حوادث تابستان کرونایی در دوشاخه برق

خدیجه نوروزی _روزنامه نگار

حادثه خبر نمی‌کند اما پیشگیری و رعایت نکات ایمنی از ضروریاتی است که سازمان آتش‌نشانی همواره بر آن تأکید دارد. اگر اخبار منتشرشده حوادث را مرور کنید خواهید دانست که علت عجیب و غریبی در پس هیچ‌یک از آنها نیست و تنها نبود احتیاط و رعایت‌نکردن نکات ایمنی هر کدام از این حوادث تلخ را رقم زده است. هر فصل به ازای شرایط خود به تکرار برخی از حوادث دامن می‌زند و شاید بتوان گفت تابستان از فصولی است که بیشتر از فصول دیگر سال، آتش‌نشان‌ها را درگیر می‌کند و به سختی می‌اندازد. اما به‌نظر می‌رسد با تردد کم جمعیت در سطح شهر به‌علت شیوع کرونا حوادث کمتری به وقوع بپیوندد. البته باید دید نظر کارشناسان آتش‌نشانی نیز با نظر ما همسو است یا خیر؟ مجید محمودی نیا، کارشناس پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتش‌نشانی تهران در گفت‌وگو با همشهری در مورد مخاطراتی که سازمان در این ایام با آن روبه‌روست می‌گوید و به راهکارها اشاره می‌کند.

آیا حوادث به نسبت فصول متفاوت است؟
تقریبا بله. سازمان آتش‌نشانی در تابستان مخاطرات ویژه‌ای نسبت به سایر فصول دارد.

بیشترین علتی که به افزایش حریق‌های تابستانی دامن می‌زند، چیست؟
در این فصل یک‌سوم علت حریق‌هایی که در سطح شهر رخ می‌دهد، جریان الکتریسته است. در واقع فقدان ایمنی کافی و لازم در سیستم برق‌رسانی تمام کاربری‌ها مانند منازل، انبارها، کارگاه‌ها و... منجر به حریق می‌شود.

آیا این مخاطره در تابستان امسال که در شرایط کرونا قرار داریم هم بیشتر شده؟
بله. امسال در فصل تابستان و با توجه به اینکه شرایط کرونا نیز وجود دارد افراد بیشتر در منازل می‌مانند و همین عامل موجب شده تا برق بیشتری به‌خاطر استفاده بیشتر از سیستم سرمایشی مصرف کنند. در نتیجه حریق‌ها و آتش‌سوزی‌ها هم بیشتر شده است.

غیر از الکتریسته، عامل دومی که به افزایش حوادث منجر می‌شود چیست؟
فضای سبز؛ به‌ویژه امسال که بارندگی در فصل بهار زیاد بوده و علوفه‌ها بلندتر شده‌اند. خشک‌شدن علوفه‌ها در فصل تابستان و ماندن‌شان روی زمین‌ها خود، بزرگ‌ترین چالش ماست. درصورت آتش‌سوزی، انتشار حریق به‌خاطر سرعت باد در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود و فضای سبز موجود در آن منطقه را به سرعت از بین می‌برد؛ در واقع بیشترین چالش آتش‌نشانی در تابستان فضای سبز و جریان الکتریسته است.

به‌نظر می‌رسد در بخش فضاهای باز و پارک‌ها امسال مخاطرات زیادی نداشته باشیم چرا که مردم بیشتر به‌خاطر کرونا در منزل می‌مانند و بیرون نمی‌روند؛ همینطور است؟
این‌طور نیست. حتی در کرونا هم بسیاری از خانواده‌ها قید تفریح و گذراندن اوقات فراغت در دامن طبیعت ازجمله پارک‌ها و فضاهای باز را نزده‌اند. در جاهایی که آب و دار و درختی وجود دارد مخاطرات بیشتر در کمین هستند که درصورت مراقب‌نبودن ممکن است حوادث تلخی را رقم بزنند که یکی از آنها غرق‌شدن و برق‌گرفتگی است. آب‌نماهایی که شهرداری در مناطق پرت یا رمپ‌های جاده درست می‌کند ممکن است از نظر سیستم ایمنی دچار اختلال باشند.

غرق‌شدن بیشتر در چه محدوده‌هایی اتفاق می‌افتد؟
بیشتر پشت سدهایی که در اطراف تهران وجود دارد؛ مانند سد کرج و لتیان که حادثه‌آفرین هستند. با وجود اخطارهای زیاد آتش‌نشانی مبنی بر ممنوعیت شنا در این محدوده‌ها اما باز هم افراد برای شنا وارد آب می‌شوند و متأسفانه هر ساله در تابستان شاهد غرق‌شدگی‌هایی در پشت سدها هستیم.

انتظار می‌رود با کاهش تردد در سطح شهر حوادث کاهش یابد. اما در صحبت‌های شما چنین برداشتی وجود ندارد. یعنی کمتر شدن تردد در شهر، حوادث 99را کاهش نداده است؟
خیر. از اینکه واقعا تردد مردم کم شده یا خیر، آماری نداریم اما باید به این نکته دقت داشته باشید که ما یک‌سری جمعیت داریم که جابه‌جا می‌شوند؛ یعنی از جایی به جای دیگر منتقل می‌شوند. این افراد اگر در باشگاه نباشند به پارک می‌روند و اگر به پارک نروند دورهمی برگزار می‌کنند. پس اینکه فکر کنید حوادث کمتر شده، خیر. جمع‌شدن افراد در منزل حتی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی خود بزرگ‌ترین چالش به لحاظ وقوع حوادث است.

پس کاهش آماری حوادث تابستان امسال در قیاس با سال گذشته دور از انتظار و خوش‌بینانه است؟
همیشه یک‌سری آمار حریق و حوادث وجود دارد. ما به‌عنوان متولی ایمنی سعی می‌کنیم از انواع ابزارها برای اطلاع‌رسانی استفاده کنیم اما اگر دقت کنید می‌بینید که ما طی این سال‌ها کاهشی نداشته‌ایم.

چرا؟
چون سرعت توسعه شهری زیاد است و ما فقط سعی می‌کنیم سرعت افزایش تعداد حوادث را کم کنیم؛ یعنی اگر آمار سال گذشته حوادث، امسال روی همان عدد بماند از نظر ما ایده‌آل است چون سرعت ساخت‌وساز شهری و خودروهایی که وارد شهر شده‌اند و جمعیتی که افزایش یافته، بسیار بالاتر رفته است و هر ساله با گستره شهری بیشتری در قیاس با سال گذشته‌اش مواجهیم. در چنین شرایطی قطعا آمار حریق پایین نخواهد آمد و ما نمی‌توانیم وقوع آن را متوقف یا کم کنیم. از طرف دیگر باید به این نکته توجه داشته باشید که وقتی سن شهر بالا می‌رود، قطعا مخاطرات بیشتر خواهد شد چون همه‌‌چیز رو به فرسودگی می‌رود.

سازمان آتش‌نشانی در راستای ایمنی شهروندان با توجه به اینکه اوقات بیشتری را مجبور به ماندن در منزل هستند، چه خدماتی ارائه می‌دهد؟
ما دو طرح بزرگ در قالب آموزش رایگان شهروندی داریم؛ طرح «999» و «پلاک ایمن».

طرح 999چه خدماتی و به چه کسانی ارائه می‌دهد؟
این طرح مربوط به آموزش به ساکنان 999برج شناسایی شده سازمان آتش‌نشانی است. نیرو‌های کارشناس سازمان آتش‌نشانی با حضور در برج‌ها و ساختمان‌های بلندمرتبه اقدام به برگزاری کلاس‌های دوساعته آموزش اصول ایمنی به شهروندان و ساکنان در این برج‌ها می‌کند.


پلاک ایمن چطور؟
در این طرح آتش‌نشانان، ساختمان (اعم از تجاری و مسکونی) هر شهروندی را که تمایل داشته باشد، از یک طبقه به بالا بازدید می‌کنند. در این بازدید عوامل آتش‌زا همانند وسایل گرمایشی، نقص‌های مرتبط با برق، خطر‌های موجود در آشپزخانه، سیستم گازرسانی و... بررسی می‌شود.

آیا اجرای این طرح‌ها هزینه‌ای دارد؟
خیر. کاملا رایگان است.

اشکال این طرح‌ها این است که حضوری باید آموزش داده شود که در شرایط کرونا نیز امکان‌پذیر نیست.
این طرح‌ها وجود دارد اما اینکه نحوه اجرا چگونه باشد کاری است که با هماهنگی هر دوطرف و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله فیزیکی انجام می‌شود. اما فعلا زیرساخت آموزش مجازی به‌صورت آنلاین وجود ندارد.

آیا آموزش‌ها منطبق بر محیط و ساخت محل مسکونی یا تجاری مورد نظر به شهروندان داده می‌شود یا آموزش‌های عمومی و همگانی با فرض یکسان بودن شرایط برای همه است؟
در طرح 999مخاطرات برج‌ها را به ساکنان آموزش می‌دهیم ولی در حالت کلی آتش‌نشانانی که برای آموزش وارد هر مجموعه‌ای می‌شوند آن محل را هم مدنظر قرار می‌دهند و قطعا متناسب با محیط به آنها آموزش‌های لازم داده می‌شود.

شاخص‌ترین راهکارهای مقابله با حوادث تابستانی چیست؟
حتما باید سیستم‌های برق ساختمان‌ها در این دوره چک شود. شل‌بودن و داغ‌بودن دوشاخه برق پر اهمیت‌ترین علت‌های حریق حادثه‌اند. سیستم برقی باید با فاصله مناسب از سایر وسایل باشد و در چیدمان کالا به این موضوع توجه داشته باشند. سیم وسایل برقی مانند اتو، چرخ گوشت، سماور برقی و... را حتما بعد از استفاده از برق بکشند. از پریز برق یخچال، ماشین لباسشویی، تلویزیون، فر و وسایل صوتی و تصویری اصلی انشعاب دیگری نگیرند. پریزهای برق حتما درپوش داشته باشد به‌ویژه برای خانواده‌هایی که فرزندان کم‌سن و سال دارند، این امر ضروری است. از سیم سیار به‌عنوان سیم دائم استفاده نشود. در مجموع برای کاهش مخاطرات برق و جلوگیری از حریق‌های احتمالی حتما یک کارشناس برق بیاورند تا سیستم برق‌شان را چک کند. اگر سیستم برق همه ساختمان‌ها(مسکونی و تجاری) چک شود حداقل یک‌سوم آتش‌سوزی‌های ناشی از برق در تهران کاهش پیدا می‌کند.

به ۲مورد از حوادث مهمی که در تابستان امسال خبرساز شده اشاره می‌کنید؟
حریق کلینیک سینا اطهر که به‌خاطر الکتریسته بوده است. حریق در یک مغازه بلور و ظروف شیشه‌ای در خیابان شوش، خیابان صابونیان هم بسیار تلخ بود و مهم؛ چرا که جان یکی از آتش‌نشانان ما را گرفت و شهید شد.

حرف آخر؟
سهل‌انگاری علت بیشتر حوادث به‌ویژه حریق است. هر سازمانی با هر فعالیتی در سطح شهر نیازمند داشتن تأییدیه آتش‌نشانی است که ایمنی نسبی را برای مجموعه به همراه دارد. ساختمان‌های پرمخاطره خط قرمز ما هستند؛ چراکه افراد زیادی در آن تردد می‌کنند. در همین حادثه خیابان صابونیان اگر مالک با آتش‌نشانی تماس می‌گرفت و درخواست کارشناسی از محل می‌داد و کارشناسان مراجعه می‌کردند و تأییدیه داده و نقایص برطرف می‌شد ما هم‌اکنون سوگوار از دست‌دادن یکی از بهترین آتش‌نشانان‌مان نبودیم.

حتی در دوران کرونا هم بسیاری از خانواده‌ها قید تفریح و گذراندن اوقات فراغت در دامن طبیعت ازجمله پارک‌ها و فضاهای باز را نزده‌اند. در جاهایی که آب و دار و درختی وجود دارد مخاطرات بیشتر در کمین هستند که درصورت مراقب‌نبودن ممکن است حوادث تلخی را رقم بزنند که یکی از آنها غرق‌شدن و برق‌گرفتگی است