اولین دوبله فارسی

  سعید مروتی 

فیلم‌های خبری متفقین برای تأثیرگذاری بر تماشاگر ایرانی، نیاز به فهمیده‌شدن مکالمات و گفتار متن داشت. ایرانی‌ها نخستین‌بار با همین فیلم‌های خبری اغلب جنگی، گویش فارسی را روی فیلم فرنگی شنیدند. اسماعیل کوشان سال ۱۳۲۴ دو فیلم فرنگی را خریداری و در استانبول دوبله کرد. تلاش برای اکران نسخه دوبله فارسی دختر فراری و «دخترکولی» (اسامی‌ای که کوشان برای فیلم‌هایی فرانسوی و اسپانیایی) برگزیده بود، آغاز فعالیت‌های استودیوی تازه‌تاسیس «میترا فیلم» هم بود. به گفته کوشان دوبله فیلم‌ها در شرایطی مشکل، به‌خاطر عدم‌شناخت و فقدان تجربه، در فضایی دوستانه انجام شد و به پایان رسید. نوریه قوانلو به‌جای دانیل داریو صحبت کرد و اینطور که کوشان تعدادی از صداپیشگان از اهالی ترکیه و یونان بودند و ناآشنا با زبان فارسی که دیالوگ‌ها را به‌صورت کلمه به کلمه می‌گفتند و همین موضوع کار دوبله را دشوار‌تر می‌کرد. پرویز صفی‌نیا، ابوالقاسم تفضلی، ایرج معزی، فریدون سکاری، زمان زمانی، فرخ وحید و ابراهیم کوشان که اغلب دانشجویان مقیم ترکیه بودند در دوبله فارسی به صداپیشگی پرداختند. دختر فراری از ۵ اردیبهشت۱۳۲۵ در سینما کریستال اکران شد. استقبال مردم و مطبوعات از فیلم، نخستین تجربه دوبله فارسی را موفقیت‌آمیز از کار درآورد. تماشاگرانی که برایشان جالب بود چهره دانیل داریو را با گویش فارسی ببینند؛ نکته‌ای که به تبلیغات مطبوعاتی فیلم هم راه یافت: «ما به شما اطمینان می‌دهیم که نه یک‌بار و 2بار بلکه چندین بار به دیدن فیلم خواهید شتافت و به علاوه دانیل داریو، ستاره نمکین و زیبای فرانسه در این فیلم به زبان فارسی سخن می‌گوید». بعد از موفقیت چشمگیر دختر فراری، نوبت به اکران دختر کولی رسید که استقبال از آن متوسط بود. میترا فیلم که نامش را به تیتراژ فیلم‌هایی که دوبله کرده بود، حالا سرمایه‌ای به‌دست آورده بود تا کوشان سراغ علاقه اصلی‌اش برود؛ فیلمسازی.