تخم‌مرغ؛ هرماه یک نرخ مصوب

شکاف عمیق میان نرخ مصوب و قیمت بازار باعث شد ستاد تنظیم بازار دیروز برای سومین‌بار در طول 3ماه گذشته نرخ مصوب تخم‌مرغ را افزایش دهد. به گزارش همشهری، براساس آخرین تصمیمات ستاد تنظیم بازار قیمت یک شانه تخم‌مرغ 30عددی برای مصرف‌کننده 31هزار تومان اعلام شد. برای نخستین‌بار بسته‌بندی‌های کم‌تعدادتر تخم‌مرغ نیز مشمول قیمت‌گذاری مصوب شدند. به گفته دبیر ستاد تنظیم بازار، مقرر شد، بسته‌های تخم‌مرغ 30عددی شناسنامه‌دار دارای زنجیره سرد حداکثر 31هزار تومان، بسته‌بندی‌های 20عددی 22هزار تومان، بسته‌های 15عددی 18هزار تومان، بسته‌های 9عددی 11هزار تومان و بسته‌های 6عددی 7هزار تومان عرضه شود. محمدرضا کلامی نرخ‌های اعلام‌شده را سقف قیمت اعلام و تأکید کرد تمام برندهای تولیدکننده باید زیر نرخ‌های اعلام‌شده با هم رقابت کنند. قیمت‌های جدید برای تخم‌مرغ در حالی اعلام می‌شود که چالش قیمت این محصول در بازار وارد ششمین ‌ماه خود شده است.

نوسان 6ماهه قیمت تخم‌مرغ
از ابتدای امسال کاهش شدید تقاضا برای مرغ و تخم‌مرغ قیمت این 2کالا را در بازار با افت شدید و تولیدکنندگان را با زیانی هنگفت مواجه کرد؛ تا جایی که حجم زیادی از تولیدات در حوزه مرغ و تخم‌مرغ که براساس پیش‌بینی‌ها و محاسبات انجام‌شده در ماه‌های پایانی سال قبل تولید شده بود، روی دست تولیدکنندگان ماند و بسیاری از آنها ناچار به امحای محصولات شدند. کاهش قیمت مرغ و تخم‌مرغ در بازار تا زیر نرخ مصوب دولت در شرایطی بود که از ابتدای امسال دستیابی به نهاده‌های تولید نیز به‌واسطه قطع واردات به مشکل تازه‌ای در حوزه تولید دام، طیور و تخم‌مرغ تبدیل شده و هزینه‌های تولید را افزایش داده بود؛ مشکلی که همچنان نیز ادامه دارد و مهم‌ترین دلیل افزایش نرخ محصولات این حوزه عنوان می‌شود. تسهیل صادرات از اردیبهشت‌ماه تا حدودی از مشکلات تولیدکنندگان مرغ و تخم‌مرغ کاست اما افزایش هزینه‌ها و بازار سیاه نهاده‌ها چالش جدیدی در حوزه قیمت ایجاد کرد؛ این‌بار به زیان مصرف کنندگان.

اولین نرخ مصوب
تیرماه امسال به درخواست تولیدکنندگان و با ارائه مستندات هزینه‌ها، سازمان حمایت از تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان قیمت هر شانه تخم‌مرغ ۳۰عددی را بسته به وزن آن، حدود 20هزار تومان اعلام کرد. در اطلاعیه این سازمان علت افزایش قیمت تخم‌مرغ، افزایش هزینه‌ها ازجمله حقوق و دستمزد، حمل‌ونقل، خوراک و غیره و همچنین حفظ و استمرار تولید، عنوان شده بود که اشاره مستقیم به قیمت نهاده‌ها و زیان شدید مرغداران در 3‌ماه ابتدای سال داشت. بر این اساس سقف قیمت هر کیلوگرم تخم‌مرغ در مرغداری حداکثر 9هزار و 500 و قیمت در خرده‌فروشی‌ها 12هزار تومان اعلام شد. این در حالی بود که در همان زمان قیمت هر شانه تخم‌مرغ در خرده‌فروشی‌ها به 32هزار تومان رسیده بود و در کمتر مغازه‌ای می‌شد این کالا را با نرخ مصوب پیدا کرد. تولیدکنندگان نرخ اعلامی را موجب ضرر و زیان خود می‌دانستند و اعتقاد داشتند قیمت اعلامی برای فروش در خرده‌فروشی‌ها با هزینه تولید در مرغداری‌ها برابر است. روند افزایش قیمت تخم‌مرغ در ماه‌های مرداد و شهریور نیز با شیب و شتاب بیشتری ادامه یافت و دولت را به افزایش دوباره قیمت مصوب در شهریورماه مجبور کرد.

اوجگیری قیمت تخم‌مرغ تا مرز 40هزار تومان
کمتر از یک‌ماه پیش به‌دنبال اوجگیری قیمت تخم‌مرغ و تداوم مشکل تامین نهاده‌های دام و طیور، دولت برای کاهش فاصله نرخ مصوب و بازار قیمت مصوب هر کیلو تخم‌مرغ در مرغداری‌ها را به 12هزار تومان و قیمت مصرف‌کننده را به 14هزار و 500تومان تومان افزایش داد. این دومین افزایش قیمت تخم‌مرغ در طول 2ماه بود اما این نرخ هم تقریبا از همان ابتدا رعایت نشد زیرا تولیدکنندگان اعتقاد داشتند هزینه تمام‌شده تولید بسیار بیشتر از نرخ تعیین شده است و ادامه این روند به توقف تولید منجر می‌شود.
رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار تهران در آن زمان اعلام کرد پایبندی تولیدکنندگان و فروشندگان به نرخ‌های اعلامی منوط به تامین نهاده‌هاست و گفت اطمینان خاطر می‌دهد اگر نهاده‌ها تامین شود قیمت‌ها اصلاح می‌شود. ناصر نبی‌پور البته از آن سوی ماجرا هم گفت و اعلام کرد در صورت محقق‌نشدن وعده‌های دولت و تداوم بازار سیاه برای نهاده‌های دام و طیور، الزام تولیدکنندگان به رعایت نرخ مصوب منجر به نابودی تولید می‌شود و «دولت شاید بتواند برای مدتی با زور و سرکوب قیمت، بازار را کنترل کند اما این کار موقتی خواهد بود و بعد از مدتی دوباره با انفجار قیمت مواجه می‌شویم».  در آخرین روزهای شهریورماه کاظم خاوازی، وزیر جهادکشاورزی از حل مشکل تامین نهاده‌های تولید تا «5روز آینده» و کاهش قیمت تخم‌مرغ در بازار تا نرخ مصوب گفت. اما این وعده محقق نشد تا دود حل‌نشدن مشکلات تولید همچنان به چشم مصرف‌کننده برود و بعد از افزایش نجومی قیمت گوشت قرمز و پرکشیدن قیمت مرغ، این ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین منبع پروتئین را هم از سبد خرید بسیاری از مردم خارج کند. هرچه بود زور نرخ مصوب جدید هم به پرکردن شکاف اختلاف قیمت نرسید. براساس نرخ‌گذاری شهریورماه قیمت هر شانه 30عددی تخم‌مرغ در بازار 29هزار تومان می‌شد و این درحالی بود که قیمت هرشانه تخم‌مرغ در سوپرمارکت‌ها به 39هزار و 600تومان رسیده بود.

توزیع گسترده تخم‌مرغ و امید به کاهش قیمت در بازار
اعلام نرخ جدید برای تخم‌مرغ در حالی است که 2روز پیش مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور از توزیع گسترده این محصول در میادین و دیگر مراکز فروش خبر داده بود. محمدرضا طلایی اعلام کرد که دفاتر شرکت‌های پشتیبانی امور دام در کل کشور موظف شده‌اند برای خرید تخم‌مرغ از مرغداران با قیمت مصوب درب مرغداری و توزیع آن هماهنگی‌های لازم را انجام دهند. او با اشاره به آغاز توزیع تخم‌مرغ با قیمت مصوب در کشور اعلام کرد: مقرر شده شرکت پشتیبانی امور دام و اتحادیه مرغ تخم‌گذار نسبت به توزیع گسترده تخم‌مرغ با قیمت مصوب در سازمان‌های میادین، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، کارخانه‌ها و مصارف عمده تخم‌مرغ اقدام کنند و محدودیتی نیز در خرید و توزیع تخم‌مرغ با قیمت مصوب وجود ندارد. اگرچه با گذشت 2روز از اعلام این خبر قیمت هرشانه تخم‌مرغ در بازار هنوز از 36هزار تومان پایین‌تر نیامده، ولی به‌نظر می‌رسد می‌توان به تعدیل قیمت‌ها در بازار امیدوار بود. باید دید در کنار سیاست تعیین دستوری قیمت، دولت تا چه حد می‌تواند با کاهش مشکلات تولیدکنندگان، آنها را برای همراهی با دولت و کاهش فاصله قیمت با نرخ مصوب مجاب کند.