دفتر رمز بازگشایی شد

  مرتضی برکتی همدانی   

پس از 15 بهمن سال 1327 که ناصر فخرآرایی به طرف شاه تیراندازی کرد و همانجا فخرآرایی را کشتند، 2 کارت از جیب او بیرون آمد؛ یکی کارت عضویت حزب توده بود و دیگری کارت خبرنگاری نشریه «پرچم اسلام» به مدیریت دکتر فقیهی شیرازی. رئیس شهربانی سرتیپ دفتری اوضاع را مناسب دید و پیشنهاد داد که برای سروسامان دادن به ماجرا، حزب توده منحل شود. بر این اساس شبانه هیأت دولت حزب توده را منحله اعلام کرد. هنگامی که حزب توده منحل شد، 10نفر از سران این حزب دستگیر شدند. رزم‌آرا به دلیل مراوده‌ای که با شوروی داشت، به واسطه‌ای آنها را به اروپای شرقی فراری داد. بعدها در آنجا رادیویی به آنها سپردند به نام «پیک ایران» که اندیشه‌های حزب توده را از این رادیو پخش کنند. 
با انحلال حزب توده، همه فعالیت‌های حزبی مخفیانه انجام می‌گرفت. اما همچنان فعال‌بودند چون اعضای حزب توده گروه‌های متفاوتی تشکیل دادند که هرکدام نشریه‌ای برای خود داشتند؛ مثلا «جمعیت مبارزه با استعمار نفت جنوب» روزنامه‌ای به نام «شهباز» منتشر می‌کرد که مدیرش رحیم نامور بود؛ یا «خانه سرخ» که روزنامه‌ای به نام «مصلحت» داشت و مدیر این روزنامه احمد لنکرانی بود. روزنامه‌ای هم صبح منتشر می‌شد به نام «به سوی آینده» که مدیریتش را فردی به نام نژندی برعهده داشت. درعین حال گروه دیگری از اعضای حزب توده با نام «جمعیت آزادی مردم ایران» فعالیت داشتند که دفتر این گروه در میدان حسن‌آباد بود. پس حزب توده با نام‌های دیگر، هم تشکیلات داشت و هم روزنامه. چون حزب توده منحل اعلام شده بود باید زیرزمینی کار می‌کرد و این دلیل فعالیت مخفیانه حزب توده است. سازمان افسران توده هم بخشی دیگر از حزب توده محسوب می‌شد که در زمان دکتر مصدق فعالیت داشت.

حزب توده می‌خواست حکومت سوسیالیتی خودش را در ایران برقرار کند و برای همین در ارتش افسر و نیرو داشت؛ وابسته به مسکو بود و از اینرو آرمان کشوری مانند آلمان شرقی را در ذهن داشت که در ارتش نفوذ کند و حکومت را به دست بگیرد. براین اساس سازمانی نظامی وابسته به حزب توده درون قوای نظامی و انتظامی شکل گرفت که مخفیانه فعالیت می‌کرد.سروان خسرو روزبه که رابط بین افسران توده و کمیته مرکزی حزب بود، همه کاره سازمان افسران حزب توده محسوب می‌شد. 
خسرو روزبه دوستی داشت به نام سروان ابوالحسن عباسی که وقتی او را دستگیر کردند، سازمان افسران توده لو رفت. سازمان افسران توده که از سال 1328 در ارتش افسر و درجه‌دار داشت و فعالیت می‌کرد در سال 1333 کشف شد؛ 48 افسر این سازمان در همان سال به دستور شاه تیرباران شدند و بقیه هم به حبس ابد یا 10 تا 15سال حبس محکوم شدند. سروان عباسی از اعضای این سازمان را فردی می‌دانند که باعث دستگیری افسران توده‌ای شد. 

پس از کودتای 28 مرداد، اداره اطلاعات شهربانی به‌شدت به دنبال اعضای مخفی سازمان افسران بود، آنها پی برده بودند که شبکه‌ای مخفی در ارتش وجود دارد که با حزب توده در ارتباط است. در تاریخ 21 مرداد 1333 پلیس به‌ طور اتفاقی ستوان ابوالحسن عباسی، رئیس «دفتر اطلاعات نظامی حزب توده» را دستگیر کرد. او 3 دفترچه پر از فرمول‌های ریاضی با خود داشت. کمی بعد معلوم شد که این یادداشت‌ها حاوی رمزی‌ا‌ست که نام همه اعضای سازمان مخفی افسران را در خود دارد. عباسی پس از شکنجه‌های زیاد، شروع به لو دادن و بازگشایی رمز دفترچه اعضای سازمان افسری حزب توده کرد. براساس اعترافات عباسی 600 افسر از شاخه‌های مختلف نظامی در نقاط مختلف ایران دستگیر شدند.