آخرین یادگار نادرشاه

  مهرداد رهسپار   

طهران، سال1305، کتابخانه شرق، مطبعه شوروی، قیمت: جلدی سی‌شاهی. این بخشی از شناسنامه نخستین نمایشنامه سعید نفیسی با عنوان «آخرین یادگار نادرشاه» است. اما او خود در اینکه نام نمایشنامه به این اثر بدهد، تردید دارد.
بنابراین در توضیح زیر عنوان نمایشنامه می‎نویسد: «حکایت کوچکی است که به شکل مکالمه نوشته شده و ممکن است در سه پرده هم نمایش داده شود». نوشتن مطالب انتقادی به شیوه مکالمه- که روش نگارشی افلاطونی بود- در روزنامه‌های عصر مشروطه رواج داشت. با این ساختار اغلب دشمن خیالی خود را به چالش می‎کشیدند.  اما نمی‎شد به این‎ها نمایشنامه گفت، سعید نفیسی خطر کرده و عنوان نمایشنامه را به این رشته گفت‌وگوها می‎دهد. سال1305 انتشار یک نمایشنامه به‌صورت کتاب، به جای دیدن آن روی صحنه به‌خودی خود امری قابل توجه است. اما سعید نفیسی با تردید خود یا شاید برای جذب مخاطب بیشتر، این گفت‌وگوها را بین داستان مبتنی بر گفت‌وگو و نمایشنامه‎ای برای اجرا روی صحنه معلق نگاه می‎دارد. جمشید ملک‎پور- مورخ تئاتر ایران- در سومین مجلد از کتاب «تاریخ ادبیات نمایشی در ایران» می‌نویسد که این کتاب در زمان خود از قرار در 3هزار نسخه منتشر شده که به زعم او تیراژ بالایی بوده است.