جای پای فروید در چمدان
چمدان نخستین مجموعه داستان بزرگ علوی منتشر شد
«چمدان» نخستین مجموعه داستان بزرگعلوی در این سال منتشر شد. تربیت اشرافی و اقامت چندین ساله بزرگعلوی در آلمان اثر خود را بر داستان های او در چمدان گذاشته بود. در اغلب داستانهای این مجموعه جوان فرنگی و متجددی حضور دارد که دیگر نمیتواند آداب و رسوم و «هوا»ی اینجا را تحمل کند. علوی خود نمونهای از جوانانی بود که در دوره رضاشاه به اروپا اعزام شدند و چون بازگشتند خسته از رسمهای دستوپاگیر، به مخالفت با سنتهای جانکاه در جامعه پرداخت. وجود زنهای مرفه اروپایی در داستانهای چمدان از تجربة زیست نویسنده در خارج از کشور ناشی میشد. داستانهای چمدان اما، نثر سادهای داشت و از لحاظ محتوی نیز اثر رمانتیسم ادبیات آلمان بر کارهای علوی چنان عمیق بود که حتی اجتماعیترین داستانهای این دورهاش را در برمیگرفت. همچنین ناگفته نماند که در تمامی داستانهای چمدان، تأثیر نوشتههای صادق هدایت آشکار بود. علوی نیز چون هدایت، به حالات روانی و درونی آدمها میپرداخت و شخصیتهای داستانهایش سرگردان و نومید، درگیر ماجرای عاشقانه ناکامی بودند. بزرگ علوی، مانند صادق هدایت، آموختههای خود از روانکاوی فروید را در داستانهای کوتاهش به کار گرفت و قهرمانانی حساس و منزوی آفرید که بر اثر شکستهای عشقی دچار جنون و مرگ میشوند. فشار سهمگینی که ریشه در پدرسالاری چیره بر تاریخ ما و خفقان نفسگیر سالهای سلطنت رضاشاه داشت.به قول منتقدی آنچه چمدان را به مجموعه داستانی خواندنی مبدل میکند، ضدیت آشکار - اگرچه نومیدانه – قهرمان داستانها با قراردادها و رسوم پذیرفته شده است. در این داستانها، پدر، مظهر نظام کهنهای است که در پوششی نو به سلطه پدرسالارانه و جبارانه خود ادامه میدهد.