دولت‌ها و داوطلبان اطفای حریق جنگل‌

سیدمحمد فخار- خبرنگار

جنگ آتش و جنگل هیچ‌وقت تمامی ندارد. سال‌هاست که منابع طبیعی کره زمین عامدانه و غیرعامدانه با آتش‌سوزی تهدید می‌شوند و در برابر سوختن هر درخت نیز هر شهروند مسئول است. بدین‌ترتیب هربار که وسعت آتش‌سوزی جنگل‌ها افزایش می‌یابد، تنها یک عامل در موفقیت اطفای حریق جنگل‌ها مؤثر می‌شود و آن هم ورود داوطلبان مردمی برای خاموش کردن آتش جنگل‌هاست. روزنامه همشهری در این گزارش تجربه‌های جهانی حمایت از داوطلبان اطفای حریق جنگل‌ها را در 4کشور بررسی کرده است. در 2 سال اخیر، 4حریق گسترده جهانی در جنگل‌های «آمازون برزیل»، جنگل‌های «نیو ساوت ‌ولز استرالیا»، جنگل‌های «کالیفرنیای آمریکا» و جنگل‌های «زاگرسی ایران» رخ داده است. اما عملکرد دولت‌ها در برخورد با داوطلبان اطفای حریق جنگل‌ها در این 4 آتش‌سوزی گسترده چگونه است؟

جنگل آمازون برزیل - سال2019
جنگل‌های آمازون در سال گذشته میلادی با بیش از 75هزار مورد آتش‌سوزی روبه‌رو شدند. در این جریان تنها در 2کشور بولیوی و برزیل، 24هزار داوطلب با تجهیزات کامل اطفای حریق و ایمنی روانه خطوط مقابله با آتش‌ شدند. برای کمک به این نیروها که همپای ارتش کشورهای دخیل با نفوذ آتش به جنگل مقابله می‌کردند، 8میلیون دلار کمک تزریق شد. در جریان آتش‌سوزی آمازون که از دی97 تا اول شهریور98 ادامه یافت، حدود 2میلیون هکتار از عرصه‌های جنگلی در آتش سوخت و 11داوطلب مردمی نیز جان باختند که به خانواده آنان بالاترین نشان تقدیر دولتی و حقوقی از طرف دولت برزیل اعطا شد.
حمایت دولت/ برقراری حقوق دولتی به همه اعضای خانواده بازمانده
تعداد کشته‌شد‌گان/ 11نفر

نیوساوت‌ولز استرالیا - سال2020
در فاصله مهر تا دی1398 بیش از یک‌درصد کل استرالیا در آتش‌سوزی جنگل‌های ایالت نیوساوت‌ولز در آتش سوخت. طی این دوره انبوهی از محافظان و داوطلبان نجات طبیعت به کمک مسئولان آمدند تا ابعاد آتش‌سوزی در این کشور کنترل شود. این آتش‌سوزی باعث نابودی 8.4میلیون هکتار از پوشش گیاهی استرالیا شد. در این دوره در پی آتش‌سوزی شدید در جنگل‌های استرالیا، دولت این کشور اعلام کرد که خسارت‌دیدگان از آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع استرالیا اگر در جریان خاموش کردن آتش‌سوزی صدمه دیده باشند، ۵۰هزار دلار کمک بلاعوض به‌صورت نقدی و تسهیلات مالی تا سقف ۵۰۰هزار دلار دریافت می‌کنند.
تعداد کشته شدگان / 3نفر
حمایت دولت/ کمک 50هزار دلاری بلاعوض
ارائه وام تا سقف 500هزار دلار به داوطلبان آسیب‌دیده

کالیفرنیا  آمریکا -  سال2019
دی97 یا ابتدای سال گذشته میلادی بود که در آتش‌سوزی گسترده ایالت کالیفرنیا درآمریکا، ۳۰هزار هکتار از سطح جنگل سوخت. در این آتش‌سوزی که نزدیک بافت مسکونی ایالت رخ داد، ۱۵۰۰خانه سوخت و حریق گسترده و مرگبار موجب شد مهار آتش کاری بسیار دشوار شود. وزش بادهای شدید نیز سبب گسترش دامنه آتش‌سوزی شد. در این زمینه مقامات محلی و دولتی با به کارگیری نیروهای داوطلب توانستند ظرف 4روز، 3هزار داوطلب محیط‌زیست را آموزش دهند و به مهار آتش‌سوزی بفرستند.
تعداد کشته‌ شدگان /یک نفر
حمایت دولت/ استخدام همه داوطلبان در ادارات ایالتی
برقراری حقوق ماهانه 5هزار دلار برای خانواده کشته شده

جنگل‌های زاگرسی ایران - سال2020
در پی وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس در خرداد و تیر امسال، بیش از 1700هکتار از جنگل‌ها و مراتع زاگرسی در آتش سوختند. تنها در یک‌ماه و نیم اخیر 4داوطلب مردمی خاموش کردن آتش، جان سپرده و تعدادی نامشخص نیز مصدوم شده‌اند. با نامه‌نگاری‌ها و اقدامات انجام شده از سوی مسئولان دولتی، تاکنون برای البرز زارعی، داوطلب کشته شده در جنگل‌های دیل گچساران، پیشنهاد اهدای عنوان شهید خدمت برای وی مطرح شد که البته هنوز قبول نشده است. پیگیری‌ها البته همچنان ادامه دارد. 8تیرماه نیز 3داوطلب دیگر در آتش جنگل‌های پاوه کشته شدند تا ابعاد حمایت از داوطلبان فداکار محیط‌زیست همه را به صرافت بیندازد که باید برای حافظان طبیعت ایران کاری کرد. مختار خندانی، بلال امینی و یاسین کریمی در آتش پاوه سوختند تا یادآوری کنند که حمایت از داوطلبان محیط‌زیست در ایران هنوز جدی گرفته نشده است.
تعداد کشته شدگان / 4نفر
حمایت دولت/ نامه‌نگاری برای شهید فداکار خدمت خواندن کشته‌شدگان
پیشنهاد برقراری بیمه برای خانواده بازماندگان

آمازون ؛بهشت داوطلبان
از سال2015 درخصوص جنگل‌های آمازون و مسائلی که 9کشور حاشیه آمازون با آن مواجه هستند، سایت  volunteerworld ایجاد شد که 42برنامه برای داوطلبان حفاظت از محیط‌زیست طراحی و آنها را به اجرا گذاشت. بدین‌ترتیب جریان حضور داوطلبان در این منطقه به‌صورت دائم تداوم دارد و برای آنها برنامه‌هایی نظیر توانبخشی حیوانات، حفاظت از جنگل‌های بارانی، نجات موقت حیوانات وحشی، کاشت درختان جنگل، ساخت پناهگاه حیوانات آمازون، حفاظت از حیوانات سمی و پژوهش بر روی حیوانات آواره طراحی شده است که از 95 تا 475یورو در هفته بابت این برنامه‌ها به داوطلبان حقوق داده می‌شود. علاوه بر حقوق هفتگی، غذا و محل استراحت داوطلبان نیز از سوی دولت به‌صورت رایگان تامین می‌شود.

استرالیا ؛حمایت همه‌جانبه از داوطلبان
به‌گزارش نشریه Conversation، تعداد زیادی از آتش‌‌نشانان کشور استرالیا افراد داوطلب هستند. مثلا ۸۹درصد از افراد فعال در مراکز خدمات اضطراری و آتش‌‌نشانی ایالت کوئینزلند را داوطلبان تشکیل می‌دهند. در این بین، با طولانی‌‌تر و شدیدتر شدن آتش‌سوزی‌‌ها به‌دلیل تغییرات آب و هوایی، نیاز به همکاری افراد داوطلب برای کمک‌‌رسانی در فصل آتش‌سوزی حتی بیشتر از قبل هم احساس شد. به زعم مسئولان استرالیا، محیط‌بانان داوطلب معمولا در معرض استرس‌‌های زیاد جسمی و روحی و همچنین خستگی مفرط و سوختگی قرار می‌‌گیرند. در کنار اینها باید به فشار اقتصادی بر داوطلبان، کارفرمایان و همچنین اعضای خانواده آنها هم اشاره کرد. با احتمال افزایش آتش‌سوزی‌‌ها در آینده، حتی ممکن است از داوطلبان خواسته شود تا محل زندگی‌‌شان را ترک کرده و برای مقابله با آتش به مناطق دیگر منتقل شوند.  به همین دلیل، خدمات حمایتی مربوط به تجهیزات، فناوری و ایمنی برای رفاه داوطلبان در حال افزایش است.