چرا بورس درحال رشد است

چشم‌انداز اقتصاد تورمی و کاهش نرخ بهره به‌عنوان 2سوخت پرقدرت هر روز بورس را با رشد‌های بیشتری مواجه می‌کند و منجر شده است شاخص بورس فقط از ابتدای امسال تاکنون نزدیک به 200درصد رشد کند. دیروزهم شاخص بورس تهران با یک رشد پرقدرت با 65هزار واحد رشد معادل 4.4درصد رشد کرد.

به گزارش همشهری، روند صعودی بازار سهام از اردیبهشت سال 1397آغاز شده است اما از آن زمان تاکنون هر روز بر سرعت رشد بورس اضافه شده است به‌طوری که شتاب رشد بورس از ابتدای سال تاکنون به قدری بودکه شاخص بورس از محدوده 500هزار واحد به یک میلیون‌و 500هزار واحد رسیده است و نزدیک به 200درصدرشدکرده است. دیروز هم شاخص بورس در یک رویداد کم‌سابقه نزدیک به 4.4درصد رشد و فقط در یک روز بیش از 65هزار واحد رشد کرد و همه را شگفت زده کرد. اکنون این پرسش مطرح است که دلایل رشد بورس چیست؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد که انتظارات تورمی یک محرک واقعی از سال 97تاکنون برای رشد شاخص‌های بورس بوده است اما از زمان آغاز عملیات بازار باز از اواخر سال قبل که منجر به کاهش نرخ بهره بین بانکی شده است شتاب رشد شاخص‌های بورس بسیار بیشتر شده است. به‌طور کلی یکی از محرک‌های پرقدرت برای رشد بورس‌ها تورم است و کاهش نرخ بهره هم خود یک سیاست انبساطی است که می‌تواند محرکی برای رشد بیشتر تورم باشد به همین دلیل بازار‌های سهام در سراسر دنیا به این 2 مولفه مهم اقتصادی به‌طور مستقیم واکنش نشان می‌دهند. به بیان دیگر وقتی سیاست‌های انبساطی و تورم زا اجرا می‌شود چشم‌انداز تورمی رشد می‌کند و چون بازار‌های سرمایه آینده اقتصاد را پیش‌خور می‌کنند با رشد مواجه می‌شوند. در چنین شرایطی هر دوی این مولفه‌ها در اقتصاد ایران در حال تحول هستند و زمینه‌های رشد شاخص بورس را فراهم کرده‌اند.

محرکی به نام نرخ بهره 
امیر جعفرزاده یک پژوهشگر اقتصادی درباره دلایل رشد بورس می‌گوید:کاهش نرخ بهره بانکی در شرایط تورمی، سیاستی انبساطی است؛درحالی‌که براساس ادبیات اقتصادی، درشرایط تورمی سیاستگذاران باید با افزایش نرخ بهره، نقدینگی را به سمت سیستم بانکی هدایت کنند تا تورم بازارهای دارایی محور کنترل شود. او می‌افزاید: علت اصلی نوسان در بازارهای مختلف ازجمله بازار سرمایه،مسکن، ارز و...، وضعیت نرخ بهره بانکی است. در چند‌ماه گذشته سیاست‌های پولی و مالی کشور به‌گونه‌ای اتخاذ شده که نرخ سود بانکی از نرخ تورم کمتر بوده و درواقع، نرخ بهره حقیقی به‌شدت منفی است.
جعفری باتأکید بر اینکه هدف بانک مرکزی، تحقق تورم تقریبا ۲۲ تا ۲۴ درصدی است که البته اکثر کارشناسان اقتصادی معتقد به تورم بیش از ۳۰ درصدی هستند به بورس نیوز می‌گوید: درحالی‌که نرخ بهره بانکی به حدود ۱۵درصد رسیده نرخ بهره در بازار بین بانکی به ۱۰ درصد هم رسیده است. این نرخ‌ها یعنی فاصله حداقل ۱۰درصدی بین نرخ بهره بانکی و نرخ تورم و چنین فاصله‌ای، این سیگنال را به مردم می‌دهد که نگهداری پول در سیستم بانکی، با نوعی جریمه همراه است و باید پول تبدیل به دارایی شود. این سیگنال سیاستگذاران، نقدینگی را به سمت بازارهای دارایی‌محور سوق داده است. این پژوهشگر اقتصادی ادامه می‌دهد: باید سیاستگذاران تدبیری برای واقعی کردن نرخ بهره بیندیشند وگرنه اقتصاد ما به سمت ونزوئلایی شدن پیش خواهد رفت. در ونزوئلا هم نرخ بهره حقیقی منفی، باعث رشد بازارهای مسکن، ارز، بورس و... در چند سال پیاپی شد و در نهایت دور باطل تورم و افزایش حجم نقدینگی، بهمن وار بر سر اقتصاد ونزوئلا خراب شد.

چشم‌انداز تورمی
سینا سلیمانی، یک تحلیلگر بازارهای مالی هم درباره دلایل رشد بورس در کانال شخصی‌اش می‌نویسد: براساس گزارش‌های معاونت بانک مرکزی، نرخ رشد نقدینگی (YOY) در حالی در سال۱۳۹۸ به رقم ۲۸.۳ درصد رسیده است که متوسط نرخ رشد نقدینگی طی ۴۰ سال گذشته ۲۵درصد بوده است. بنابر این پیش‌بینی می‌شود حجم نقدینگی در پایان سال ۱۳۹۹ به ۲.۸ تا ۳میلیون میلیارد تومان برسد. او اضافه می‌کند: براساس گزارش‌های‌قبلی بانک مرکزی ضریب فزاینده پایه پولی در سال ۱۳۹۸ به ۷.۲درصد رسیده است که احتمالا در پایان سال ۱۳۹۸ این عدد به ۸.۱درصد افزایش داشته است.بنابراین اگر فرض کنیم آمار و اطلاعات بانک مرکزی صحیح است با درنظر گرفتن ضریب فزاینده ۴درصدنرخ تورم واقعی سال ۱۳۹۹ به رقمی بیش از ۶۰ درصد خواهد رسید. سلیمانی با بیان اینکه اقتصاد ایران یک اقتصاد مبتنی بر افزایش نرخ بهره‌وری نیست که رشد ارزش شرکت‌ها ناشی از افزایش تولید، افزایش سهم بازار، افزایش اجرای طرح‌های توسعه و کیفی‌سازی‌ محصولات باشد، تأکید می‌کند:درشرایط تورمی، همانگونه که ارزش ملک، طلا، سهام و... رشد می‌کند، ارزش یک قطعه زمین کشاورزی که در آن کشت و زرعی صورت نمی‌گیرد هم رشد می‌کند.
این تحلیلگر مالی تأکید می‌کند: درچنین شرایط تورمی، نرخ بهره بدون ریسک روندکاهشی را دنبال می‌کند به‌عبارتی، سپرده‌گذاران سیستم بانکی با نرخ بهره ۱۵درصد و پیش‌بینی تورم ۶۰درصد، سالانه 45درصداز ارزش سپرده‌های خود را از دست‌ می‌دهند، زیرا نرخ بهره واقعی به منفی 45درصد رسیده است، بنابر این نقدینگی برای کسب بازده مورد انتظار خود، باید به سمت بستر‌های سرمایه‌گذاری حرکت کند و این از مولفه‌های اصلی رشد بازار سهام است.