هم سواره حق دارد و هم پیاده

شهربانو امانی‌-رئیس کمیته حمل‌ونقل شورای شهر تهران

خیابان کامل یعنی خیابانی که برای همه مدهای کاربری شرایط امن و راحتی را ایجاد کند. کاربران هم شامل پیاده‌ها، دوچرخه‌سواران، عمومی و سواره است و مسافر نیز در مد سواره تعریف می‌شود. در واقع، خیابان کامل باید به‌گونه‌ای طراحی شود و شرایطی را به‌وجود بیاورد که کاربران بتوانند امن و راحت از خیابان استفاده کنند.
با توجه به این تعریف ما باید فکر کنیم که خیابان‌های تهران باید بازطراحی یا بازآرایی شود تا بتواند به‌طور امن و راحت مورد استفاده کاربران قرار بگیرد. اکنون در همه جای دنیا و در شهر تهران و دیگر شهرهای ایران خیابان از آنجا که برای سواره‌ طراحی شده، مشکل چندانی برای آنها ایجاد نمی‌کند. لذا می‌توانیم بگوییم که مشکلی بابت عبور و مرور خودروها وجود ندارد، اما باید مسیر حمل‌ونقل عمومی با خودروهای شخصی متفاوت باشد. حالا نه به این منظور که مسیر بی‌آر‌تی طراحی شود، زیرا اختصاص یک مسیر به اتوبوس در دنیا منسوخ شده است، اما می‌شود خیابان کامل را طوری طراحی کرد که خودروهای عمومی در ترافیک نمانند.
در عین حال، خیابان کامل باید برای عابران پیاده امن و راحت باشد. مثلا بخشی از خیابان را از خودروهای شخصی بازپس می‌گیرند و در اختیار  پیاده‌ها و دوچرخه‌‌سواران می‌گذارند.
برای پیاده از نظر روشنایی، منظر و به‌خصوص جذابیتی که مغازه‌ها می‌تواند داشته باشد، مهم است. یعنی می‌گویند پیاده‌روها هم باید عرضی تعریف شود و هم طولی. همچنین یکی دیگر از آیتم‌های پیاده‌مدار‌کردن خیابان کامل، مکث افراد است؛ یعنی کسی که پیاده در خیابان حرکت می‌کند، ممکن است خسته شود و بخواهد یک جایی بنشیند، یا اینکه می‌خواهد با فرد دیگری قرار بگذارد. به اینها مکث گفته می‌شود و در واقع خیابان باید طوری طراحی شود که با ایجاد فضای مکث در آن، فضا عمومی‌تر شود. همچنین مهم‌ترین عامل استفاده از شهر و خیابان‌ها نیز شهروندان هستند که در خیابان کامل هر کجا که صلاح دیدند، بنشینند.
بنابراین، این موضوع در کشورهایی که به خیابان کامل دست یافته‌اند، پارکت‌هایی توسط معماران طراحی شده که آن را در نتیجه مردم‌پسندتر و اتفاقا پُررونق‌تر و امن‌تر می‌کند. بنابراین، وقتی خیابان‌های ما تبدیل به خیابان‌های کامل شود، رونق در مسیر خیابان‌ها از آنجا که کسانی ‌پیاده حرکت می‌کنند و به‌اصطلاح پاخور خیابان زیاد می‌شود و مکث می‌کنند، بیشتر خواهد شد. در واقع رفت‌وآمد زیادی آدم را سرزنده‌تر می‌کند و به موازات آن ایمنی خیابان نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
برای اجرایی‌شدن خیابان کامل در برنامه سوم توسعه شهر تهران، پیش‌بینی شده که هر منطقه در هر سال حداقل یک خیابان را باید کامل کند. به همین دلیل، برای اجرایی‌کردن آن، دستورالعمل‌هایی پیش‌بینی شده است.
به هر حال، با این تعاریف، می‌توانیم بگوییم که در کمیته شورا که من مسئولیت‌ آن را به‌عهده دارم، در زمان معاونت اسبق، خیابان ایرانشهر بازبینی و بازآفرینی شد و خودِ آقای معاون هم پذیرفت، اما متأسفانه اصلاح نکردند؛ یعنی بخشی از خیابان کامل در ایرانشهر اجرا شد و نه به‌معنای واقعی و کامل.
در ایرانشهر هم باید خیابان کامل به‌گونه‌ای طراحی شود که پیاده و سواره سهم خود را از خیابان ببرد. البته اولویت با پیاده‌مداری است، بعد دوچرخه‌سواری، اسکوتر، حمل‌ونقل عمومی و در آخر خودروهای شخصی. منتها از آنجا که عادت شده در هر دو طرف طول خیابان خودرو پارک شود و تهران پارکینگ بزرگی به‌حساب می‌آید، الان می‌گویم که خودرو هم در خیابان کامل سهم دارد. اینکه چند درصد پیاده باشد و چند درصد سواره فرمولی دارد که باید
 لحاظ شود.