گلایه‌های یک مستعفی
عارف، منتقدانش را به تسویه‌حساب سیاسی، خودخواهی و خودبزرگ‌بینی متهم کرد
محمدرضا عارف در نخستین اظهارنظر بعد از استعفاگفت: برای ماندگاری اصلاحات باید هوای نفس، خودخواهی‌ها و خودبزرگ‌بینی‌ها را کنار گذاشت. به‌نظر می‌رسد توصیه عارف برای ماندگاری جریان متبوعش کنایه‌ای باشد از نقدهای ریزو درشتی که برخی چهره‌های سیاسی طی 4سال اخیر روانه سبک عملکردی او در رأس فراکسیون امید و شورای سیاستگذاری اصلاحات کرده‌اند.
پنجشنبه 2 هفته گذشته بود که استعفای عارف از ریاست شورای سیاستگذاری اصلاحات باعث شد صاحب‌نظران اصلاح‌طلب یکی بعد از دیگری به مدد رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به میدان بیایند و هر کدام به سبک و نحوی درباره استعفای عارف اظهارنظر کنند.
پنجم تیر‌ماه، داوود محمدی، از اعضای شورای سیاستگذاری اصلاحات خبر استعفای عارف از ریاست این شورا را خبری و اعلام کرد: «عارف با من در این زمینه صحبت‌هایی داشته و هنوز موضوع در شورای هماهنگی جبهه اصلاحات مطرح نشده است؛ لذا فعلا موضوعی که عارف مطرح کرده است در حال بررسی است و در این زمینه صحبت می‌کنیم.»
جمعی این استعفا را که به زعم نزدیکان عارف در اسفند‌ماه گذشته انجام شده بود به استراتژی او برای خیز برداشتن در انتخابات 1400تعبیر کردند و جمعی دیگر از ضرورت بازسازی و بازبینی جریان اصلاحات بعد از 2 دهه سخن به میان آوردند؛ ضرورتی که به تأکید صاحب‌نظران این جریان نیاز اساسی‌اش خودانتقادی برای گام برداشتن به سمت چارچوبی است که دایره اصلاحات را از مدعیان صندلی و طالبان قدرت جدا می‌کند. به هر روی استعفای عارف در روزهایی که اصلاحات به جد در تکاپوی غربالگری درونی بود بیش از تصور خبرساز شد و بازتاب این اقدام آن با تعبیر گوناگون همچنان ادامه دارد. درلابه‌لای این تحلیل‌ها اما عارف یک هفته بعد از خبری شدن استعفایش سکوتش را شکست و تلویحا به منتقدانش جواب داد که علت استعفایش چه بوده است. او پنجشنبه‌ای که گذشت سخنرانی‌اش را در نشست مشترک انجمن اسلامی معلمان تهران و ری با مجمع نمایندگان تهران به فرصتی برای پاسخگویی به منتقدانش بدل کرد. عارف از آن تریبون، هم از کارنامه فراکسیون امید که 4سال ریاستش را بر عهده داشت، دفاع کرد و هم بدون آنکه اشاره‌ای به استعفایش داشته باشد اعلام کرد که خودخواهی‌ها مانعی در مسیر اصلاحات است و برخی به‌دنبال تسویه‌حساب شخصی‌اند.
انسجام یا تسویه‌حساب‌های فردی
رئیس بنیاد امید در دفاعش از رویه‌ای که در جریان اصلاحات طی کرده است با تأکید بر اینکه جریان اصلاحات نمی‌تواند صحنه را ترک کند، گفت: ویژگی جریان اصلاحات این است که قائم به هیچ فردی نیست. گفتمان اصلاحات فردمحور نیست که اگر فردی برود یا فردی بیاید، اتفاق خاصی بیفتد. گفتمان اصلاحات ماندگار است و برای ماندگاری باید هوای نفس، خودخواهی‌ها و خودبزرگ‌بینی‌ها را کنار گذاشت.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی امید- ارگان خبری بنیاد امید- وی با انتقاد از برخی اظهارنظرها که نشان از تسویه‌حساب‌های فردی دارد، خاطرنشان کرد: باید با انسجام و وحدت و در مسیر راهبردهای کلان جریان اصلاحات که اولویت به منافع ملی و تفکر گفتمانی است، فعالیت‌های خود را ساماندهی کنیم و در این راستا تقویت همراهی و همدلی، گذشت و سعه صدر و امید ضروری و حیاتی است.
عارف با بیان اینکه فراکسیون امید فراکسیون اکثریت در مجلس دهم نبود و طرح موضوع اکثریت با بیان تعداد نفرات غیرواقعی اعضای این فراکسیون، آن هم قبل از تشکیل مجلس دهم با هدفی خاص مطرح شد، بیان کرد: نقش‌آفرینی و تلاش در فراکسیون امید برای حفظ همبستگی و ارتقای همدلی و تفاهم در چارچوب راهبردهای کلی مصوب فراکسیون را نباید از یادها برد. عملکرد فراکسیون امید در حوزه‌های مختلف منتشر شده است؛ هر چند عده‌ای نمی‌خواهند عملکرد فراکسیون امید دیده شود.
معاون اول دولت اصلاحات با بیان اینکه جریان اصلاحات ثابت کرده است ظرفیت پاسخگویی به مطالبات مردم را دارد، تصریح کرد: جریان رقیب، حیات وجودی خود را در تضعیف و از بین بردن گفتمان اصلاحات می‌داند اما تجربه ثابت کرده است که گفتمان اصلاحات در بطن جامعه نفوذ دارد و هیچ‌گاه قابل حذف شدن نیست و تلاش برای ایجاد تک‌صدایی در کشور آن هم با استفاده از اهرم‌های قدرت نتیجه عکس می‌دهد.
عارف در حالی منتقدانش را به تسویه‌حساب شخصی و تلاش برای ندیدن دستاوردهای فراکسیون امید متهم کرد که خودانتقادی‌های اصلاح‌طلبان از مسیری که در 23سال گذشته طی کرده‌اند به واسطه اظهارنظر صریح برخی چهره‌های اصلاح‌طلب حول سرانجام سیاسی این جریان به اوج خود رسیده و سبب شده است چهره‌های این جریان رسانه‌ای و غیرمستقیم با یکدیگر بر سر آینده اصلاحات مجادله و مباحثه کنند.
به هر روی، هنوز هم علت استعفای او رسما عیان نیست و هرچه مطرح می‌شود گمانه‌زنی‌های تلویحی و غیررسمی، عدم‌موضع‌گیری دقیق و صریح درباره چرایی و چگونگی کناره‌گیری عارف از شورای سیاستگذاری اصلاحات بوده که سبب گمانه‌زنی‌های بسیاری شده است که برخی آن را یک استراتژی و تاکتیک از جانب او می‌دانند که بی‌ارتباط با تکاپویش برای کاندیداتوری در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نیست و برخی دیگر آن را موید شرایطی می‌دانند که جریان اصلاح‌طلبی را در مسیر چنددستگی شدن قرار داده است.
