راهنمایی برای مواجهه کودکان با کرونا
اخبار را دروازه‌بانی کنید
مرضیه موسوی
با شیوع کرونا تغییر در سبک زندگی آنقدر گسترده و زیاد بود که پس‌لرزه‌های آن روزمره‌های کودکان و نوجوانان را هم تحت تأثیر قرار داد. به‌طوری که در تهران اغلب کودکان بالای 3 سال هم از وضعیت غیرعادی پیش آمده مطلع هستند و اضطراب ناشی از این ویروس جدید را به دوش می‌کشند. با این تفاوت که کودکان قدرت تجزبه و تحلیل درستی از بحران‌ها و مسائل پیچیده ندارند و نمی‌توانند اخباری را که هر روز به سمت آنها روانه می‌شود به درستی مدیریت کنند. «مریم قربانعلی‌نژاد» روان‌شناس و درمانگر کودک و پزشک عمومی محله سعادت‌آباد در این زمینه توصیه‌هایی دارد که با بازگشایی مدارس و مهدهای کودک و تردد بیشتر دانش‌آموزان و کودکان در شهر به مدیریت استرس این گروه کمک می‌کند.
داشتن مقداری استرس در مواجهه با ویروس کووید19 طبیعی است. اما کودکان روحیه لطیفی دارند و در شرایط بحران در مواجهه با اخبار ناخوشایند تأثیر بیشتری می‌گیرند. تعطیلی مدارس و مهدهای کودک و بعد از آن بازگشایی مراکز با پروتکل‌های خاص، نشانه‌هایی از قرار داشتن در وضعیتی غیرطبیعی را برای آنها نمایان می‌کند. کودکان شاید به‌طور مستقیم داوطلب شنیدن اخبار این بیماری نباشند اما در محیط خانه در معرض این اخبار قرار می‌گیرند. در حالی که لزومی ندارد آنها را در جریان کامل این بیماری قرار داد و تا جای ممکن باید کودکان را از این اخبار دور کرد. درواقع والدین باید دروازه‌بان‌های خوبی برای اخبار کرونا باشند و جلو رسیدن اخبار ناگوار به کودکانشان را بگیرند. با راهکارهای خودتان شنیدن اخبار مرگ و میر و گسترده‌تر شدن بیماری و... را برای کودکان ممنوع کنید. در عین حال حالا که کودکان چیزهایی در مورد آن شنیده‌اند نباید این بیماری را در مقابل کودکان انکار کرد و اطلاعات اندک و بسیار ساده‌ای از بیماری کرونا به آنها بدهیم و برای حل این مسئله در ذهنشان باید به سؤالات آنها پاسخ‌های بسیار ساده‌ای مناسب سن کودکان به آنها بدهیم. بهترین راه برای این کار این است که ابتدا از کودکان درباره این ویروس سؤال بپرسیم تا بفهمیم آنها تا چه اندازه در این‌باره شنیده‌اند و چه می‌دانند تا متناسب با این اطلاعات خامی که وارد ذهنشان شده به آنها پاسخ دهیم. معمولاً والدین در این مرحله از میزان اطلاعات و شنیده‌های فرزندان کوچک ترشان متعجب می‌شوند. چون برخلاف انتظار آنها، کودکان همه شنیده‌های خود را در ذهن ثبت می‌کنند و مجموعه‌ای از داده‌های خام پردازش نشده در سر دارند که ممکن است خلأ میان آنها را با تحلیل و نتیجه‌گیری کودکانه و تخیل خودشان پر کنند.
آنچه کودکان درباره کرونا باید بدانند
اطلاعاتی که درباره کرونا به کودکان می‌دهیم علاوه بر پاسخ به پرسش‌های اولیه آنها عمدتاً باید شامل راهکارهای مفید برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری باشد. کودکان در مواجهه با این بیماری با مسئله پیچیده‌ای روبه‌رو هستند و وقتی فکر می‌کنند که دانشمندان دنیا از عهده این بیماری برنیامده‌اند دچار ترس و اضطراب بیشتری می‌شوند. کودکان در چنین شرایطی علاوه بر احساس ناامنی، دچار کمبود اعتماد به نفس می‌شوند و در مقابل بحران احساس ضعف و ناتوانی می‌کنند. در مقابل، باید به آنها توانایی حل مسئله را آموزش دهیم و اعتماد به نفس از دست رفته آنها را با بازی و توجه به آنها برگردانیم. یکی از کارهایی که در این مورد می‌توان انجام داد این است که شیوه‌های پیشگیری از ابتلا را به کودکان یاد بدهیم و تأکید کنیم با این روش‌ها می‌توانیم از خودمان محافظت کنیم. آموزش صحیح شست‌وشوی دست‌ها، رعایت فاصله اجتماعی و سایر پروتکل‌های بهداشتی را به کودکان آموزش دهیم و به جای ترساندن آنها، این روش‌ها را راهی برای مراقبت از خود در برابر بیماری بدانیم.
نشانه‌ها را جدی بگیریم
حالا که زندگی کودکان به دلیل شیوع کرونا دچار تحول زیادی شده است و آنها را از جمع دوستان و مدرسه و مهدکودک دور کرده، بهتر است والدین وقت بیشتری با آنها بگذرانند. تشویق کودکان به نقاشی از راهکارهای مفیدی است که آنها را از اخبار بد هم دور می‌کند. ترس‌های کودکان در این بحران را باید جدی گرفت و درباره آن با کودک حرف زد. در زمان شیوع کرونا مراجعان زیادی داشتیم که کودک در آزمایش‌ها نشانه‌ای از دریافت ویروس را نداشت اما به دلیل ترس از ابتلا، برخی از علائم ابتلا به کرونا مثل تب و تهوع بروز پیدا می‌کرد. پرخاشگری و فریاد زدن، افزایش ضربان قلب، بی‌خوابی، بی‌اشتهایی، ضعف، شب‌ادراری، ترس از جدایی از والدین، دل‌درد و خستگی مفرط از جمله علائمی است که بر اثر این اضطراب در کودکان نمایان می‌شود و اگر به موقع درمان نشود تا بزرگسالی می‌تواند منجر به اختلالات رفتاری و عاطفی در آنها شود.
نویسنده، قصه‌گو و مربی نقاشی خلاق کودک:
نمایشگاه‌های گروهی به شاگردانم انگیزه می‌دهد
کلاس‌های نقاشی و مجسمه‌سازی و قصه‌گویی خلاقش در گوشه و کنار پهنه شمال کودکان زیادی را به خود مشغول کرده است. بعد از آموزش مجازی طی ماه‌های گذشته، کلاس‌های نقاشی در محیط باز با تعداد کمی از شاگردان در نقاط مختلف برگزار می‌شود. بوستان پرواز یکی از این نقاط است. «اکرم آزادی» می‌گوید: «رویه همیشگی کلاس‌های ما به این شکل بود که من قصه‌ای را برای بچه‌ها تعریف می‌کردم و براساس آن بچه‌ها نقاشی می‌کشیدند. آموزش‌های من مبتنی بر روایت و قصه‌گویی است. در دوران قرنطینه کرونا این رویه به فضای مجازی سرایت کرد و من فایل‌های صوتی قصه‌ها را برای گروه شاگردانم ارسال می‌کردم و براساس توضیحات من، آنان نقاشی‌هایشان را برایم ارسال می‌کردند. این روزها این کلاس‌های نقاشی و مجسمه‌سازی در فضای باز آموزشگاه برگزار می‌شود و شاگردان یکی یکی در کلاس حاضر می‌شوند. کلاس‌های دیگری هم در بوستان پرواز و چند جای دیگر برگزار می‌کنم و با الهام از عناصر طبیعی موجود در اطرافمان با کودکان نقاشی می‌کشیم.» او از احساس آرامش کودکان هنگام کشیدن نقاشی و خلق اثر هنری می‌گوید که نه تنها در روزهای کرونا بلکه در شرایط بحرانی و روزهای سخت دیگر هم به کمک کودکان می‌آید: «بارها به چشم دیده‌ام که کودکان هنگام نقاشی و خلق اثر هنری حالشان خوب است و احساس رضایت و خوشحالی دارند. این موضوع در دوران کرونا هم به کمک آنها آمد و تعطیلی کلاس‌های حضوری باعث دور شدن ما از کلاس‌ها نشد. در بهار و تابستان امسال برنامه‌های زیادی داشتیم که به دلیل کرونا تعطیل شد. یکی از این برنامه‌ها برپایی نمایشگاهی از آثار شاگردانم بود. وقتی دیدیم شرایط برای برگزاری حضوری این نمایشگاه فراهم نیست آن را به‌صورت مجازی برگزار کردیم. همین نمایشگاه نقاشی و دیده شدن ثمره کارشان تأثیر زیادی در روحیه آنها داشت و انگیزه زیادی برای ادامه دادن این آموزش‌ها پیدا کردند.»
یک راهکار برای کم کردن اضطراب در کودکان
از کودک خود بخواهید نگرانی‌های خود را به‌صورت قصه تعریف کند یا اینکه آن را نقاشی کند، خط خطی کند، روی آن آب بپاشد و در نهایت اگر دوست داشت نقاشی‌اش را پاره کند.
در همینه زمینه :
گشتی در اقتصاد ایران
