زنی که استادش ملکالشعرای بهار بود
زهرا کیا خانلری؛ از نخستین زنانی که دکترای ادبیات گرفت
ستایش یگانه
پدرش اهل نور مازندران بود و خودش در سال 1291 شمسی در خانوادهای مذهبی در تهران دیده به جهان گشود و نامش را زهرا گذشتند. زهرا کیا تحصیلات ابتداییاش را در مدرسه ناموس گذراند که مهمترین مدرسه دخترانه آن زمان بود و زنان تحصیلکرده بسیاری را برای ورود به جامعه آن روزگار تربیت کرد. زهرا که از شاگردان برجسته مدرسه بود، به دانشسرای عالی راه یافت و سپس وارد دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شد و در سال 1318 در دوره دکتری ادبیات پذیرفته شد و با پرویز خانلری ـ که بعدها با او ازدواج کرد ـ همدرس شد. کیا از نخستین بانوانی است که در داخل کشور درجه دکتری ادبیات گرفت و رساله خود را تحت عنوان «سبک ادبی کتابهای تاریخی ایران» زیر نظر ملکالشعرای بهار تصنیف کرد. او که پس از ازدواج با نامخانوادگی خانلری شناخته میشد، به مقام استادی دانشگاه رسید و سالیان دراز در دانشگاه تدریس میکرد. از این بانوی ادبشناس چندین و چند کتاب و رساله تألیفی و ترجمه به جای مانده است که ترجمه کتاب «بیست داستان» لویجی پیراندلو در سال 1335 از آن جمله است. همچنین، او از پیشگامان فعالیتهای زنان در ایران بود و اعتقاد داشت: «فکر ترقی و تساوی زن و مرد باید در تمام شئون اجتماعی و سیاسی و اقتصادی عادی جاری این کشور باشد. زن ایرانی به هیچ وجه کماستعدادتر از زنان دیگر کشورها نیست؛ تنها علت عقبماندگیاش، عقبماندگی اجتماع و استبداد حکومت است. زن ایرانی از عهده هر کاری برمیآید.» زهرا خانلری در روز 6 اسفند 1369، 6 ماه پس از درگذشت همسرش پرویز خانلری، از دنیا رفت و در کنار همسرش در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.