خطیبِ محبوب

سیدکریم محمدی_فعال فرهنگی و اجتماعی

41سال پیش در چنین روزی، آیت‌الله طالقانی در 68سالگی درگذشت. سیدمحمود طالقانی پیش از اینکه با درجه اجتهاد به تهران برسد، علاوه بر پایتخت، 3جغرافیای متفاوت را درک و دریافت کرده بود؛ نخست طالقان که در آنجا به دنیا آمده و تا 8سالگی آنجا مانده بود، سپس قم که در آن، 12سال پای درس آیت‌الله عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم نشسته بود و سرانجام نجف که 3سال آنجا ماند تا این‌بار که به تهران بازمی‌گردد، ردای اجتهاد بر تن داشته باشد و در سال1327 امامت جماعت مسجد هدایت را به‌عهده بگیرد و آن‌را به پایگاهی برای هدایت و ارشاد مردم تبدیل کند. 
او می‌دانست که لابه‌لای درس دین، باید از چیزهایی برای مردم بگوید که آن حرف‌ها را پای منبر هرکسی نمی‌شنوند. از همین سال‌ها او با همفکری علامه عسگری در اندیشه بسط معارف قرآنی و همزمان فعالیت در راه هدایت مردم در آزادی آنان از سلطه استبداد شاهنشاهی بود. در این مسیر، او ملاحظه‌های معمول را کنار می‌گذاشت و اگر لازم بود مثلا در مبارزه برای ملی‌شدن صنعت نفت نیز فعال می‌شد. از همین رو بود که پس از کودتای 28مرداد دست روی دست نگذاشت و با مهندس مهدی بازرگان و دکتر سحابی نهضت آزادی را برای مبارزه با رژیم تشکیل داد. 
آیت‌الله طالقانی بارها به زندان افتاد و تبعید شد و شکنجه‌های بسیار دید. آخرین بار به 10سال زندان محکوم شد اما در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی آزاد و نخستین امام‌جمعه تهران بعد از انقلاب شد. نمازهای جمعه‌اش باشکوه بود؛ ویدئوی برخی از آنها باقی مانده است. پیدا کنید و ببینید؛ درس تاریخ است. زود درگذشت و انقلاب در ادامه مسیر نتوانست سایه او را بالای سر خود ببیند. 
محبوب قلب‌ها بود و میان همه اقشار مردم، احزاب و گروه‌ها، محبوبیت ویژه‌ای داشت. امروز، اگر بخواهیم از مهم‌ترین ویژگی او سخن بگوییم، فارغ از رسمی که برای مبارزه و نیل به آزادی آموخت، باید همین را گفت؛ همه او را دوست و قبول داشتند و این، در تاریخ پرفراز و فرودِ ما که‌ گاه بزرگی را محبوب و دیگر روز منفور می‌کند، یگانه است.