قهرمان قرضه ملی

علیرضا احمدی

  نخستین تبعات ملی شدن صنعت نفت در فروردین 1330 نمایان شد؛ اوضاع در خوزستان از کنترل خارج شد و کارگران شرکت نفت اعتصاب خود را آغاز کردند. این اعتصابات به این دلیل بود که شرکت نفت ایران و انگلیس مزایای کارگران را قطع کرد. بالا گرفتن ناآرامی‌ها سبب شد دولت روز 5فروردین در خوزستان حکومت نظامی اعلام کند. در میانه‌های فروردین اعتصابات اوج گرفت و کار به زد و خورد کارگران با قوای نظامی کشید که در جریان این حوادث عده‌ای از انگلیسی‌ها و مردم کشته و مجروح شدند و دولت ناگزیر شد یک هیأت نظامی با تجهیزات کافی به خوزستان اعزام کند. این وضعیت، اقتصاد کشور را در تنگنای بی‌سابقه‌ای قرار داده بود. در چنین شرایطی که دولت حسین اعلا از گشودن گره نفت عاجز شده بود، مجلس شورای ملی به نخست‌وزیری دکتر مصدق ابراز تمایل کرد تا تحولات در کشور وارد فاز جدیدی شود. تبعات ملی کردن صنعت نفت، اقتصاد کشور را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داده بود. دولت دکتر مصدق برای برون رفت از این شرایط لایحه «قرضه ملی» را به مجلس برد که روز 13مرداد به تصویب رسید و مدت 2سال و سود 6درصد برای آن تعیین شد. این اوراق در دی‌ماه منتشر شد و شاه 2میلیون ریال و مصدق 250هزار ریال اوراق قرضه ملی خریدند. دراین میان نام یک نفر بیش از سایرین بر سر زبان‌ها افتاد؛ حاج محمدحسن شمشیری صاحب چلوکبابی معروف شمشیری در «سبزه میدان» تهران و از بازاریان متمول تهران و حامی جبهه ملی. هنگامی که اوراق قرضه ملی منتشر شد، درحالی‌که حزب توده خرید اوراق را تحریم کرده بود، او عمده‌ترین خریدار اوراق قرضه ملی بود، به‌طوری‌که 200هزارتومان برای خرید این اوراق پرداخت کرد و 3میلیون تومان دیگر نیز در اختیار بانک بیمه گذاشت تا بدون بهره، به فقرا و مستمندان بپردازد. بعدها حاج شمشیری را به‌دلیل این اقدام‌ها «قهرمان قرضه ملی» نام نهادند.