سیل تابستانی و غافلگیری چند استان

مریم سرخوش-  خبرنگار

   اوایل هفته جاری بود که سازمان هواشناسی نسبت به ‌شدت فعالیت سامانه بارشی و وقوع سیلاب در ۳ استان هشدار داد و چند ساعت بعد هم بارش‌های شدید در برخی شهرهای آذربایجان‌غربی، شرقی و اردبیل آغاز شد. گلستانی‌ها اما این پیش‌بینی و هشدارها را نداشتند و از سیلاب ناشی از بارش‌های شدید غافلگیر شدند. سیلابی که خوشبختانه در هیچ یک از 4 استان کشور منجر به تلفات جانی نشد، اما مانند همیشه به بخش زیادی از راه‌های روستایی خسارت زد و محصولات و دام‌های عشایر و روستاییان را تلف کرد.

خسارت به محصولات کشاورزی در آذربایجان شرقی
سیدمرتضی احمدپور– تبریز: روستاهای شبستر، مرند، عجب‌شیر، چاراویماق و مراغه تحت تاثیر بارش‌های دو روز اخیر با خسارت‌هایی مواجه شدند. محمد امامی ساکن روستای توریستی پیربالای در مرند از خسارت زیاد سیلاب شبانه به محصول پیاز این منطقه خبر می‌دهد و می‌گوید: همه محصو‌ل‌مان از بین رفته است. آبیاری پیاز در این موقع از سال بسیار محدود انجام می‌شود و نباید بیش از نیم ساعت آب در طول شبانه‌روز به گیاه برسد. اما اکنون که تنها دو هفته تا برداشت محصول مانده بارش‌ باران، موجب نابودی زحمات 3 ماهه‌مان شد.
عباس قوجایی ساکن روستای مغانجیق مراغه هم از ورود سیلاب به منزل و خسارت سنگین به محل نگهداری احشام می‌گوید. اینکه حداقل 15 خانه در این روستا آسیب دیدند و کل لوازم خانگی‌شان در آب غوطه‌ور شد. او عنوان می‌کند:‌ سرعت سیل به حدی بود که نتوانستیم مانع ورود آب به داخل روستا شویم و خانه‌هایی که در پایین‌دست مسیر رودخانه بودند همگی داخل آب رفتند. جاده‌های بین مزارع، باغ‌ها و اراضی کشاورزی از بین رفته‌اند و چند نفر از اهالی هم نتوانستند احشام‌شان را نجات بدهند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی اما میزان خسارت‌ها را با توجه به هشدارهای اولیه کمتر از بارش‌های قبلی می‌داند و اظهار می‌کند:‌ پیش از آغاز بارش‌ها، اخطاریه‌های لازم داده شده بود و بر همین اساس ابعاد خسارت‌ها محدودتر شد. اما غافلگیری سیل و شدت باران که در این موقع از سال کم‌سابقه است موجب آسیب جدی به مزارع 5 شهر و حداقل 30 روستا شده است.
محمدباقر هنربر در تشریح جزئیات این حادثه به همشهری می‌گوید: روستاهای پیر‌بالا و سیدلو در مرند و جاده خوی - مرند و اصلی کندی در حادثه سیلاب شامگاه شنبه و بامداد یکشنبه خسارت دیدند. روستا گل در بخش شادیان چاراویماق نیز در این حادثه متضرر شده است. خسارت‌هایی هم در شند‌آباد و کوزه‌کنان و روستاهای تیل، حیدرآباد، چهرگان و شیخ ولی شهرستان شبستر و جاده اصلی شبستر- تسوج در سه‌راهی تیل، روستاهای هرگلان، قوزلوجه و یایچی شهرستان عجب شیر داشتیم. مسیر روستاهای کهلان، قره‌بلاغی، شلیلوند، قرطاول، کهجوق و مغانجیق و شهرستان مراغه نیز خسارت دیده‌اند.
این مسئول از حضور تیم‌های کارشناسی جهاد کشاورزی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و هلال احمر در روستاهای آسیب‌دیده از سیلاب خبر می‌دهد و می‌گوید: میزان خسارت‌های وارد‌شده به این مناطق بررسی و پس از برآورد نهایی اعلام خواهد شد.

خسارت به عشایر آذربایجان غربی
مردم صفائیه خوی، کوهسار سلماس و روستاییان و عشایرنشینان ماکو و چالدران هم از وقوع سیلاب و بارش‌های شدید در گرمای تابستان شگفت‌زده شدند. بخشدار کوهسار سلماس در این باره می‌گوید:‌ بارش‌ها خسارت‌هایی را به حوزه زیربنایی چهار روستای گله‌رش علیا و گله‌رش سفلی، هشتراک و گریکان وارد کرده است. مسیر ارتباطی این روستاها هم مسدود شده بود که البته با حضور عوامل راهداری بازگشایی شدند. رامین عبداللهی می‌افزاید: بر اثر سیل، خسارتی به خانه‌های روستایی وارد نشده و فقط ۱۷ منزل در ۲ روستای گریکان و هشتراک دچار آبگرفتگی شده‌ است. عمده خسارت وارده به روستاها هم تخریب باغ‌ها و اراضی کشاورزی بوده که هنوز برآورد خسارت نشده است. روستاهای سعدل‌، تازه‌کند و زاویه سفلی در چالدران هم با جاری شدن سیل، محصول گندم، جو، سیب‌زمینی را در بیش از 100 هزار از اراضی کشاورزی‌شان از دست دادند. به گفته حسن محمد‌زاده، فرماندار چالدران این خسارت بیش از یک میلیارد تومان پیش‌بینی می‌شود. در ماکو هم بیشترین خسارت‌های سیلاب به عشایر منطقه بورالان وارد شده است. یکی از عشایر این منطقه می‌گوید: جاده‌ و پل‌ از بین رفته و چادرهایمان هم خراب شده است. بسیاری از دام‌ها را نتوانستیم نجات دهیم و سیل منجر به مرگ‌شان شد.
حسین عباسی، فرماندار و رئیس ستاد پیشگیری هماهنگی و فرماندهی عملیات و پاسخ به بحران شهرستان ماکو نیز خسارت‌های واردشده به عشایر این منطقه را تایید می‌کند و می‌گوید: حدود 100 راس از دام‌های عشایر این منطقه تلف شده‌اند. از صبح دیروز کارشناسان تخمین خسارت‌ها از ادارات مختلف به این منطقه رفته‌‌اند و خسارت وارده به عشایر منطقه را بررسی می‌کنند. این مسئول از تخریب چند نقطه از جاده بازرگان بورالان هم خبر می‌دهد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان غربی هم درباره بارش‌های اخیر و خسارت به روستاهای استان به همشهری می‌گوید: اغلب مناطق خسارت‌دیده روستاهای مرزی و کوهستانی هستند که البته تعدادشان کم است. در ماکو بیشترین خسارت به عشایر وارد شده و در چالدران هم زمین‌های کشاورزی تحت تاثیر سیلاب قرار گرفتند. همچنین در بخشی از روستاهای کوهسار سلماس، تعدادی از واحدهای مسکونی دچار آبگرفتگی شده بودند که با حضور نیروهای امداد در این منطقه وضعیت به حالت عادی بازگشته است.  امیرعباس جعفری درباره گلایه‌های مردمی از کافی نبودن اقدامات برای امدادرسانی اظهار می‌کند: مردم حق دارند اما به این مسئله توجه کنید که اغلب روستاهای ما کوهستانی و برفی هستند و حتی در اوقات عادی سال هم باید با ماشین شاسی‌بلند در این روستاها تردد کرد. توصیه ما این است حداقل در مواردی که سازمان هواشناسی نسبت به بارش‌های سیل‌آسا هشدار می‌دهد ساکنان خانه‌های در مسیر سیلگاه و حریم بستر رودخانه‌ها تدابیر لازم را در نظر بگیرند یا از چرای دام‌هایشان در سیلگاه‌ها و دره‌ها جلوگیری کنند. در این باره هشدارها داده می‌شود و مردم هم باید نسبت به رعایت موارد ایمنی هوشیار باشند و همچنین از ساخت‌و‌ساز در مناطق پرخطر و حریم بستر رودخانه‌ها پرهیز کنند تا شاهد این خسارت‌ها نباشیم.

این حجم از بارش در گلستان پیش‌بینی نشده بود
سیل در گلستان علاوه بر خسارت به اراضی کشاورزی در برخی روستاها، در جاده بین‌المللی جنگل گلستان (گالیکش به خراسان شمالی در محدوده روستای دادآباد) هم باعث انحراف چند خودرو، وانت و کامیون به حاشیه جاده شد. البته به گفته یکی از رانندگان، بلافاصله ماموران آتش‌نشانی با حضور در این جاده اقدام به شست‌وشوی مسیر و بازگشایی آن کردند.
روستاهای بخش لوه در گالیکش بیشترین خسارت را از باران‌های شدید دیدند. به گفته یکی از اهالی اجن‌قره‌خوجه، باران از ساعت 5 صبح روز گذشته آغاز شد و در همان ساعات ابتدایی سیل عجیبی راه افتاد. چندین هکتار از شالیزارهای این منطقه از بین رفته و علاوه بر این به دلیل وارد شدن آب به داخل خانه‌ها خسارت‌های دیگری هم به اهالی وارد شده است. در میرزاپانگ هم اهالی روستا همین مشکلات را دارند و عنوان می‌کنند علاوه بر خسارت‌های واردشده به خودروهایشان، باران موجب سرازیر شدن زباله و گل و لای به باغ‌ها شده که باعث آسیب دیدن خاک و محصولات می‌شود.
مدیرکل مدیریت بحران گلستان در گفت‌وگو با همشهری درباره خسارت‌های ناشی از سیلاب اظهار می‌کند: در پی بارش‌های رگباری صبح دیروز در برخی از مناطق شرقی استان از جمله گالیکش و مینودشت، سیلاب به راه افتاد که سبب خسارت به بخش کشاورزی، دامداری و تعدادی از منازل مسکونی شد. 4 روستای اجن‌قره‌خوجه، قانجیق شهرک، دارآباد و منجیق در گالیکش تحت تاثیر سیلاب قرار گرفتند.
رضا قادری می‌افزاید: محورهای ارتباطی شرق استان بر اثر سیلاب خسارت‌ دیده‌اند، اما تردد در آنها برقرار است. حدود 60 واحد مسکونی هم تحت تاثیر سیلاب قرار گرفته‌اند که خرابی کامل ندارند و غالبا تعمیری هستند.
این مسئول درباره ورود زباله به اراضی کشاورزی بیان می‌کند: در مسیر بارندگی، شاخ ‌و برگ و گل و لای بسیاری از بالادست وارد اراضی شده است اما درباره ورود زباله به این مناطق گزارشی نداشتیم. به هر صورت نیروهای امدادی به سرعت در حال پاکسازی منطقه هستند و به‌زودی این اقدامات به پایان خواهد رسید.
قادری با بیان اینکه حدود 100 میلی‌متر بارش در این مناطق به ثبت رسیده است، عنوان می‌کند: اخطاریه نداشتیم و پیش‌بینی این حجم از بارش نشده بود.

تداوم بارندگی‌ها در خلخال
در خلخال اردبیل هم بارش‌های شدید و رگباری باران به دلیل همراهی با تند‌باد موجب خسارت‌های قابل توجه به واحدهای مسکونی و باغ‌های این شهرستان شد. بارش‌هایی که البته از اواخر هفته گذشته آغاز شده بود اما با ورزش باد به‌سرعت بیش از 50 کیلومتر شکستن درختان در برخی معابر را رقم زد. در روستای خوجین هم به دلیل لایروبی نشدن دهانه پل نهر روستا، بارندگی‌ها منجر به تشکیل سیلاب و ورود آب به داخل معابر و حیاط منازل شده که البته خسارت جانی و مالی نداشته است.
رضا شکری، کارشناس بحران فرمانداری خلخال درباره وقوع سیلاب در این روستا به همشهری می‌گوید: برای جلوگیری از این اتفاق در طولانی‌مدت باید دیوار حایل کنار پل احداث شود اما برای کوتاه‌مدت و بارش‌های پیش‌بینی‌شده روزهای آینده، دهانه پل لایروبی و مسیل نهر بازگشایی شد.
البته بارش‌ها در خلخال ادامه دارد و این مطلب را فرامرز فرض‌الله‌پور، رئیس اداره هواشناسی شهرستان تایید می‌کند و می‌گوید: ناپایداری هوا همراه با رگبارهای تند باران در بعداز ظهرها تا سه‌شنبه هفته جاری تداوم خواهد داشت.
 
به جز گلستان، سازمان هواشناسی درباره وقوع باران‌های شدید در استان‌های شمال‌غرب هشدار داده بود، اما باز هم بارندگی‌ها و سیلاب ناشی از آن در این موقع از سال مردم را غافلگیر کرد. این اتفاق به دلیل از بین رفتن راه‌های روستایی، محصولات کشاورزی و احشام با خسارت‌های مالی زیادی همراه بود. البته بخشی از این خسارت‌ها از کم‌توجهی مردم به هشدارها حکایت دارد. وضعیت هواشناسی هم در مناطق مختلف کشور حاکی از تداوم بارش‌ها است. سازمان هواشناسی نسبت به وقوع رگبار باران و رعد و برق در نقاط مختلف کشور هشدار داده و اعلام کرده این شرایط جوی تا سه‌شنبه هفته جاری در استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، گیلان، مازندران، زنجان، قزوین، ارتفاعات هرمزگان، ارتفاعات جنوبی سیستان و بلوچستان و ارتفاعات و دامنه‌های استان‌های البرز، تهران، سمنان و گلستان وجود دارد. در این شرایط جوی احتمال بالا آمدن ناگهانی آب مسیل‌ها و رودخانه‌ها و برخورد صاعقه وجود دارد. بنابراین نسبت به احتیاط در تردد و اسکان در حاشیه رودخانه‌ها و مسیل‌ها و صعود به ارتفاعات توصیه می‌شود. این سازمان همچنین اعلام کرد تشدید فعالیت سامانه بارشی از امروز (دوشنبه) آغاز می‌شود و موجب وقوع رگبار و رعد و برق و وزش باد شدید موقت در استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و اردبیل به‌ویژه در مناطق شمالی این استان‌ها خواهد شد. این وضعیت جوی تا فردا ادامه دارد و موجب بالا آمدن ناگهانی سطح آب رودخانه‌های فصلی و مسیل‌ها، آبگرفتگی، وقوع صاعقه و احتمال سیلاب می‌شود. در این شرایط سازمان هواشناسی نسبت به اجتناب از تردد و توقف در حاشیه رودخانه‌ها و مسیل‌ها و پرهیز از صعود به ارتفاعات منطقه توصیه می‌کند.

محورهای ارتباطی شرق گلستان بر اثر سیلاب خسارت‌ دیده‌اند. حدود 60 واحد مسکونی هم تحت تاثیر سیلاب قرار گرفته‌اند که خرابی کامل ندارند و غالبا تعمیری هستند

غافلگیری سیل و شدت باران در این موقع از سال و با توجه به گرمای هوا کم‌سابقه است و موجب آسیب جدی به مزارع  5 شهر و حداقل 30 روستای آذربایجان شرقی شد

در ماکو بیشترین خسارت به عشایر وارد شده و در چالدران و سلماس هم زمین‌های کشاورزی و خانه‌های روستایی بر اثر سیلاب با خسارت‌هایی مواجه شده‌اند