نجات کودکان از موانع رشد اجتماعی
علیرضا شریفی‌یزدی ـ مشاور و روانشناس اجتماعی
طرحی که اداره‌کل آموزش شهروندی شهرداری تهران اجرا کرده است، یک خلأ بزرگ را پر می‌کند. ما همیشه در کشور با مشکل پرکردن اوقات فراغت دانش‌آموزان مواجه هستیم. یک برنامه مدون و جذاب برای این موضوع وجود ندارد. نه امکانات شهر این اجازه را می‌دهد که همه نوجوانان از یک‌سری برنامه مفید بهره‌مند باشند و نه سطح درآمد خانواده‌ها آن‌قدر هست که به‌راحتی بتوانند از امکانات موجود استفاده کنند.
اینکه مجموعهای مانند شهرداری به ایجاد محیطی در فضای آنلاین برای پرکردن اوقات فراغت دانش‌آموزان پرداخته است، یک تحول بزرگ محسوب میشود و نشان می‌دهد که شهرداری فقط مسئول نظافت شهر و ساخت‌وساز نیست بلکه به روح و روان شهروندان نیز اهمیت می‌دهد. کارهایی از این دست اما فرابخشی هستند و همه سازمان‌های مرتبط باید در انجام آن سهیم باشند.
ما در یک جامعه چند لایه زندگی می‌کنیم و بخش اصلی چنین خدماتی باید برای قشر فرودست جامعه باشد. قشر فرادست و متوسط توان این را دارد که امکاناتی را برای فرزندان خود فراهم کند اما بسیاری از خانواده‌ها هستند که ممکن است حتی تلفن همراه مناسب و اینترنت نداشته باشند تا فرزندانشان از درس‌های این مدرسه مجازی استفاده کنند. از سویی ما باید بتوانیم به جز اینترنت از امکانات محلی در مناطق مختلف تهران استفاده کنیم و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برنامه‌هایی را در فضای حقیقی برای نوجوانان تدارک ببینیم.
جز اینها خود مسئله آموزش نیز مهم است. در زمینه آموزش هنر ما به همکاری شهرداری با آموزش و پرورش نیاز داریم. متأسفانه آموزش‌وپرورش در زمینه آموزش هنر بسیار ضعیف است. بیش از دهه است که مدارس می‌خواهند در کلاس درس هنر، هنرمند پرورش دهند و هیچ‌وقت هم در این کار موفق نبوده‌اند. مسئله اینجاست که آموزش‌وپرورش به جای این کار بهتر است دانش‌آموزان را با هنر آشنا کند و به آنان سواد هنری بیاموزد. به این ترتیب افراد جامعه هنرفهم می‌شوند و از هنر درک و برداشت بهتری خواهند داشت. آموزش و پرورش زیرساخت‌های خوبی دارد و می‌تواند برای آموزش هنر به شهرداری کمک کند. به علاوه می‌تواند برای کار خود از امکانات شهرداری نیز استفاده کند و این فعالیت دوسویه بسیار نتیجه‌بخش‌تر خواهد بود.
با همه اینها ما اکنون در شرایط دشواری قرار داریم، شیوع بیماری کرونا شهروندان را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است. خانواده‌ها سردرگم شده‌اند و بچه‌ها در خانه امکانات خاصی ندارند که خودشان را با آن سرگرم کنند. به همین دلیل ممکن است سر از کوچه و خیابان درآورند، در خانه لج‌بازی کنند یا برای ساعت‌ها به گوشی تلفن همراه پناه ببرند. در این شرایط مدرسه آنلاین می‌تواند به سلامت روان افراد بسیار کمک کند و موجب داشتن جامعه‌ای سالم‌تر در آینده شود. ممکن است طرح مدرسه تابستانی به اصلاح نیاز داشته باشد یا کامل نباشد اما به نوجوانان بسیار کمک می‌کند.
پیش‌تر اشاره کردم که شهرداری امکانات بسیار متنوعی در اختیار دارد، وجود این ابزارها می‌تواند به این نهاد کمک کند که برای نوجوانان شرایط ارتباط حضوری سالم را نیز فراهم کند. تحقیقات نشان می‌دهد که در شرایط شیوع کرونا به‌دلیل سپری کردن بیشتر اوقات در خانه، بچه‌ها ممکن است از نظر ارتباطی و رشد اجتماعی آسیب ببینند. خانواده‌ها می‌توانند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی شرایطی را فراهم کنند که بچه‌ها در فضای عمومی دور هم جمع شوند و ساعت‌هایی از روز یا هفته را با هم بگذرانند. شهرداری هم که شهر را در اختیار دارد و می‌تواند برنامه‌هایی را تدارک ببیند که به شکلی کنترل شده تعداد مشخصی از افراد را دور هم جمع کند. این برنامه‌ها می‌تواند برای نوجوانان و کودکان باشد تا آنان دور هم جمع شوند، معاشرت کنند و از آسیب‌های اجتماعی و روانی قرنطینه دور بمانند.
