رود دره‌ها فرصتی برای توسعه تفرجگاه‌های شهری

رسول کشت‌پور- شهردار منطقه۲

امروزه مفهوم شهرها بدون وجود تفرجگاه‌ها در اشکال گوناگون دیگر قابل تصور نیست. توزیع نامناسب زیرساخت‌ها و خدمات  تفرجگاهی، از جمله کاستی‌های بنیادی و مشهودی است که در کلانشهرهایی همچون تهران احساس می‌شود. باوجود سابقه تاریخی شهر تهران و وجود قابل توجهی از جاذبه‌های تفریحی، گردشگری اما پایتخت، امروز از فقر سرانه‌های تفریحی رنج می برد.
کلانشهر تهران بر اثر بیش از نیم قرن برنامه ریزی و توسعه منطبق با سیاست‌های شهرسازی مدرن ، در جهتی خلاف با بستر و جریان‌های طبیعی درون خود توسعه پیدا کرد و در این مسیر مولفه‌های طبیعی درون شهر که طی قرن‌ها شکل‌دهنده ساختار شهر و ذهنیت شهروندان از تهران بودند یکی پس از دیگری حذف شدند.
برنامه‌ریزان شهری امروزه ظرفیت‌های تفریحی و گردشگری را یکی از مهمترین راهکارهای ایجاد ارزش افزوده و بهره‌وری بیشتر در جامعه می‌دانند و با اعتقاد بر اهمیت این مساله رود دره‌ها را به عنوان یکی از ظرفیت‎های مهم گردشگری شهری مورد توجه قرار داده‌اند.
رودخانه‌های درون‌شهری، نواحی حساس و اکوسیستم‌های خاص محیطی در درون شهرها هستند که در عین دارا بودن ویژگی‌های ممتاز در حوزه اکولوژیکی، واجد ارزش‌های محیطی، انسانی و اقتصادی هستند و می توانند به‌عنوان کریدورهای توسعه محلی مورداستفاده قرار گیرند و علاوه بر تاثیر‌گذاری بر اکوسیستم طبیعی در بهبود کیفیت زندگی شهری که در تعامل میان انسان و محیط‌طبیعی نهفته است نیز  تاثیرگذارند. بنا به اهمیت این مساله، با تصویب طرح جامع سال ۱۳۸۶ با تاکید بر توجه به ظرفیت‌های تفرجی و زیست محیطی رود دره‌ها، اجرای طرح احیا و ساماندهی رود دره‌ها مهیا و با توجه به تاثیرگذاری  و حداکثر بازدهی  توسعه گردشگری در توسعه فضاهای شهری به عنوان یکی از گام‌ها در مسیر تحقق  توسعه پایدار ، این طرح عملیاتی شد. بوستان‌های نهج‌البلاغه و جوانمردان که امروزه به یکی از فضاهای تفریحی شهروندان تبدیل شده را می توان از  دستاوردهای این طرح نام برد. اما به فراخور شرایط زیست محیطی و همچنین نیاز به توسعه تفرجگاه‌های شهری، ‌عملیات ساماندهی رود‌دره‌ها، به این اندازه کافی نبوده و فاز دوم ساماندهی دره فرحزاد نیز در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته است. چرا که رود‌دره فرحزاد از ظرفیت‌های تاریخی همچون راه قدیمی امامزاده داوود و ظرفیت تفریحی باغات فرحزاد برخوردار و همانند سایر رود دره‌ها از تفرجگاه‌های مورد توجه شهروندان بود، اما امروز با گسترش ساخت و سازها و از بین رفتن پوشش گیاهی، شرایط نامناسب اکولوژیک منطقه را موجب شده‌است.