

روزنامه نیویورک‌تایمز در تاریخ 22سپتامبر 1962(31شهریور 1341) یکی از اخبار خود را به تدابیر جدید دانشگاهی دولت ایران و احتمال اعتراضات بر سر این تدابیر اختصاص داد. این روزنامه نوشت، تصمیم دولت ایران مبنی بر دریافت شهریه تحصیلی و محدود کردن امتحانات دانشگاهی به یک امتحان، می‌تواند زمینه‌ساز اعتراضات دانشجویی در دانشگاه تهران باشد. براساس این گزارش، مسئله دریافت شهریه تحصیلی حتی اگر در لفظ عنوان شده باشد و جنبه واقعیت به‌خود نگیرد، می‌تواند باعث بروز نارضایتی در میان تعداد زیادی از دانشجویان شود. از منظر دانشجویان ایرانی، این تصمیم‌ها می‌تواند به‌معنای زیرپا گذاشتن آزادی‌های آکادمیک و استقلال دانشگاه تعبیر شود. از منظر دانشجویان، تحصیلات دانشگاهی باید آزاد باشد و دانشجو درصورت نیاوردن نمره لازم در یک درس، باید مجاز به شرکت در آزمونی مجدد برای گذراندن واحدهای درسی خود باشد. این آزمون باید تا جایی تکرار شود که در نهایت دانشجوی مذکور بتواند واحد درسی خود را پاس کند. رهبران دانشجویان معترض گرد هم آمدند تا درباره اقدامات اعتراضی نسبت به اقدامات اخیر دولت، تصمیم‌گیری کنند. هم‌اکنون این پرسش مطرح است که درصورت اوج‌گیری نارضایتی‌های دانشجویی، مقامات چه خواهند کرد. برخی از کارشناسان معتقدند که دولت درصورت اوج‌گیری نارضایتی‌ها از تصمیم خود منصرف خواهد شد. برخی دیگر بر این باورند که دولت خواهان اعتراض دانشجویان بر سر مسائلی است که صرفا جنبه آکادمیک دارند، چرا که اگر دانشجویان به شهریه دانشگاه و نحوه برگزاری امتحانات اعتراض نکنند، آنگاه اعتراضات آنها جنبه سیاسی پیدا خواهد کرد و خواستار اصلاحات در زمینه سیستم انتخاباتی، رعایت حقوق بشر و اصلاحات در دولت خواهند شد. همین امسال بود که دانشجویان به تقلب در زمان برگزاری انتخابات پارلمانی اعتراض کردند و پلیس، باشگاه‌های آنها را تعطیل کرد و با سران دانشجویان معترض برخورد و تعدادی از آنها را نیز بازداشت کرد. در نتیجه گسترش این اعتراض‌ها، شاه انتخابات پارلمانی را لغو کرد. در سال 1961(1340) نیز دانشجویان به معلمان معترضی که خواستار افزایش حقوق خود شده بودند، پیوستند. در جریان این تظاهرات نیز پلیس با باتوم و تیراندازی با معترضان برخورد کرد که در نتیجه یکی از آموزگاران معترض کشته شد.