پیشنهادی برای نجات بازار خودرو

رضا آریاراد‌-کارشناس صنعت خودرو

افزایش قیمت خودروها در 6‌ماه پایانی سال‌جاری ناگزیر خواهد بود. توازن عرضه و تقاضا به‌هم‌خورده است. از نیمه دوم سال97 تاکنون که تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی، تیراژ تولید خودروسازان را کاهش داده و بازار خودرو را با افزایش قیمت‌های مهارنشدنی مواجه کرده است، تقاضای بالای متقاضیان برای داشتن خودرو بدون عرضه باقی‌مانده. اگر بازار سوداگرانه نباشد، به تولید سالانه حدود یک میلیون و 200هزار دستگاه خودرو نیاز دارد.
با همه کم‌و‌کاستی‌های موجود هم‌اکنون 2خودرو‌ساز بزرگ داریم که بیش از 95درصد نیاز خودروی داخل را تامین می‌کنند و باز هم می‌بینیم که باوجود این، قیمت خودروهای داخلی به واسطه افزایش نرخ ارز بی‌وقفه رشد می‌کند. واقعیت این است که رشد نقدینگی در بدنه کلی اقتصاد کشور، بازار خودرو را هم تحت‌تأثیر قرار داده است. در 3‌ماه نخست سال‌جاری، نقدینگی در ایران، 2650هزار میلیارد تومان (7.3درصد) افزایش پیدا کرده است.
علم اقتصاد می‌گوید که نقدینگی باید برابر با میزان عرضه کالا و خدمات باشد. اگر عرضه کاهش پیدا کند و نقدینگی ساز مخالف و افزایشی بزند، تامین، زنجیره توزیع و مصرف آسیب می‌بیند و برایند این شرایط تورم گسترده است. از سوی دیگر، آحاد مردم با نگرانی کاهش ارزش پول خود، سراغ بازار خودرو آمده و نقدینگی خود را به سمت این بازار سرازیر کرده‌اند؛ مانند همان اتفاقی که بارها در بازار ارز، ‌طلا و مسکن افتاده است.
همه اینها در حالی است که خودروسازان چشم‌انداز تولید امسال بازار خودرو را یک میلیون و 100هزار دستگاه درنظر گرفته‌اند اما به‌نظر می‌رسد نوسان نرخ ارز و تحریم‌هایی که گریبان کشور را گرفته‌اند، در نهایت کار را به جایی برسانند که تولید نهایی خودروسازان از این هدف نهایی کمتر باشد.
اما ورق ممکن است در سناریوهای بلندمدت و حتی میان‌مدت برگردد. امروز می‌بینیم که شورای رقابت به بازار خودرو وارد شده ‌و هر 3‌ماه یک‌بار با توجه به نوسانات نرخ ارز، قیمت تمام‌شده را اعلام می‌کند. از سوی دیگر، نباید فراموش کنیم که ما در داخل کشور پتانسیل بالایی برای مدیریت بازار خودرو داریم. همچنین - هرچند با تأخیر زمانی طولانی‌- مدتی است که ستاد توسعه و تعمیر شکل گرفته تا به داخلی‌سازی‌ بیشتر خودروها کمک کند و نهادهای نظارتی هم نظارت خود را به فرایند تولید معطوف کرده‌اند تا واسطه‌گری از بین برود. در کنار همه اینها شکل‌گیری بورس کالا و ورود خودرو به آن می‌تواند نتایج بسیار خوبی برای بازار خودرو رقم بزند و کمک کند که درنهایت با افزایش تیراژ، بهبود کیفیت داخل و ثبات نرخ ارز، خودرو به‌دست مصرف‌کننده واقعی برسد و تا حدودی قیمت‌ها در بازار مهار شود؛ البته اگر سیاست‌ها به‌درستی گذاشته و در نهایت عملیاتی شوند.
کنترل نقدینگی، کنترل تورم، ثبات نرخ ارز و افزایش فعالیت نهادهای نظارتی بسته‌ای است که می‌تواند آینده بهتری برای خودرو بسازد. نحوه مدیریت بانک مرکزی، ‌وزارت صمت
و... در این سناریو بسیار اهمیت دارد که در نتیجه آن در طولانی‌مدت و حتی میان‌مدت بازار خودرو روزهای بهتری به‌خود خواهد دید، اما به‌نظر نمی‌رسد تا پایان سال قیمت‌ها در این بازار مهار شود یا تغییر چشمگیری در افزایش حجم عرضه‌ها یا تغییر سیاستگذاری رخ دهد؛ چرا‌که به‌نظر نمی‌رسد فعلا تورم کلی حاکم بر اقتصاد کشور کاهش پیدا کند. بازار خودرو هم از این قاعده مستثنی نیست.