دزد بغداد در آتش

  سعید مروتی 
 
اردیبهشت۱۳۰۷ به پیشنهاد کلنل علینقی‌خان وزیری که در سالنی واقع در خیابان لاله‌زار بنای سینمایی موسوم به صنعتی را گذاشته بود و به همت خان‌بابا معتضدی، سالن نمایش فیلمی مخصوص بانوان پایتخت افتتاح شد. در انتخاب فیلم‌ها دقت‌نظر صورت می‌گرفت تا احترام و‌شأن بانوان محترم حفظ شود، و استقبال بانوان از سینما صنعتی بهتر از سینمای زرتشتیان بود. همه‌‌چیز خوب پیش می‌رفت تا اینکه در شب هشتم مهر، تماشاگرانی که شیفته و شیدای داگلاس فربنکس در فیلم «دزد بغداد» (رائول والش) شده بودند، در محاصره شعله‌های آتش قرار گرفتند. هنوز سلحشوری داگلاس فربنکس در روی پرده سینما ادامه داشت که آتش به جان دزد بغداد افتاد. سینمای ویژه بانوان با رشادت فربنکس‌وار کارکنان و مأموران نظمیه خیلی زود خالی شد و جز جراحت سطحی یکی،دو نفر در هنگام خروج، کسی آسیب ندید ولی به سینما صنعتی خسارت زیادی وارد‌آمد.
این بخشی از گزارش مخبر روزنامه اطلاعات در فردای شب واقعه است: « ساعت هفت‌و‌نیم بعدازظهر موقعی که سالن تئاتر پر از جمعیت تماشاچی بود، به واسطه غفلتی که از طرف نشان‌دهنده فیلم می‌شود در نتیجه اصابت فیلم به جرقه که از زغال‌های مثبت و منفی برای روشنایی بیرون می‌آید که مستعد احتراق است، آتش گرفته و به آن محوطه سرایت می‌نماید. در این موقع که دامنه حریق چندان توسعه نیافته بود اگر کارکنان سینما سعی خود را در اطفا مختصر حریق می‌نمودند شاید موفق می‌گردیدند ولی وحشت و اضطرابی که در آن موقع خانم‌ها را فرا‌گرفته و با عجله و شتاب هجوم به خارج شدن می‌نمایند سبب می‌شود که کارکنان سینما متوجه استخلاص خانم‌ها و اطفال خردسال آنها گردند و حریق یک مرتبه تمام فضای سالن را احاطه می‌کند. هراس و وحشت زن‌ها بیشتر شده و تاریکی سالن و پیدا کردن اقوام و اطفال منظره اسفناکی را تولید کرده هر یک از یک جهت نگران بوده و به اطراف می‌دویدند. چادر و اشیا دستی عده [ای] در آنجا باقی ماند ولی خوشبختانه به خانم‌های تماشاچی تلفات و صدمه نرسید و فقط دو سه نفر از خانم‌ها دست و صورت آنها کمی مجروح شد و مامورین نظمیه با کمال چالاکی در استخلاص زن‌ها جدیت کرده و درصدد اطفا حریق برآمدند.»
بعد از آتش‌سوزی سینما صنعتی، نظمیه مقرراتی برای سینماها تدوین و به سینماداران ابلاغ کرد که مهم‌ترین بندش این بود: در سینما باید به سوی بیرون باز شود.