عاشقانه‌ای برای چاله‌ها

میثم قاسمی ـ شهروند دوچرخه‌سوار



من دوست دارم تهران را شهر چاله‌ها بنامم. چرا؟ چون تنها مولفه‌ای در شهر هستند که هیچ‌وقت از بین نرفته‌اند و احتمالا نمی‌روند.
سال‌ها پیش، شهردار وقت تهران به معاون عمرانی‌اش دستور داد در عرض ۴۵ روز تمام چاله‌های تهران را پر کند. همان زمان من که روزنامه‌‌نگاری جوان بودم، در یادداشتی خطاب به شهردار نوشتم که چنین چیزی ممکن نیست. از آن زمان بیشتر از ۶ هزار روز گذشته؛ اما تهران همچنان پر از چاله و دست‌انداز است.
در این سال‌ها، باغ‌ها و خانه‌های قدیمی زیادی تبدیل به برج و مال شده‌اند، درخت‌های فراوانی از بین رفته‌اند و محله‌های متعددی جایشان را به اتوبان‌های افقی و عمومی و پل‌های شبدری داده‌اند؛ اما آنچه تغییری نکرده، چاله‌ها هستند. چاله‌ها و دست‌اندازها، پایدارترین عناصر شهر ما هستند و مگر نه این است که شهر را باید با مولفه‌ای تغییرناپذیر، نامگذاری کرد؟ برای همین است که من دوست دارم تهران را شهر چاله‌ها بنامم.
اعتراف می‌کنم سال‌ها بود به چاله‌های پایتخت فکر نمی‌کردم؛ اما از وقتی سوار دوچرخه می‌شوم، چاله‌ها را بیشتر از همیشه حس می‌کنم. به قول سهراب سپهری «گاه زخمی که به پا داشته‌ام زیر و بم‌های زمین را به من آموخته است».
چاله‌ها و دست‌اندازها (به‌صورت کلی، ناهمواری‌ها) همه‌جا هستند؛ اما در کناره خیابان‌ها بیشتر. درست همان‌ جایی که دوچرخه‌سوارها از آنجا تردد می‌کنند. در کناره خیابان، درپوش‌هایی هستند که هرکدام نام شرکتی را بر خود دارند. برق، آب، مخابرات، فاضلاب و... گاهی هم قبلا آنجا را برای عملیاتی کنده بوده‌اند و حالا پرکرده‌اند؛ اما بعد از مدتی آسفالتش نشست کرده. خلاصه که آن گوشه خیابان، ماجراهای زیادی دارد که کمتر کسی به آنها توجه می‌کند؛ جز یک دوچرخه‌سوار که در حاشیه خیابان به ویراژ موتورسوارها، ماشین‌های پشت سر، عابرانی که از پیاده‌رو وارد خیابان می‌شوند و شاخه درخت‌ها فکر می‌کند. راستش ما هم ناچاریم به چاله‌ها فکر کنیم. یعنی خواه ناخواه، آنها را حس می‌کنیم. تلاش داریم تا حد ممکن از کنارشان رد شویم و اگر هم راهی ندارد، به آرامی از داخل‌شان رد شویم. چاله‌ها، دوستان و همراهان همیشگی دوچرخه‌سوارهای شهری هستند. در میان همه خیابان‌هایی که چاله و ناهمواری دارند؛ اما مسیر دوچرخه خیابان طالقانی، چیز دیگری است که در شماره آینده مفصل درباره آن خواهم نوشت.