هسته‌ای
فرضیه‌های خرابکاری نطنز
بعد از اظهارات صالحی درباره احتمال حمله سایبری به نطنز، علی ربیعی از دست‌داشتن عوامل داخلی در این انفجار سخن گفت
علی ربیعی، سخنگوی دولت از احتمال دست‌داشتن عوامل داخلی در انفجار اخیر نطنز صحبت کرده است. این روایت در کنار فرضیه‌های دیگری که در روزهای اخیر از سوی علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی و بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی مطرح شده بر پیچیدگی‌های این پرونده افزوده است.
12تیرماه مرکز ساخت سانتریفیوژهای نطنز در اتفاقی عجیب و غیرمنتظره منفجر شد و تصاویر خارجی ماهواره‌ای حکایت از شدت این انفجار داشتند. نهادهای امنیتی اعلام‌نظر درباره علل و عوامل این حادثه را به آینده سپردند. حداقل با نخستین توضیحات امنیتی ارائه‌شده یک روز بعد از حادثه، انتظار می‌رفت مسئله برای نهادهای ذیربط آشکار شده باشد، ولی صحبت‌های روز سه‌شنبه علی ربیعی، سخنگوی دولت بار دیگر ابهامات در کلیات قضیه و انفجار را تشدید کرد.
به‌گزارش ایرنا، او در تازه‌ترین اظهارات خود درباره جزئیات خرابکاری نیروگاه نطنز و اینکه گفته شده چند نفر در این رابطه شناسایی شده‌اند، گفته: «در این ماجرا خرابکاری قطعی است و خرابکاری صورت گرفته و به‌علت پیچیدگی در این خرابکاری، فرضیه‌های زیادی در مورد حادثه نطنز وجود دارد. چند دستگاه امنیتی در بخش‌های مختلف موضوع را بررسی می‌کنند. یکی از فرضیه‌های قوی متکی بر این است که عناصر داخلی در این ماجرا دست داشته‌اند. این موضوع تحت نظارت جدی دستگاه‌های امنیتی کشور است و پس از روشن شدن جدی ماجرا موضوع را بررسی و اعلام می‌کنیم.»
4فرضیه درباره این حادثه مطرح شده و در طول 3ماه گذشته این فرضیه‌ها رد شده یا قوت گرفته‌اند. در نخستین گمانه‌زنی‌ها اگرچه حملات پهپادی و شلیک کروز از خارج مرزها بیشتر در فضای مجازی دست به‌دست می‌شد، اما بلافاصله جای خود را به سابقه خرابکاری‌های صنعتی 2دهه اخیر در پرونده هسته‌ای کشورمان داد. در این فرضیه دوم بار دیگر واردات قطعات آلوده هسته‌ای ظن و گمانه قوی بود، ولی توضیحات بعدی برخی مقامات، گمانه حملات سایبری همچون ویروس استاکس‌نت سال‌ها قبل را تقویت کرد.(فرضیه سوم) اشاره کلی و تلویحی مدیران سازمان انرژی اتمی به «خرابکاری» در تأسیسات هسته‌ای ردی از فرضیه چهارم در این پرونده را نیز ایجاد می‌کرد: نفوذ.
انفجار در تأسیسات می‌توانست در ارتباطات برخی نفوذی‌ها با عوامل خارج از کشور اتفاق افتاده باشد. سابقه پر از شک و شبهه درز اطلاعاتی که در اختیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بوده، به سازمان‌های جاسوسی و خط و ربط‌های آن با وقوع چنین حوادثی نیز بی‌ارتباط با چنین فرضیه‌ای نیست. این تردیدها از همان سال‌های نخست همکاری ایران با آژانس در دهه80شکل گرفته بودند.
سؤالات بی‌پاسخ
هیچ‌کدام از مقامات به جنس خرابکاری‌های مرکز مونتاژ سانتریفیوژهای نسل جدید اشاره نکرده‌اند. آیا سایبری بوده است؟ آیا با آلوده ساختن ابزارها و نرم‌افزارها بوده است؟ آیا نفوذی‌ها در آن نقش داشته‌اند؟ آیا مواد منفجره به داخل تأسیسات منتقل شده بودند؟ پاسخ به این سؤالات مشخص نیست. علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی روز دوشنبه در کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به‌صورت مجازی برگزار شد، تلویحا از خرابکاری به شیوه ابزارهای سایبری سخن می‌گفت: «اخیراً تهدیدهای جدیدی از سوی طرف‌های بدخواه توسط ابزارهای سایبری و سایر ابزارهای فناوری مشاهده شده است. در این رابطه به انفجار اخیر در تاسیسات هسته‌ای شهید احمدی روشن (نطنز) اشاره می‌کنم که همانطور که قبلاً هم اعلام شد، بر اثر خرابکاری بود. این اقدامات خرابکارانه باید توسط آژانس و کشورهای عضو محکوم شود.»
ربیعی اما یک روز بعد فرضیه نیروی انسانی دخیل در انفجار را باز می‌گذارد؛ از یک‌سو از بازداشت احتمالی برخی در این پرونده سخن می‌گوید و از سوی دیگر رد و نشانی از تردید در سایر فرضیه‌ها نیز به‌دست نمی‌دهد. این در حالی است که کیوان خسروی، سخنگوی دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی 13تیرماه یک روز بعد حادثه با قاطعیت اعلام کرده بود: «بررسی‌های فنی و امنیتی انجام شده از سوی دستگاه‌های ذیربط، علت وقوع حادثه در مجتمع هسته‌ای شهید احمدی روشن در نطنز را که بامداد پنجشنبه ۱۲ مردادماه به وقوع پیوست به‌صورت دقیق مشخص کرده است.»
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیمه شهریورماه با اشاره به وعده دستگاه‌های امنیتی برای اطلاع‌رسانی درباره انفجار گفته بود: «حادثه نطنز متأسفانه جنبه خرابکاری دارد. این سازمان‌های امنیتی هستند که باید دقیق بررسی کنند و قرار هم بر این بوده که آنها در این‌باره اظهارنظر کنند و تحقیقاتشان ادامه دارد؛ تا آنجایی که اطلاع داریم عوامل را کشف کرده‌اند و دلایل، روش و چگونگی را هم می‌دانند و نسبت به این موضوع اشراف دارند.» هنوز مشخص نشده است که این خرابکاری جنبه و منشأ اثر انسانی داشته یا صرفا یک حمله سایبری بوده است.
در همینه زمینه :
