روز تهران 4ساله شد

محمد سرابی ـ خبر‌نگار



امسال  هفته تهران درست در ایامی قرار دارد که پایتخت به‌دلیل موج سوم بیماری کرونا با محدودیت‌های شدید رو‌به‌رو شده است. از سال پیش شهر از یک سو گرفتار مشکلات اقتصادی و از سوی دیگر درگیر ویروس کووید- 19شده است و روز‌های سخت زمستان را هم پیش رو دارد چرا که تا یکی دو ‌ماه دیگر آلودگی هوا شدت خواهد گرفت. این فضای بزرگ‌ترین شهر کشور 114سال بعد از تصویب قانون مشروطه و تعیین پایتخت رسمی ایران است.
4 سال قبل در دویست و هفتاد و سومین جلسه شورای شهر پیشنهاد پارلمان شهری به شورای فرهنگ عمومی برای تعیین روز تهران درتقویم رسمی کشور به تصویب اعضا رسید. بیش از 200سال از انتخاب تهران به‌عنوان پایتخت در ابتدای سلسله قاجار می‌گذرد اما به‌دلیل تداخل برخی مناسبت‌های دیگر، اعضای شورای شهر تصمیم گرفتند روز تعیین تهران به‌عنوان پایتخت دولت مشروطه را به‌عنوان روز تهران تعیین کنند.
در 4 سال گذشته 14مهرماه به مناسبتی برای پرداختن به هویت تهران به‌عنوان پایتخت کشور تبدیل شد. در دورانی که شهر‌های دیگر کشور مانند تبریز، اصفهان، شیراز و... پایتخت سلسله‌های حاکم بودند تهران تنها قریه‌ای در شمال ری کهن بود اما در مدت دو قرن و مخصوصا در 50 سال اخیر با چنان سرعتی رشد کرد که هویت و تاریخ آن محل بحث قرار گرفت.

شهری که دارالخلافه نیست
عضو شورای اسلامی شهر تهران درباره روز تهران می‌گوید: اینجا دارالخلافه نیست چون مسئله خلافت و دارالخلافه از جنس ایران نیست. زمانی دربار قاجار و دربار عثمانی رقابتی در مدیریت جهان اسلام داشتند و هر دو مدعی دارالخلافه بودند ولی ما در قانون اساسی مشروطیت، پایتخت داریم نه دارالخلافه و تفکر مشروطیت نسبتی هم با خلافت ندارد بلکه تفکر تفکیک قواست و اصول مربوط به آن را هم شما بهتر می‌دانید. بنابراین این روز به‌عنوان روز تهران انتخاب شد، روزی که پایتخت تهران در متمم قانون اساسی مشروطیت به تصویب رسید.
احمد مسجدجامعی با بیان اینکه روز تهران و مقدمات برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته در شورای سوم هم مورد بحث قرار گرفت، یادآوری می‌کند: یک گروه کاری وجود داشت و این گروه متشکل بود از سرکار خانم نوری، آقای ریاضی مدیر عامل روزنامه همشهری ، آقای محمد حسین بوچانی رئیس فعلی مرکز مطالعات شهرداری، آقای دکتر حناچی و آقای یاری که برخی از کارشناسان آن دوره کمیسیون بودند. در آنجا هم بحث روز تهران و خانه تهران مطرح شد که مسئله مهمی است. وی با یادآوری این نکته که شهرداری برای بسیاری از نهادها، خانه ایجاد کرده است اما برای مجموعه افرادی که در حوزه تهران فعالیت دارند جایی درنظر نگرفته، می‌افزاید: محل تعامل و دیدار افرادی که درباره تهران فعالیت دارند، مدیران شهری و افرادی که نمایندگان مردم تهران و محلات تهران هستند، خانه تهران است. در واقع جمع مدیران، سرمایه‌گذاران، نمایندگان مردم و نظریه‌پردازان، خانه تهران را تشکیل می‌دهد. خوشبختانه این موضوع امسال تحقق پیدا کرد. دیروز هم تیتری مشاهده کردم که نوشته بود تهران آلزایمر ندارد. واقعا اهالی تهران یکدیگر را می‌شناسند.

تهران، مرکز دیپلماسی شهری
عضو شورای شهر تهران می‌گوید: در حوزه بین‌الملل اینکه تهران بخواهد مرکز دیپلماسی شهری شود ظرفیتی است که جدی‌تر به آن می‌توان توجه کرد. ما الان خیابانی به نام نظامی گنجوی داریم که در مناطق آذربایجان و برخی مناطق قفقاز شخصیت بسیار معتبری است. خیابان نظامی می‌تواند به یک راسته تبدیل شود و یک مرکز گفت‌و‌گو بین تهران و کلانشهرهای همسایه باشد. نمی‌دانید چه شخصیت معتبری است در آنجا و چقدر به نظامی گنجوی افتخار می‌کنند. از ابتدا هم که در ارشاد بودیم سیاستگذاری راسته رودکی این بود که منشأ گفت‌وگو بین ایران و مناطقی از آسیای میانه شود که متأسفانه به این موضوع اصلا توجه نشده است و فقط یک پیاده‌راه واقعی و کامل درست کرده‌ایم. آنجا می‌بایست متناسب با طبیعت شود. مسجدجامعی می‌افزاید: در دو سمت راسته رودکی دو قنات مهم و قدیمی تهران وجود دارد که باید با طبیعت نسبتی برقرار کند. در روز تهران این موضوعات مطرح می‌شود و خوشبختانه با وزارت خارجه صحبت‌هایی صورت گرفت. ما در محل سردر باغ ملی که شهرداری آن را آماده کرده با حضور وزیر خارجه و برخی سفرا و شهردار محترم تهران نشستی داریم که در آنجا درباره دیپلماسی شهری گفت‌و‌گو خواهیم کرد.

فراتر از یادبود
رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران هم می‌گوید: هر سال در چهاردهم مهرماه، به مناسبت روز تهران، فرصتی فراهم می‌شود تا تاریخ ، عظمت و ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی پایتخت ایران اسلامی را پاس بداریم. شهری که آب و هوای دلچسبش،  زیبایی‌های دلفریبش و مردمان با فرهنگش همچنان مایه مباهات است. گرامیداشت روزی به نام تهران بدون توجه و همکاری مردم و حاکمیت و قوای سه‌گانه لطفی نداشته و توفیقی به همراه نخواهد داشت. محمدجواد حق‌شناس، می‌افزاید: اما نامگذاری روزی برای شهر تهران، اهدافی فراتر از یک یادبود و بزرگداشت ساده دارد. روشن است که می‌توان به‌سادگی برای یک روز یا یک هفته برنامه‌های کوچکی را تدارک دید و با چند همایش و بازدید و گرفتن عکس از مدیران و نخبگان از آن عبور کرد. یا اینکه می‌توان برای این روز و هفته برنامه‌ای منسجم و هدفمند برای تحریک توجه و تفکر مردم و مسئولان برای نیازها ، ضرورت‌ها ، فرصت‌ها و تهدید‌های شهر داشت. می‌توان روز و هفته تهران را فرصتی طلایی برای برند‌سازی‌، جهانی‌سازی‌ و رونق اقتصاد فرهنگ و هنر و تزریق نشاط و سر زندگی در جامعه قرار داد. حق‌شناس درباره مراسم روز تهران در سال‌های قبل می‌گوید: اگر امروز یک نظرسنجی در مورد روز و هفته تهران از مردم شهر انجام شود، خواهیم دید که طی چند سال گذشته در گرامیداشت روز تهران، توجه چندانی به مشارکت و همراهی اهالی تهران نشده و برنامه‌ها رخنه چندانی در دل مردم نداشته است. لذا لازم است قوای سه‌گانه به اهمیت موضوع توجه داشته باشند. رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران می‌گوید: تهران خانه ماست. نیاز به نگهداشت، زیبا‌سازی‌، رونق و توسعه دارد. این شهر امروز و آینده باید سمبل پیشرفت و آبادانی و پیشرو در منطقه و جهان و مایه افتخار هر ایرانی باشد. لازم است دولت و مجلس سهم و نقش خود در قبال تهران، به‌عنوان پایتخت را ایفا کنند. وی با اشاره به جمعیت و گستره تهران می‌افزاید: لازم است به سرمایه اجتماعی عظیم انباشته در شهر، توجه جدی شود. شهر تهران حدود ٩میلیون نفر جمعیت ساکن دارد. جمعیتی که ریشه و سطح بالایی از نخبگی و نفوذ در سرتاسر کشور را دارد. سازمان‌های مردم‌نهاد و دوستداران تهران برخاسته از دل مردم و آگاه به درد،  رنج ، نیازها و فرصت‌های شهر نیاز به دلگرمی دارند و بی‌منت فعالیت می‌کنند. کافی است بستری برای فعالیت آنها فراهم شود.