قاصد عزل
«نعمتالله نصیری»، 25مرداد 1332مأمور برکناری دکتر مصدق شد
حمیدرضا محمدی
بر پایه آنچه حسین فردوست، در خاطراتش نوشته است، از «فرماندهی دسته مسلسل سنگین» شروع کرد و «در سال1329 به درجه سرهنگی، به فرماندهی گارد شاهنشاهی منصوب شد»؛ در همین جایگاه هم بود که نیمهشب 25مرداد 1332، شبانه و با زرهپوش، به خانه دکتر مصدق رفت و حکم عزلش از نخستوزیری را به دستش داد. مصدق هم که البته فهمیده بود توطئهای در کار است، حکم را پاره کرد و سرتیپ ریاحی، رئیس ستاد ارتش، نصیری را توقیف و بازداشت کرد. از آنسو هم، دکتر فاطمی را که نصیری بازداشت کرده بود، آزاد کرد. نصیری که کینه مصدق را به دل گرفته بود، بعدازظهر 28مرداد که سرانجام کودتا به وقوع پیوست، فرماندهی حمله به خانه نخستوزیر و به آتش کشیدن آنجا را برعهده داشت. شاه که از رم به تهران برگشت و ژست قهرمان ملی بهخود گرفت و کودتا را قیام ملی نام نهاد، او را به درجه ارتشبدی ارتقا داد. نصیری تا 11سال آینده، مراتب ترقی را به سرعت پیمود و ریاست شهربانی کل کشور و فرمانداری نظامی تهران و حومه را تجربه کرد و در سرکوب ماجرای 15خرداد نقش مهمی داشت؛ تا آنکه در سال1343، هویدا که نخستوزیر شد، به معاونت نخستوزیر و رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) رسید؛ منصبی که تا 5ماه پیش از انقلاب تداوم یافت و تا ارتشبدی هم رفت. در همین سمت هم بود که کمیته مشترک ضدخرابکاری در ساواک شکل گرفت و البته طبق خاطرات صادق خلخالی، «ارتشبد نصیری که بهمدت 15سال در رأس کارهای حساس کشور، از جمله سازمان اطلاعات و امنیت کشور قرار داشت، به کلی منکر شکنجه در زندانهای رژیم شد. او گفت: من در یکی،دو روز که در زندان شما هستم، پی بردهام که قبل از انقلاب زندانیان سیاسی را شکنجه میکردهاند.» و البته پس از خود، پرویز ثابتی را همهکاره آن دمودستگاه شکنجه کرده بود.