ترانه های باصله

  حسین عصاران 

در سال۱۳۲۵ و به مناسبت پایان خودمختاری جعفر پیشه‌وری در آذربایجان، روح‌الله خالقی و رهی معیری ترانه‌ای با نام «آذربایجان» را ساختند و با صدای بنان اجرا کردند که کلام آن حسی میهن‌پرستانه نسبت به این رخداد سیاسی مهم داشت.
خالقی یک سال قبل از این هم آهنگ سرودی را به همین نام و با کلامی از حسین گل‌گلاب ساخته بود که آن را در مرداد ۱۳۲۴ (یک ‌ماه پیش از اعلام موجودیت «فرقه دمکرات آذربایجان») با همراهی ارکستر «انجمن موسیقی ملی» در تبریز اجرا کرده بود. مجموعه این ترانه‌ها را جدا از ماهیت میهن‌پرستانه یا کیفیت هنری‌‌شان، می‌توان در رده ترانه‌ها و سرودهای مناسبتی قرار داد که در طول قرن اخیر، بنا به رخدادهای مختلف سیاسی، اجتماعی، ورزشی و... همسو با پسند قدرت سیاسی حاکم ساخته و اجرا شده‌اند و به‌نحوی بخشی از پروپاگاندای حکومتی محسوب می‌شوند.