سیندرلا
فرح پهلوی چگونه زن سوم شاه ایران شد؟
سه روایت وجود دارد که همگی در یک نقطه به هم میرسند؛اردشیر زاهدی. روایت اول؛ شاه در 1337به پاریس میرود و در سفارت ایران با گروهی از دانشجویان همصحبت میشود؛یکی از آنها با جسارت زیاد از شاه سؤال و جواب میکند و همین باعث آشنایی این دو با یکدیگر میشود. در آن موقع اردشیر زاهدی، مدیر دانشجویان خارج از کشور بود.
روایت دوم؛ فرح به تهران میآید و بهدلیل فعالیت چپگرایانهاش در فرودگاه، پاسپورتش ضبط میشود. او با واسطهای نزد اردشیر زاهدی، مدیر دانشجویان ایرانی خارج از کشور میرود تا مشکلش حل شود. زاهدی پس از حل موضوع، وی را به میهمانی در خانهاش در حصارک کرج که شاه نیز حضور دارد دعوت میکند. در آنجا فرح توسط دخترشاه، شهناز و دامادش اردشیر زاهدی به شاه معرفی میشوند.
روایت سوم؛ اشرف پهلوی میگوید از خانواده دیبا، فردی دندانپزشک دربار بود و او خواهرزادهاش، فرح که در فرانسه تحصیل میکرد را به اردشیر زاهدی معرفی میکند تا همسر شاه شود.
جدا از روایتهای دیگر که تا حدود زیادی افسانهای است بهنظر میرسد که فرح دیبا دانشجوی رشته هنر از دانشگاههای فرانسه در یک شرایط خاص و غیرقابل باور از نظر ازدواج به شاه معرفی شده است و او در سال هجدهم سلطنت بدون ولیعهد و با دو ازدواج ناموفق و در تکاپوی ازدواج، فرح را یک گزینه بسیار مناسب دیده است؛ شاه به فرهنگ فرانسوی علاقه داشت و فرح از نظر فرهنگی متاثر از فرانسه.
شاه پیش از فرح بهدنبال ازدواج با خاندان سابق پادشاهی ایتالیا بود. پرنسس ماریا گابریلا، دختر پادشاه سابق ایتالیا، نامزد اصلی این وصلت بود. حتی شاه با شاهزاده خانم ایتالیایی به یک تعطیلات هم رفت اما جدا از مسئله مذهب که در قانون اساسی ایران مشکلی جدی برای پادشاه ایجاد میکرد، یک ماجرای خاله زنکی خانوادگی باعث شد که پرنسس گابریلا از ازدواج با محمدرضا منصرف شود. از قرار معلوم آنطور که در خاطرات حسین فردوست آمده است، همسر عبدالرضا پهلوی از برادران شاه، در خلوت رازهایی از خانواده سلطنتی ایران از جمله خلقیات مادر و خواهران شاه، اشرف و شمس پهلوی را بیان میکند که پرنسس ایتالیایی به هراس میافتد بهصورتی که رابطهاش با شاه ایران را قطع میکند.
شاه و فرح خیلی زود با هم عقد کردند. درماه تولد شاه یعنی آبان ماه. یک سال بعد در آبانماه 39نخستین فرزند پسر شاه – ولیعهد بعدی ایران یعنی رضا – به دنیا آمد و دقیقا در سال نوزدهم سلطنت پهلوی، شاه ایران پس از عمری تکاپو و تلاش به ولیعهدی رسید که آرزویش را داشت. همین مسئله جایگاه فرح پهلوی را نزد افکار عمومی ایران و دستگاه پهلوی بهعنوان مادر ولیعهد ایران بالا برد بهصورتی که در مراسم تاجگذاری سال 1346، قانون اساسی ایران تغییر کرد و فرح پهلوی تا سن قانونی بهعنوان نایبالسلطنه ایران درصورت فقدان شاه منصوب شد. این مسئله در تاریخ ایران بیسابقه بود. عمده کارهای فرح پهلوی در سالهایی که تا سقوط سلطنت در ایران پی گرفت مسائل فرهنگی و اجتماعی بود که بسیاری از آنها ازجمله جشن هنر شیراز برای رژیم پهلوی بحرانساز شد. از سوی دیگر از نگاه برخی از اعضای سازمان امنیت شاه ازجمله پرویز ثابتی، معاون امنیت داخلی ساواک، فرح دربار و نهادهای وابسته را پر از افراد چپی مخالف سلطنت کرد. شاه و فرح در دهه 50شمسی رابطه خوبی با هم نداشتند و فرح تنها بهعنوان مادر ولیعهد مورد توجه شاه قرار داشت. در خاطرات امیراسدالله علم از محارم خاص شاه ایران، خاطرات متعددی از دعواهای خانوادگی و اخم و قهرهایی که میان شاه و فرح وجود داشت، عنوان شده است.