هنرپیشگان بیکار

مهرداد رهسپار  

بی‎شک مهم‌ترین رویداد سال 1332، آتش‎گرفتن تئاتر سعدی و فرار و بیکاری هنرپیشگان آن است. اما همه ویرانی‎های تئاتر در سال 1332 در این رویداد خلاصه نمی‎شود، بلکه باید چند ماهی به قبل از کودتای 28 مرداد 1332 بازگردیم. در روزهای پایانی سال 1331 سالن تئاتری در کوچه برلن افتتاح می‎شود که برخلاف تئاتر فردوسی و سعدی، نام یکی از شعرای معاصر را بر خود دارد؛ تئاتر بهار، به نام ملک‎الشعرای بهار یا همان محمدتقی بهار. این دوران را می‎توان دوران رونق تئاتر در ایران دانست، زیرا براساس آنچه علاءالله زاهد در ماهنامه تئاتر نوشته، با افتتاح تئاتر بهار در زمستان 1331، شمار تئاترهای دائمی تهران به 9 سالن می‎رسد. سالن تئاتر بهار با نمایشنامه مونسرا، نوشته امانوئل روبلس و ترجمه تروآل گیلانی، به کارگردانی ابراهیم حلمی افتتاح می‎شود و دستکم می‎دانیم که از نمایش افتتاحیه تئاتر بهار استقبال شده است. اما کمی بعد، در اردیبهشت سال 1332 باقر آذریان مدیر تئاتر، که این سالن را اجاره کرده است، به دلیل هماهنگ نبودن دخل و خرج سالن، ضرر مالی داده و سالن را می‎فروشد. اما اتفاق ناگوار برای بازیگران این سالن تئاتر رخ می‌دهد؛ آنها همه از کار بیکار می‌شوند و چون در آن زمان اتحادیه صنفی هنرپیشگان فعال است، حمایت از هنرپیشگان بیکار را آغاز می‎کند. هنرپیشگان شکایت خود را به وزارت کار می‎برند تا تکلیف آنها روشن شود. اما مدتی بعد با کودتای 28 مرداد 1332، هم اتحادیه هنرپیشگان و هم خود هنرپیشگان دیگر جرأت نزدیک شدن به هیچ نهاد دولتی‌ را ندارند، زیرا اتحادیه منحل‎شده هنرپیشگان از همان زمان تاسیس به نزدیکی با حزب توده مشهور بود. بنابراین دادخواهی آنها نیز با این توفان تاریخی از یادها رفت.