همدلی با افراد افسرده

آنژلا حمیدیا ـ روانپزشک

افراد مبتلا به افسردگی به‌علت کاهش سطح انرژی و نیز کاهش اعتماد به نفس، علاوه بر اینکه حساس‌تر وکم‌حوصله‌تر می‌شوند، توان قبلی در حل مسائلِ حتی پیش پاافتاده را در زندگی خود ندارند و این خود به افزایش دلسردی و افسردگی و گوشه‌گیری بیشتر فرد دامن می‌زند؛ بنابراین اگر راهکارهای همدلی و کمک کردن به بیمارمان را بدانیم، می‌توانیم از شکل‌گیری این سیکل معیوب و تشدید بیماری جلوگیری کنیم. راهکارهای زیر برای همدلی با فرد افسرده پیشنهاد می‌شود:
1ـ از بیمار خود انتقاد نکنیم و در پی نصیحت کردن او نباشیم.
استفاده از جملاتی همچون، تو خودت مقصری، تنبلی را کنار بذار و... نه‌تنها کمکی به او نمی‌کند، بلکه سبب کاهش بیشتر اعتماد به نفس او و افزایش حس گناهکاری و قصور در وی می‌شود؛ از این‌رو فرد افسرده نسبت به ما سرد و حتی بدبین شده و هر روز از ما دورتر می‌شود.
اگر می‌خواهیم به او کمک کنیم و موضوعی را که فکر می‌کنیم در تشدید بیماری‌اش نقش دارد به او گوشزد کنیم، با لحن ملایم و آرام، روشن و واضح، بدون جزئیات و بدون متهم کردن او، آن را با وی در میان بگذاریم؛ مثلاً به جای چقدر صبح دیر بیدار می‌شوی، به‌خودت بیا و ورزش را شروع کن، بگوییم برای اینکه بتوانی صبح‌ها زودتر بیدار شوی یا ورزش را شروع کنی، چه کمکی می‌توانم بهت بکنم؟ 
2ـ برنامه‌های تفریحی درنظر بگیریم.
هرگز او را مجبور به شرکت در برنامه‌های تفریحی نکنیم، بلکه به‌طور غیر‌مستقیم با تدارک دیدن سرگرمی‌ها و برنامه‌هایی پیشنهاد همراهی به او بدهیم؛ مثلاً به جای گفتن باغچه را گلکاری کن برای روحیه‌ات خوبه، بگوییم می‌خواهم باغچه را گلکاری کنم، کمکم می‌کنی؟ البته همیشه آمادگی رد پیشنهادمان را داشته باشیم و تنوع در گزینه‌ها را درنظر بگیریم.
3ـ رفتارهای فرد افسرده را فقط به بیماری‌اش ربط ندهیم.
وقتی بیمار را نگران و دلخور یا عصبی می‌بینیم، بدون قضاوت علت را از خودش بپرسیم و هر برخورد یا نگرانی او را ناشی از بیماری‌اش ندانیم. گفتن جملاتی مثل داروهایت را خوردی؟ جدیدا خیلی‌گیر می‌دهی و... بسیار آسیب زننده است.
4ـ به او در نظم دادن به زندگی روزانه‌اش کمک کنیم.
بی‌نظمی در ساعات خواب و بیداری و خوراک بیمار و همچنین کم‌تحرکی و بی‌هدفی می‌تواند سبب کسالت بیشتر او شود.
5ـ به او یادآوری کنیم که درهرحال او را دوست داریم و آماده کمک کردن به او هستیم. با در آغوش گرفتن او یا محبت کردن یا گفتن جملات دلگرم‌کننده به او نشان دهیم که برایمان فردی ارزشمند و دوست‌داشتنی است. به‌خاطر داشته باشیم در افسردگی، فرد، نیازمند کمک روانی و پشتیبانی ماست و اتهام و سرزنش یا انتقاد از رفتارش به هر عنوان می‌تواند آسیب‌زننده باشد. همانطور که حمایت بیش از حد و همه‌جانبه و دائم از او می‌تواند به‌طور ناخودآگاه سبب پذیرش و تداوم نقش بیمار شود و مخدوشگر روند درمان خواهد بود.