یادداشت یک
ارزی که برای عده‌ای هست و برای عده‌ای دیگر نه!
پس از اعمال تحریم‌ها و خروج شرکت‌های خارجی بازار برای تولیدکنندگان داخلی باز شده است
حمیدرضا غزنوی ـ سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی
قبل از تحریم‌ها 60 درصد بازار لوازم خانگی کشور در قبضه خارجی‌ها بود، اما پس از اعمال تحریم‌ها یکباره با وجود تبلیغات فراوان و برندسازی چند ساله، این بازار خالی شد و برندهای خارجی لوازم خانگی یکباره از بازار ایران رفتند. تولیدکننده نیز در این 2 سال، چندان حمایت نشد تا از این فرصت استفاده کرده و نفسی تازه کند. کم‌کم با همت تولیدکنندگان و کمک‌های اندک دولتی در اقلامی مانند یخچال فریزر، ماشین لباسشویی، تلویزیون و اجاق گاز تولید را افزایش دادیم. در واقع در کنار تولید برنامه‌ریزی‌شده و معمول، بعضی‌ها که محصولات باکیفیت‌تر تولید می‌کردند، توانستند 60 درصد جای خالی شده بازار را که تولیدکننده خارجی ایجاد کرده بود، پر کنند. با این حال مشکلات ارز و تامین قطعات و مواداولیه باعث شد آنقدر که احتیاج بازار بود، تولید رشد نکند. درحالی‌که اگر شرایط برای تولیدکنندگان داخلی بهبود پیدا کند، نه‌تنها 60درصد جای خالی تولیدکننده خارجی پر می‌شود که امکان صادرات هم به وجود می‌آید.
صنعت لوازم خانگی کشور برای تولید کالا هیچ‌گونه مشکل تحریمی ندارد. امکان تولید هرگونه کالای لوازم خانگی در کشور با کیفیت بالا وجود داشته و مشکلی در این‌باره نیست. قطعات به واسطه صرفه اقتصادی از خارج وارد می‌شود، اگر صرفه اقتصادی در داخل وجود داشته باشد بهراحتی می‌توان این قطعات را تولید کرد. صنعت لوازم خانگی متعلق به بخش خصوصی است و فعالان این حوزه بهراحتی می‌توانند تحریم‌ها را دور بزنند.
پس از اعمال تحریم‌ها و بحران ارزی در کشور بود که واردات لوازم خانگی به داخل کشور ممنوع شد تا بتوان مدیریت ارزی بهتری در جامعه اعمال کرد. متأسفانه قبل از تحریم‌ها و اعمال ممنوعیت واردات، 60 تا 70 درصد بازار لوازم خانگی داخل در قبضه تولیدات شرکت‌های خارجی بود. این درحالی است که بخش خصوصی تا 3 برابر نیاز بازار داخلی سرمایه‌گذاری و ظرفیت برای تولید لوازم خانگی در مملکت ایجاد کرده، اما شرکت‌های خارجی با برندسازی، فرهنگسازی و تبلیغات بسیار گسترده توانسته بودند این بازار بزرگ را تسخیر کنند.
پس از ممنوعیت واردات کالای لوازم خانگی شرایط بهتری برای تولیدکنندگان داخلی فراهم شد. آنها موفق شدند 60 تا 70 درصد بیشتر از برنامه تولید کالاهایی چون یخچال، فریزر و ماشین لباسشویی تولید کنند. این نشان می‌دهد که اگر بازار داخلی در اختیار تولیدکنندگان ایرانی قرار گیرد، ضمن بزرگ‌تر شدن و رسیدن به مقیاس اقتصادی جدا از کاهش قیمت‌ها می‌توانند کیفیت کالاهای خود را با تقویت واحدهای تحقیق و توسعه بنگاه‌های اقتصادی، رضایتمندی بیشتر مردم از محصولات ساخت داخلی را فراهم کنند. متأسفانه با وجود تغییر ذائقه مصرف‌کنندگان به لوازم خانگی خارجی بر اثر تبلیغات گسترده و در عین حال ممنوعیت واردات این کالاها از سال گذشته هم‌اکنون بازار داخلی با پدیده بی‌رویه قاچاق مواجه شده است. با وجود همه این مشکلات، اما تولید لوازم خانگی به لحاظ کمیت و کیفیت در کشور از شرایط خوبی برخوردار است.
یک‌هزار و 500 کارخانه تولید لوازم خانگی در کشور وجود دارد. چنین آمار و ارقامی شاید در دنیا بی‌سابقه باشد. فقط بیش از 200 کارخانه تولید یخچال در کشور احداث شده. وجود این تعداد کارخانه هم تهدید و هم فرصت است. تهدید از این جهت که بیش از 3 تا 4 برند لوازم خانگی بیشتر نباید در کشور وجود داشته باشد و فرصت از این نظر که رقابت هم‌اکنون بین تولیدکنندگان بسیار زیاد است بنابراین هر شرکتی که بخواهد در این بازار بسیار بزرگ ماندگار شود با این همه تنوع تولیدکننده چاره‌ای جز ارتقای کیفیت کالا ندارد. لوازم خانگی که امروز در ایران تولید می‌شود خوشبختانه در بزرگ‌ترین هایپرمارکت‌های اروپا و آمریکا در حال عرضه است. تولیدات ایرانی چیزی از محصولاتی که در سطح دنیا تولید می‌شود کم و کسر ندارد.
متأسفانه چه در دوره تحریم و چه پیش از آن با قاچاق روبه‌رو بوده‌ایم. ارز کشور خارج می‌شود. پولی که باید به جیب تولیدکننده گذاشته شود، به جیب قاچاقچی می‌ریزیم. متأسفانه آن عده که پیش از تحریم، بازار را در دست داشتند، در این دوره نیز بیرون مرزها ایستاده‌اند و بازار ما را کنترل می‌کنند. برندهای خارجی دست از بازار ایران برنمی‌دارند. باید به شکل جدی با این معضل برخورد شود. اگر نمی‌توانیم مرزها را کنترل کنیم، بازار که دست خودمان است. بهترین راه مبارزه با قاچاق حمایت از تولیدکننده است. هر جا تولید افزایش پیدا کند قاچاق محدود خواهد شد. این ارز که از راه‌های آن کالای قاچاق وارد کشور می‌شود، متعلق به تولیدکننده‌ای است که باید مواداولیه‌اش را خریداری و وارد کند. اما برای آن کار ارز هست و برای این کار ارز نیست.
