چگونه بازار لوازم خانگی ایران در تسخیر شرکت‌های کره‌ای قرار گرفت؟
کره‌ای‌ها در ظاهر، از بازار لوازم خانگی رفته‌اند
گفت‌وگو با رئیس اتحادیه لوازم خانگی تهران
خدیچه نوروزی_روزنامه نگار
29 اسفند 96؛ تاریخی که واردات لوازم خانگی به کشور ممنوع اعلام شد و توجه رسانه‌ها به این حوزه را به‌خود جلب کرد. در این مدت اخباری مبنی بر خروج کره‌ای‌ها و قطع همکاری با ایران در بازار لوازم خانگی به گوش رسید؛ تا جایی که رئیس وقت اتحادیه لوازم خانگی در گفت‌وگوهایش با خبرگزاری‌ها این موضوع را تأیید کرد که مدیران گلدیران اعلام کرده‌اند دیگر هیچ‌گونه ارتباطی با شرکت ال‌جی کره وجود ندارد. همچنین سامسونگ قرار است با برند سام فعالیت خود را در ایران ادامه دهد. به گفته اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه لوازم خانگی تهران حدود 15سال از فعالیت کره‌ای‌ها در بازار لوازم خانگی ایران می‌گذرد. وی در گفت‌وگو با همشهری از دلایل موفقیت شرکت‌های کره‌ای در ایران و سمت و سویی که تولیدات داخل در پیش خواهند گرفت، می‌گوید.
چه شد که جای پای لوازم خانگی کره‌ای در خانه‌های ایرانی‌ها محکم شد؟ این همه اعتماد چگونه شکل گرفت؟
واقعیت این است که کره‌ای‌ها در همه جای دنیا با سلیقه آن کشور شروع به تولید محصولاتشان کردند و 5 اصل را سرلوحه کارشان قرار دادند. نیاز مردم منطقه را شناسایی کردند و مورد توجه قرار دادند و موقعیت جغرافیایی منطقه را در تولیدات‌شان مدنظر قرار دادند. به‌عنوان مثال آیا شما در اروپا ساید‌بای ساید دیده‌اید؟ در آن کشورها از یخچال استفاده می‌کنند یا یخچال‌فریزر دوقلو. تا 4سال پیش در این کشورها حتی یخچال با یخ‌ساز و آب‌سرد نیز تولید نمی‌شد چون می‌گفتند پرت انرژی دارد. اما سلیقه ایرانی‌ها و در کل خاورمیانه به‌علت موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی چیز دیگری بود. آنها احتیاج به یخ و آب‌یخ داشتند. بنابراین سایدبای‌ساید و یخچال فریزرها طوری طراحی شدند که آب سرد‌کن و یخ‌ساز داشته باشد. کره‌ای‌ها در مرحله دوم روی ارائه خدمات پس از فروش و گارانتی محصولاتشان هم مانور دادند. از طرفی روی تبلیغات متمرکز شدند. سعی کردند هر از چند گاه روی کالاهایشان آپشن بگذارند تا وسوسه خرید ایجاد کنند و البته بحث قیمت‌گذاری مناسب را نیز مورد توجه قرار دادند.
آیا ایرانی‌ها از رفتار آنها در تولید و فروش الگوبرداری کردند؟
خوشبختانه در ۲ سال گذشته تمام شرکت‌های ایرانی به این سمت و سو حرکت کرده‌اند. در حال تنوع‌بخشیدن به محصولات هستند و بخش خدمات پس از فروش را تقویت می‌کنند. همچنین کالاها را به‌روزرسانی می‌کنند.
لازمه دادن خدمات پس از فروش، اطمینان از کیفیت کالای تولیدی است. آیا شرکت‌های ایرانی مانند کره به همان اندازه اطمینانی از کیفیت برند تولیدی خود دارند؟ کاری که شرکت آبسال در ایران کرده آیا کره‌ای‌ها کرده‌اند؟ اینکه مصرف‌کننده بعد از یک‌ماه درصورت نارضایتی می‌تواند جنس را عودت دهد و مبلغ را دریافت کند. کدام شرکت کره‌ای یا آلمانی این کار را کرده‌اند؟ آنها نهایتا تعویض کالا می‌کنند اما پول را عودت نمی‌دهند. این کار یعنی تولیدکننده به کیفیت کالای تولیدی خود اطمینان کامل دارد.
نمونه‌ای دیگر مثال می‌زنید که کالای ایرانی با همان کیفیت کره‌ای عرضه شود.
زمانی که اسنوا در زیرمجموعه گروه صنعتی انتخاب شد و شروع به تولید کرد، مگر شرکت کره‌ای، دوو الکترونیک را نخرید؟ مگر با نام دوو شروع به‌کار نکرد؟ تأیید می‌کنید که شرکت‌های کره‌ای از ایران خارج شده‌اند؟ در ظاهر امر این اتفاق افتاده. شرکت‌ها خارج شده‌اند و هیچ کالایی وارد ایران نمی‌شود. اما شما باید از مدیران شرکت ال‌جی و سامسونگ بپرسید که این قطع رابطه به‌طور صددرصد رخ داده یا خیر چون طبق قانون، تعهدنامه‌های بین‌المللی بین دو شرکت رد و بدل شده است.
خدمات پس از فروش کالاهای کره‌ای چه سرنوشتی پیدا می‌کند؟
این شرکت‌ها هنوز حضور دارند و خودشان این خدمات را انجام می‌دهند. طبق قانون صنعت، معدن و تجارت زمانی که یک تاجر می‌خواهد قرارداد یک کالا را ببندد و کالا را وارد کشور کند باید خدمات پس از فروش داشته باشد. بنابراین شرکت‌های کره‌ای طبق قرارداد باید همچنان خدمات پس از فروش خود را ارائه دهند. برهمین اساس شرکت‌های داخلی اسم گارانتی‌ها را عوض نکرده‌اند تا مردم بدانند هنوز می‌توانند با همان گارانتی با خیال راحت از دستگاه خریداری شده در منزلشان استفاده کنند.
برخی بازاریابان ال‌جی معتقدند که پایین کشیدن تابلوی برند شرکت‌های کره‌ای از سوی اتحادیه درست نیست. می‌گویند این تابلوها برای آنها برند نیست بلکه برای فروشگاه‌هاست. نظر شما چیست؟
هر شرکت خارجی برای فروش کالای خود در ایران مغازه‌هایی به‌عنوان نماینده تحت اختیار می‌گیرد. این فروشگاه‌ها موظفند طوری تبلیغ کنند که منافع آن شرکت از لحاظ قیمت، کیفیت و تبلیغ برند تامین شود. اقدام پایین‌کشیدن تابلوها در این راستا بوده است. البته در بعضی مواقع در برخی فروشگاه‌ها این اتفاق می‌افتد که صاحب مغازه علاوه بر فروش کالا با برند خاص، اجناس دیگری را هم به فروش می‌رساند و از این برندها در جهت فروش بیشتر استفاده می‌کند.
چه برندهای ایرانی قرار است جایگزین برندهای کره‌ای مانند سامسونگ و ال‌جی شوند؟
تا جایی که بنده اطلاع دارم تمام شرکت‌هایی که نمایندگی فروش داشتند و کالا وارد می‌کردند قرار بود که به مرور زمان شروع به تولید همان کالا کنند. شرکت ال‌جی و سامسونگ هزینه خیلی سنگینی کردند و به مرور زمان کارخانه‌ها را به ایران آوردند و با همان برند شروع به تولید کردند. زمانی که با تحریم‌ها در سال96 روبه‌رو شدیم و کره از دادن کالا به ایران ممانعت کرد، خوشبختانه با مدیریت داخلی، کارخانه‌ها در کشور دایر بودند و شروع کردند به برندسازی. هم‌اکنون مشاهده می‌کنید که برند سام با همان ضمانت سام سرویس به فروش می‌رسد. جی پلاس هم با ضمانت گلدیران به فروش می‌رسد. چون مردم با این اسم‌ها خو گرفته‌اند و می‌دانند ضمانت اصلی است. تولیدات این کارخانجات کم کم هم به سمت صادرات می‌رود.
گاهی شنیده می‌شود ممنوعیت واردات موجب شده تا کره‌ای‌ها به هر ترفندی به‌ویژه فعالیت‌های زیرزمینی سعی در استمرار فروش خود و حفظ بازار کنند؛ آیا این موضوع صحت دارد؟
این ماجرا از همان زمانی هم که شرکت‌ها به‌طور قانونی فعالیت داشتند وجود داشت و ماجرای کالای قاچاق موضوع تازه‌ای نیست. در این مورد باید دستگاه‌های ذی‌ربط پاسخگو باشند. من اطلاعی در مورد اینکه فعالیت زیرزمینی اکنون وجود دارد یا خیر ندارم.
آیا کره‌ای‌ها همچنان تمایل دارند بازار لوازم خانگی ایران را به‌دست بگیرند؟
کدام تولیدکننده‌ای امروز دوست ندارد که کالایش فروش نرود؟ آنها با سلیقه ما جلو رفتند و برای سلیقه ایرانی کالا ساختند و هدفشان در خاورمیانه اول روی ایران بوده است. ولی شرکت‌های ایرانی با افزایش تولید و تغییر چهره اجناس و به‌روزرسانی دستگاه‌ها جای کالای کره‌ای را پر می‌کنند.
آیا تمام قطعات برای ساخت لوازم خانگی در حد کیفیت کره‌ای در کشور موجود است؟
در کل دنیا 4 یا 5کشور وجود دارند که قادرند برای لوازم خانگی موتور بسازند. بنابراین کشوری نمی‌تواند مدعی شود که همه‌‌چیز را خودش می‌سازد چون امکان‌پذیر نیست. باید یک نقطه هدف برای یک کارخانه یا شرکت مشخص کرد. کارخانه‌ها باید کم‌کم به سمت قطعه‌سازی بروند تا به جایی برسیم که از خارج قطعه‌ای وارد نکنیم و حتی صادرات هم انجام دهیم.
تولیدکننده در بحث قیمت‌گذاری چطور می‌تواند با کالای خارجی رقابت کند؟
مواداولیه و نوسان نرخ ارز همیشه منجر به افزایش قیمت محصولات تولیدی می‌شود؛ چرا که اثرش را روی قطعات استراتژیکی وارداتی مورد استفاده در تولید لوازم خانگی می‌گذارد. ما شرکت‌هایی داشتیم که 30 تا 100درصد افزایش تولید داشته‌اند اما هنوز به تولید دلخواه و اشباع بازار نرسیده‌اند. باید از این نکته غافل نشویم که تولیدکننده ایرانی خود را با دنیا وفق می‌دهد. بنابراین اگر دولت حمایت کند ما می‌توانیم با صادرات لوازم خانگی بازار خاورمیانه را اشباع کنیم. تا کی می‌خواهیم مصرف‌کننده باشیم، امروز باید تولیدکننده باشیم.
آیا انتشار اخباری مبنی بر خروج شرکت‌های کره‌ای موجب التهاب بازار نشده است؟
خیر. البته شاید مردم متصور شدند اگر این شرکت‌ها بروند ما بی‌یخچال یا بی‌لباسشویی خواهیم شد اما اینها تنها احساسات شخصی افراد بود. مردم می‌بینند که یخچال همچنان در حال تولید است؛ شاید با طرح‌های زیباتر، متنوع‌تر و به‌روزتر از قبل.
آیا خروج کره‌ای‌ها برای تولیدات ما بهتر است؟
معتقدم برای حفظ بازار باید رقابت وجود داشته باشد و اگر نباشد نمی‌توان خود را بالا کشید. وگرنه مشابه همان اتفاقی می‌افتد که برای صنعت خودروی داخلی افتاده است. برای دستیابی به یک افق روشن، کارخانجات ما باید از نخبگان بهره ببرند و در یک فضای کاملا رقابتی به تولید بپردازند.
