توافق‌های تاریخی ایران و آذربایجان

رئیس‌جمهور بخش مهمی از تعطیلات نوروز امسال را در تعامل و رایزنی‌های دیپلماتیک با 2همسایه شمالی کشور گذراند. حسن روحانی اگرچه لحظه سال تحویل را در داخل و در جمع خانواده‌های زلزله‌زده کرمانشاه حضور داشت، در نیمه دوم تعطیلات نوروزی به ترکمنستان و آذربایجان رفت. او در بدو سفرهای خارجی خود تقویت روابط با همسایگان را از سیاست‌های اصولی دولت عنوان کرد. امضای 21سند توسعه همکاری با ترکمنستان و آذربایجان رهاورد سفرهای نوروزی رئیس‌جمهور به این کشورها بود. روحانی از 2مورد از این توافقات با جمهوری آذربایجان با عنوان توافق تاریخی یاد کرد؛ یکی در ارتباط با توسعه مشترک بلوک‌های اشتراک نفتی در دریای خزر و دومی موافقتنامه سرمایه‌گذاری مشترک در احداث راه‌آهن رشت-آستارا. حجم مبادلات تجاری ایران و آذربایجان500میلیون دلار در سال است که با اتصال شبکه ریلی ایران و آذربایجان این حجم مبادلات به 2میلیارد دلار در سال افزایش خواهد یافت. روحانی پس از سفر 3روزه خود به این 2کشور آسیای مرکزی و حوزه قفقاز گفت: این سفر نخستین سفر در سال 97و در مسیر دیپلماسی با همسایگانمان و همچنین دیپلماسی نوروزی بود، چراکه ترکمنستان و آذربایجان جزو کشورهای حوزه نوروز هستند. 8مورد از اسناد و یادداشت‌های تفاهم میان تهران و باکوی آذربایجان به امضا رسید و 13سند همکاری نیز میان تهران و عشق‌آباد مبادله شد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، روحانی با اشاره به سفر خود به جمهوری آذربایجان، گفت: 2توافق بسیار مهم در جریان این سفر به انجام رسید که به تعبیر رئیس‌جمهور آذربایجان 2 توافق تاریخی بود و همینطور است؛ نخستین توافق بسیار مهم همکاری 2کشور در 2بلوک نفتی در دریای خزر است که تفاهمنامه‌اش توسط وزرای مربوطه امضا و تصمیم گرفته شد به‌زودی برای تدوین قرارداد نهایی همکاری دو طرف اقدام کنند و ان‌شاء‌الله در ماه‌های آینده شاهد تکمیل این قدم باشیم و بسیار می‌تواند مؤثر باشد. رئیس‌جمهور همچنین با اشاره به اینکه ترانزیت جنوب به شمال و جنوب به غرب بسیار حائز اهمیت است، تصریح کرد: این نخستین باری است که با آذربایجان در یک بخش از راه‌آهن به‌صورت مشترک فعالیت می‌کنیم، آخرین تفاهمات و سندهای لازم به امضا رسید که بعد از این می‌توانیم فعالیت اجرایی را آغاز کنیم. با اتصال راه‌آهن رشت به آستارا در واقع آب‌های جنوبی به آذربایجان، قفقاز، روسیه و گرجستان یعنی دریای سیاه و هم به ترکیه یعنی مدیترانه و همچنین به اروپا متصل می‌شود که پروژه بسیار مهمی است و این دو پروژه‌ای بود که به‌عنوان دو پروژه تاریخی اعلام شد. اتصال برق ایران به آذربایجان و در آینده به روسیه و همچنین افتتاح پروژه کارخانه تولید خودرو برای مصرف داخل آذربایجان و سایر کشورهای منطقه از دیگر توافقات و برنامه‌های اجرا شده در سفر روحانی به باکو بودند.
رئیس‌جمهور در سخنرانی‌های خود در نشست مشترک هیأت‌های عالی رتبه ایران و جمهوری آذربایجان و همایش تجاری ایران و آذربایجان گسترش روابط تهران-باکو را نه‌تنها به نفع 2ملت بلکه به نفع منطقه دانست. او همچنین خط ترانزیت شمال-جنوب را به‌معنای مسیر راحت‌تر، ارزان‌تر و کوتاه‌تر برای 2کشور، منطقه و حتی آسیا، اروپا و آفریقا ارزیابی کرد.

اسناد همکاری ایران و ترکمنستان

ایران و ترکمنستان قبل از سفر رئیس‌جمهور به آذربایجان بر گسترش همکاری‌های 2کشور در بخش‌های ترانزیت، انرژی و برق تأکید کرده بودند. ترکمنستان همچنین در سفر روحانی به عشق‌آباد از حضور شرکت‌های ایرانی در پروژه‌های آن کشور حمایت کرد. 13سند و یادداشت همکاری مشترک ازجمله در حوزه‌های صنعتی، تبادل الکترونیکی اطلاعات گمرکی، تشکیل شورای مشترک تجاری ایران و ترکمنستان، صدور گواهی بین سازمان‌های استاندارد 2کشور، حمل‌ونقل هوایی و علمی و آموزشی نیز به امضای دوطرف رسید. روحانی پس از امضای این اسناد همکاری میان 2کشور گفت: مذاکرات بسیار سازنده و مفیدی در بالاترین سطح میان مقام‌های دو کشور برگزار شد و فهرست همه مواردی را که در ظرفیت اقتصادی، فرهنگی و سیاسی دو کشور است، مورد بررسی و بازبینی قرار دادیم و در همه زمینه‌ها بحث‌های مورد علاقه را مطرح و تصمیمات خوبی به نفع دو کشور و دو ملت اتخاذ کردیم. روحانی به توافقات 2کشور در حوزه‌های انرژی و حمل‌ونقل و ترانزیت اشاره کرد و افزود: ایران و ترکمنستان دو کشور توانمند در زمینه انرژی هستند و در مذاکرات تصمیم گرفته شد که همکاری‌های خود را در این حوزه بیش از پیش ارتقا دهیم. همچنین ترکمنستان و ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی که از آن بهره‌مند هستند به‌عنوان 2دروازه مهم برای آسیای مرکزی و آب‌های آزاد جنوب محسوب می‌شوند و می‌توانند ترانزیت منطقه را هم تسهیل کنند. روحانی همچنین با اشاره به افتتاح پل سرخس و نقش آن در تعمیق همکاری‌های تجاری افزود: با رفع مشکلات مرتبط با حمل‌ونقل، همکاری‌های 2کشور نیز بیش از پیش تسهیل و زمینه فعالیت گسترده‌تر بخش‌های خصوصی 2کشور هموارتر می‌شود. رئیس‌جمهور با بیان اینکه میزان مبادلات تجاری امروز 2کشور با توجه به ظرفیت‌های گسترده‌ای که وجود دارد، مطلوب دو کشور نیست، تصریح کرد: باید سطح مبادلات تجاری را توسعه بدهیم و در همین راستا خط جدید انتقال برق از سرخس به مرو با کمک شرکت‌های ایرانی ایجاد خواهد شد. شرکت‌های ایرانی فعال در بخش حمل‌ونقل و جاده نیز در اجرای دو طرح مهم جاده عشق‌آباد به ترکمن‌آباد و سرخس به تجن همکاری خواهند کرد. روحانی، سواپ گاز و همکاری در حوزه انرژی در دریای خزر را از دیگر موارد گفت‌وگو در مذاکرات مشترک برشمرد و افزود: در زمینه صادرات اتوبوس به ترکمنستان و در کنار آن، تقویت همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های فرهنگی، علمی و فناوری‌های نوین نیز گفت‌وگو شد.