رشد متزلزل بورس روی باند حمایت

شاخص کل بورس تهران در مبادلات روز گذشته، بعد از آغاز دور تازه حمایت‌ها و تکلیف سهامداران حقوقی به بازارگردانی، با رشد مواجه شد؛ با این حال در روزی که شاخص کل بورس تهران 1.86درصد رشد کرد، شاخص کل هم‌وزن مثل روز‌های قبل با نزول مواجه شد و آمار‌ها نشان می‌دهد دست‌کم قیمت سهام 62درصد از شرکت‌های بورس با نزول مواجه شده است.
به گزارش همشهری، شاخص کل بورس تهران در مبادلات دیروز بار دیگر تحت‌تأثیر حمایت سهامداران حقوقی از سهام شاخص‌ساز با رشد مواجه شد و با 1.86درصد رشد به یک‌میلیون و 607هزار واحد رسید. با وجود رشد شاخص کل بورس تهران در مبادلات دیروز آمار‌ها نشان می‌دهد در دادوستد‌های روز گذشته قیمت سهام 386شرکت با افت مواجه شده و در مقابل، قیمت سهام 226شرکت با رشد مواجه شده است. این به معنای این است که دیروز قیمت سهام دست‌کم 62درصد از شرکت‌های بورس افت کرده و در مقابل، فقط قیمت سهام 36درصد از شرکت‌ها رشد کرده است. علت این موضوع بازمی‌گردد به نحوه محاسبه شاخص کل و سیاست‌های حمایتی بورس که تمرکز اصلی‌اش بر حمایت از سهام شرکت‌های بزرگ و شاخص‌ساز است. به بیان دیگر برخی از شرکت‌های بزرگ بورس که نقش زیادی در رشد شاخص دارند و وزن آنها روی شاخص کل بورس تهران بیشتر از سایر شرکت‌هاست، با رشد مواجه شده‌اند تا روند صعودی شاخص بورس حفظ شود، اما در مقابل قیمت سهام سایر شرکت‌ها با افت مواجه شده است. نحوه محاسبه شاخص کل بورس تهران به‌گونه‌ای است که وزن شرکت‌های بزرگ بیش از سایر شرکت‌ها بر عملکرد شاخص نمایان می‌شود. در مقابل اما شاخص هم‌وزن که در آن میزان رشد یا کاهش شرکت‌ها اثر یکسانی دارد، مبنای دقیق‌تری برای محاسبات میزان رشد یا کاهش بازار سهام است. این شاخص نشان می‌دهد برخلاف رشد شاخص کل در روز‌های شنبه و دوشنبه هنوز قیمت سهام اغلب شرکت‌های بورس در حال کاهش است، چراکه دیروز برخلاف رشد شاخص کل بورس تهران شاخص هم‌وزن دوباره با نزول مواجه شد.
در طول روز‌های گذشته کارشناسان مختلفی اعمال چنین سیاست‌هایی را مورد نقد قرار داده بودند. به اعتقاد فعالان بازار، سیاستگذاران برای اینکه روند نزولی بازار سهام متوقف شود باید اتفاقا رویه برعکس در پیش بگیرند و به‌جای حمایت از سهام شرکت‌های بزرگ و شاخص‌ساز از سهام پرتعداد شرکت‌های کوچک حمایت کنند تا علامت اصلی رشد به بازار سهام صادر شود، چراکه رشد سهام شرکت‌های بزرگ و شاخص‌ساز صرفا نوعی علامت غلط دادن به بازار است.

آیا حمایت‌ها کافی و پایدار خواهد بود؟
با وجود آغاز حمایت‌ها از بورس پس از نشست فوق‌العاده شورای بورس در روز پنجشنبه که سهامداران حقوقی را مکلف به بازارگردانی سهام کرده است، شاخص بورس اگرچه به سمت ارقام بالاتری حرکت کرده، اما این رشد به غیر از آنکه عمدتا ناشی از رشد سهام شرکت‌های شاخص‌ساز بوده، در عین حال بسیار متزلزل است و همچنان سایه تردید بر فراز بازار سرمایه خودنمایی می‌کند. سهامداران اکنون می‌پرسند آیا سیاست‌های حمایتی از بورس ادامه خواهد داشت؟ و آیا این حمایت‌ها شامل حال همه بازار خواهد شد و نوبت به سهام شرکت‌های کوچک‌تر هم خواهد رسید؟
برای پاسخ به این پرسش لازم است مصوبات روز‌های قبل و اقدامات اجرایی که برای حمایت از بورس آغاز شده، مورد بررسی قرار گیرد.
طبق این مصوبات حمایت‌های کنونی از بازار سهام از 2جنبه در حال پیگیری است؛ یکی سیاست‌هایی است که بر مبنای وضع مقررات تازه بنا شده تا زمینه رشد تقاضا را در بازار سهام فراهم کند و دیگر سیاست‌هایی است که بر مبنای آن مقامات بازار سرمایه در تلاشند از طریق تزریق مستقیم منابع مالی جدید جلوی نزول بیشتر را بگیرند و به رشد تقاضا در بازار سهام کمک کنند. واضح است در سیاست‌هایی که در زمینه وضع مقررات تازه تصویب شده با توجه به آنکه مسئولیت مستقیم اجرایی آن برعهده نهاد ناظر و ارکان بازار سرمایه است مشکلی وجود ندارد، و از همین حالا مصوبات تازه‌ای که برای حمایت از بورس وضع شده ازجمله افزایش سقف اعتباری کارگزاران، انتشار سهام خزانه و اوراق تبعی به اجرا درآمده است اما در مورد اجرای سیاست‌هایی که منجر به پمپاژ مستقیم نقدینگی به بازار سهام می‌شود همچنان تردید‌های فراوانی وجود دارد. چرا سازمان بورس برای تزریق این منابع مالی جدید نیازمند همراهی سایر بخش‌های اقتصادی است و مشخص نیست آیا سازمان بورس موفق خواهد شد با وجود مصوبات شورای بورس و قانون رفع موانع تولید از منابع صندوق توسعه ملی و بانک‌ها برای نجات بورس استفاده کند یا خیر. هرچند این مصوبات از پشتوانه قانونی برخوردارند اما ظرف روز‌های گذشته مخالفت‌های آشکاری با سرمایه‌گذاری شرکت‌های تابعه بانک‌ها در بورس و اختصاص یک‌درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه شکل گرفته و حتی برخی نمایندگان مجلس اختصاص منابع بانک‌ها را برای سرمایه‌گذاری در بورس مخالف قوانین مجلس و قانون رفع موانع تولید دانسته بودند که می‌تواند مصوبات شورای بورس را زیر سؤال ببرد.

این موضوع پیچیدگی اوضاع را بیشتر کرده و با وجود آنکه بسته‌های حمایتی مختلفی برای جلوگیری از نزول بورس ظرف روز‌های گذشته تصویب شده است، اما به‌دلیل ابهاماتی که برای تزریق این منابع به بازار سرمایه وجود دارد، بازار سهام همچنان در حال نزول است. شاید اگر این پیام به بازار مخابره می‌شد که این منابع حتما به بازار تزریق می‌شود، حتی قبل از تزریق این منابع رویکرد بازار سهام اندکی تغییر می‌کرد و شاخص‌های بورس به‌صورت واقعی‌تری رشد می‌کرد، چراکه صرف‌نظر از درست یا غلط بودن تزریق این منابع، بازار سهام اکنون به یک پیام و محرک پرقدرت برای افزایش تقاضا نیاز دارد.