تهران موزه ندارد

تهران حدود 200موزه خصوصی و دولتی دارد، اما شهر تهران موزه اختصاصی ندارد و تمام تلاش‌های صورت‌گرفته برای ایجاد موزه تهران در پایتخت تاکنون با شکست مواجه شده است.
به گزارش همشهری، تهران در حالی موزه ندارد که بیشتر شهرها و پایتخت‌های جهان موزه اختصاصی خود را دارند و تمام تاریخچه شهر و توسعه پایتخت‌ها و میراث ملموس و ناملموس متعلق به شهر را در اختیار بازدیدکننده‌ای که هیچ اطلاعی از آن شهر ندارد، قرار می‌دهند تا بازدیدکنندگان از شهر مقصد تمامی اطلاعات موردنیاز برای شناخت از یک شهر ناشناخته را در بازدید از موزه شهر به‌دست آورند.
جالب آنکه مدیریت بیشتر موزه‌ شهرها در نقاط مختلف جهان برعهده شهرداری‌هاست. تهران اما موزه ندارد و تلاش‌ها برای راه‌اندازی موزه شهر تهران تاکنون بی‌نتیجه مانده است. نخستین تلاش‌ها برای راه‌اندازی موزه تهران به دوران مدیریت غلامحسین کرباسچی، شهردار وقت تهران بازمی‌گردد، اما حتی همان تلاش نیز در نیمه‌راه شکست خورد و آنطور که سیداحمد محیط‌طباطبایی که در طراحی این موزه نقش داشت به همشهری گفته است، موزه تهران در فرهنگسرای خیابان کمیل پس از مدتی تعطیل شد.
تلاش‌های شکست‌خورده
سیداحمد محیط‌طباطبایی که حالا رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران زیرمجموعه شورای جهانی موزه‌ها (ایکوم) در ایران است به تلاش‌های شکست‌خورده در راه‌اندازی موزه اختصاصی شهر تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: در دوران شهرداری غلامحسین کرباسچی چند نهاد اطلاعات تاریخی در شهر تهران همچون مرکز جی. آی. اس شهر تهران، مرکز مطالعات تاریخی شهر تهران و مجموعه تهران‌شناسی در مجموعه فرهنگسرای کمیل گردهم آمدند و راه‌اندازی موزه مختص تهران در این مجموعه آغاز شد که تاریخ تحولات فیزیکی شهر تهران ازجمله نقشه‌های شهر و تحولات خیابان‌ها و نام‌ها و شرح حال بیش از 40شهردار پایتخت از ابتدای شکل‌گیری حاکمیت تهران تا شهردار وقت را به نمایش گذاشت. اما با تحولات ایجاد شده در سازمان فرهنگی - هنری شهرداری تهران، این موزه تعطیل شد. به گفته رئیس ایکوم ایران، پس از این تلاش‌ها، مراکز دیگری در تهران شکل گرفتند تا اطلاعات مرتبط با شهر تهران را به بازدیدکنندگان عرضه کنند؛ مثلا در دوره‌ای مرکز جی.‌آی.‌اس تهران با حضور پیشکسوتان نقشه تهران همچون مهندس سحاب و مرحوم گنجی و دیگران شکل گرفت تا موزه نقشه تهران ایجاد شود. اگرچه این موزه هنوز هم پابرجاست و اطلاعات مفیدی به مخاطب در مورد تحولات فیزیکی و تغییرات ساختاری شهر تهران ارائه می‌دهد، اما توسعه موزه متوقف شد و بخش‌هایی از آن در اختیار دیگر نهادهای شهری قرار گرفت و این تلاش هم نیمه‌کاره ماند.
رئیس ایکوم ایران سپس به تلاش‌ برای راه‌اندازی موزه تهران در دهه 80در برج میلاد اشاره کرد و گفت: براساس سند برج میلاد، قرار بود فضایی در قسمت بالایی برج ایجاد شده تا اطلاعات مربوط به شهر تهران در آن بخش به نمایش گذاشته شود. درست مانند آنچه پیش از انقلاب در برج آزادی تهران و در مجموعه‌ای مشتمل بر 10هزار مترمربع راه‌اندازی شده بود. اما این تلاش هم به نمایش چند تندیس از چهره‌های شناخته‌شده ایران، آن هم به شکل ساده و پیش پاافتاده منتج شد و هرگز موزه‌ای که بگوید تهران کجاست و تهرانی کیست؟ راه‌اندازی نشد.
سیداحمد محیط‌طباطبایی می‌گوید: تهران می‌تواند دارای موزه‌ای اختصاصی باشد که ارتباط‌دهنده شبکه موزه‌ای پایتخت باشد؛ بنابراین ساختمان خانه تهران محل مناسبی برای راه‌اندازی موزه تهران است.
رئیس ایکوم ایران می‌گوید: شهرهای جهان دارای موزه‌هایی هستند که بیانگر تاریخ و گذشته و تاریخ تکامل آن شهر است؛ موزه‌هایی که تاریخچه مردمان ساکن شهرها، دوره‌های تاریخی تحول شهر، گذشته معماری و شهرسازی و رویدادهایی که در شهر اتفاق افتاده است را روایت می‌کند.

پایتخت بی‌روایت
محمدرضا کارگر، مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی در وزارت میراث فرهنگی نیز معتقد است که تهران نیازمند داشتن موزه شهر است. این مقام مسئـــــول در وزارت میراث‌فرهنگی به همشهری می‌گوید: تهران چند سال پیش یک موزه داشت که متأسفانه تعطیل شد. به گفته او، موزه تهران در قالب موزه‌های شهر معنا پیدا می‌کند؛ یعنی موزه‌ای که تلاش می‌کند گذشته تاریخی شهر و اتفاقات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری آن شهر را روایت کند. کارگر می‌گوید: موزه تهران می‌تواند دوره‌های فرهنگی شهر و معماری شهر تهران را همراه با معرفی جاذبه‌های گردشگری تاریخی و طبیعی پایتخت به مخاطبان عرضه و تورهای یک‌روزه شهری برگزار کند تا اگر فردی که اصلا تهران را نمی‌شناسد، به موزه این شهر مراجعه کند و به تمامی سؤالاتی که دارد، پاسخ داده شود.
آنطور که محمدرضا کارگر، مدیرکل امور موزه‌ها و آثار منقول وزارت میراث فرهنگی، می‌گوید: موزه تهران حتی می‌تواند اشیای به‌دست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی شهر تهران را از موزه‌هایی همچون موزه ملی ایران به امانت بگیرد و در قالب نمایشگاه آنها را به نمایش درآورد.
تهران هنوز موزه ندارد. اگرچه 200موزه خصوصی و دولتی در قلب پایتخت فعال است، اما تهران هنوز نتوانسته است همچون بسیاری از شهرهای جهان موزه مختص به‌خود را داشته باشد. تمامی تلاش‌ها برای راه‌اندازی موزه تهران تاکنون با شکست مواجه شده و کلانشهری که بیش از 400سال از شکل‌گیری آن می‌گذرد، از روایت هویت تاریخی خود باز مانده است.