گزارش
گزارش همشهری از پس‌لرزه‌های کرونا و بیکاری گسترده معلمان زبان‌های خارجی
آموزشگاه‌های زبان: ما ورشکسته شده‌ایم
با تعطیلی کلاس‌های زبان، تعداد زیادی از معلمان زبان ناگزیر از ورود به مشاغل غیررسمی، خانگی و حتی فروشندگی شدهاند
فهیمه طباطبایی ـ خبر‌نگار
وقتی اسفند‌ماه فشار اقتصادی و تورم شدید با کرونا یکی شد، اغلب مردم از نیازهای درجه دوم و سومشان دست کشیدند و همین موضوع تکلیف برخی از مشاغل را یکسره کرد. بسیاری بیکار شدند و آنهایی که تعلیق یا اخراج نشدند هم با حداقل حقوق و مزایا به کارشان ادامه دادند. آموزشگاه‌های زبان هم یکی از این مشاغل است؛ مراکزی که هزاران معلم در آن تدریس می‌کردند اما حالا بیکار در خانه منتظر تمام شدن این روزهای سخت و کشدار هستند.
معلمان رسمی جزو اقشاری هستند که همیشه حقوقشان نسبت به مشاغل دیگر پایین‌تر است؛ چه رسد به اینکه معلم غیررسمی در آموزشگاه‌های آزادی باشی که نه وزارت آموزش و پرورش به‌عنوان متولی و نه سازمان تامین اجتماعی به‌عنوان یک نهاد حمایتگر بر آنها نظارتی دارد. تکلیف روشن است؛ بیشتر آنها معلمانی‌اند که ساعت‌های طولانی کار می‌کنند و کف حقوق را هم نمی‌گیرند.
کسی نیامد
سحر فرحزادی، یکی از معلمان آموزش زبان انگلیسی یکی از مؤسسه‌های مطرح است که با سابقه 11سال تدریس، این روزها در خانه بیکار نشسته. او روزهای سختی را سپری می‌کند و نمی‌داند که چشم‌انداز شغلی‌اش چگونه خواهد شد: «حالا دقیقا 4ماه است که بیکارم. شعبه آموزشگاه ما در شرق تهران 2 هزار و 170شاگرد داشت که بعد از بازگشایی دوباره آموزشگاه فقط حدود 100نفر ثبت‌نام کردند. برای آموزش آنلاین هم زیر 200نفر دانشجو داشتیم که برای ترم جدید افزایش پیدا نکرد.» سحر می‌گوید: او و 57معلم دیگر آموزشگاه بیکارند و فقط 9معلم توانسته‌اند به کارشان ادامه دهند، تازه کار آنها هم پاره‌وقت است و حقوقشان به‌شدت پایین آمده: «در این وضعیت مدیر آموزشگاه یک‌طرفه قطع همکاری کرده و برایمان بیمه رد نمی‌کند. وضعیت همکارانمان در دیگر شعبه‌ها هم خوب نیست و بیشترشان بیکار شدهاند؛ منتهی چون ما نیروی رسمی و دولتی نیستیم کسی صدایمان را نمی‌شنود. می‌گویند شما نیروی بخش خصوصی هستید، مشکلتان را خودتان حل کنید.» بیکاری معلمان محدود به یک یا 2 آموزشگاه نیست و تقریبا در تمام آموزشگاه‌های زبان وضعیت اینگونه است اما آمار دقیقی درباره معلمان بیکار وجود ندارد. این آمار را نه خود آموزشگاه‌ها ارائه می‌دهند و نه مراکز رسمی مانند وزارت رفاه در اختیار دارند. تعدادی از شعبه‌های مختلف آموزشگاه‌های مطرح و مشهور تعطیل شدهاند و در کنار آن، فعالیت تعدادی از آموزشگاه‌های کوچک‌تر که یک یا دو شعبه دارند هم به کلی متوقف شده است.
«م. صلواتی»، معاون مالی و اجرایی یکی از مؤسسه‌های معروف آموزش زبان در تهران در این‌باره به همشهری می‌گوید: «این آمار محرمانه است؛ چون اعلام آن می‌تواند به برند آموزشگاه ضربه بزند اما در همین حد بگویم که تا دوسوم نیروهای برخی آموزشگاه‌ها بیکار شدهاند و حداقل تا پایان امسال امکان بازگشت به محل کار را نخواهند داشت. در جلسه‌ای که با معاون مدارس غیردولتی وزارت آموزش و پرورش که متولی آموزشگاه‌های زبان و علمی هم هست، داشتیم، تقریبا همه مؤسسان آموزشگاه‌ها اعلام ورشکستگی کردند و گفتند که توان پرداخت حقوق معلمان و کارکنان خود را ندارند.»
معلمانی که فروشنده شدند
بیکاری برخی از معلمان آموزشگاه‌های زبان و طولانی شدن این دوره بیکاری بدون امکان جایگزینی موجب شده آنها دوران سختی را سپری کنند؛ مخصوصا کسانی که سرپرست خانواده هستند و تنها راه درآمدشان از همین شغل بوده است.
امیر حقیقت‌خواه، معلمی است که دچار چنین وضعیتی شده و حالا دنبال یک شغل دیگری می‌گردد: «واحد برادران آموزشگاه ما به‌طور کلی تعطیل شد؛ چون هم ملک آن اجاره‌ای بود و هم برای آموزش آنلاین فقط 60دانشجو ثبت‌نام کرده بودند. از بین 19معلم آقا که تمام‌وقت و حتی پنجشنبه و جمعه از 8صبح تا 8 شب کلاس داشتیم، فقط 2 نفر مشغول به آموزش هستند و بقیه بیکار شده‌ایم. این اتفاق زندگی‌هایمان را به‌شدت دچار بحران کرده و مجبور شدیم موقتا به شغل‌های دیگری روی بیاوریم.»
امیر حالا یک‌ماه است در مانتوفروشی کار می‌کند و فقط یک‌میلیون و 700هزار تومان حقوق می‌گیرد: «در این مدت تلاش زیادی کردم که شاگرد خصوصی بگیرم یا در جایی به‌عنوان مترجم مشغول به‌کار شوم اما فضا طوری شده که کسی نیروی جدید نمی‌خواهد یا هزینه کلاس خصوصی ندارد. این شد که فعلا فروشنده شدم تا یا گشایشی شود و برگردم سر کار سابقم یا بتوانم شغل مناسبی پیدا کنم. بقیه همکارانم هم چنین وضعیتی دارند.»
بعضی از مدیران آموزشگاه‌های زبان به نیروهای خود اعلام کرده‌اند از بیمه بیکاری استفاده کنند و برخی گفته‌اند برای ادامه همکاری می‌توانند شاگرد خصوصی برای آموزشگاه جذب کنند و درصدی از حقوق را برداشته و بقیه را به‌حساب آموزشگاه بریزند. عده‌ای هم از معلمان به‌عنوان ویزیتور استفاده کرده و از آنها خواسته‌اند برای آموزش آنلاین مؤسسه، در صفحات اینستاگرام و توییترشان تبلیغ کنند. نازنین شکوری، مؤسس یکی از آموزشگاه‌های زبان در این‌باره به همشهری می‌گوید: «واقعیت این است که شرکت در کلاس‌های زبان با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و بیماری کرونا در اولویت بسیاری از مردم نیست و از سبد فرهنگی خانوار حذف شده است. این 2 بحران دست در دست هم دادند و آموزشگاه‌ها را به زمین زدند. از 700دانشجو حدود 70نفر ثبت‌نامی برای ترم جدید داشته‌ایم و این برای ما یعنی فاجعه؛ چون هزینه‌ها 2 تا 3برابر شده اما از آن طرف درآمدمان به زیر یک‌سوم رسیده است. در این میان چه راهکاری به جز تعدیل نیرو داریم؟ بسیاری از معلمان ما جز تدریس کار دیگری بلد نیستند و وضعیت زندگی‌شان بغرنج شده، از طرفی در صف استفاده از بیمه بیکاری مانده‌اند. خب، ما مجبور می‌شویم راهکارهای موقتی مثل جذب شاگرد خصوصی را پیش پای آنها بگذاریم یا از آنها بخواهیم که شاگردانشان را برای شرکت در آموزش آنلاین متقاعد کنند.»
اخراج بی‌صدا
معلمان آموزشگاه‌های زبان قبل از بحران اقتصادی و شیوع کرونا هم وضعیت خوبی نداشتند. حقوق آنها پایین‌تر از استانداردهای تعیین شده از سوی وزارت کار، رفاه و تامین اجتماعی بوده و به همین‌خاطر پولی که از بیمه بیکاری نصیبشان می‌شود، ناچیز است. طهورا صدیقی، معلم یکی از آموزشگاه‌های معروف زبان در تهران که 9سال سابقه کار در این حوزه دارد، می‌گوید: «حقوقی که من ماهانه بابت تدریس 8کلاس در یک ترم دریافت می‌کردم، 2 میلیون تا 2 میلیون و 300هزار تومان بود؛ درحالی‌که هر روز از 10صبح تا 7عصر در آموزشگاه حضور داشتم. به همین میزان هم برای من حق بیمه پرداخت می‌شد و به همین دلیل الان کف بیمه بیکاری به من تعلق می‌گیرد که بسیار ناچیز است. کسی هم حامی ما نیست؛ چون معلم در بخش خصوصی هستیم.» صدیقی از آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و ارشاد بابت نظارت نکردن بر آموزشگاه‌های زبان انتقاد می‌کند و معتقد است که «در چنین بحران‌هایی مانند کروناست که مشخص می‌شود چقدر نظارت درست و به موقع نهادهای بالادستی بر عملکرد برخی مشاغل مهم است. الان بدون هیچ صدایی چندین هزار معلم در سراسر کشور بیکار شدهاند، عده زیادی مجبورند با دستمزد کمتر، همکاری‌شان را ادامه بدهند و بسیاری هم دنبال شغل دیگری هستند.» آموزشگاه‌های زبان روزهای سختی را سپری می‌کنند؛ از یک طرف مؤسسان و مدیرانی که در پرداخت هزینه‌های جاری مانند اجاره‌بها، مالیات، عوارض شهرداری، هزینه‌های آبونمان مانده‌اند و از سوی دیگر معلمانی که بدون هیچ حامی و پشتوانه‌ای در این شرایط اقتصادی بیکار شدهاند.
بعضی از مدیران آموزشگاه‌های زبان به نیروهای خود اعلام کرده‌اند از بیمه بیکاری استفاده کنند و برخی گفته‌اند برای ادامه همکاری می‌توانند شاگرد خصوصی برای آموزشگاه جذب کنند و درصدی از حقوق را برداشته و بقیه را به‌حساب آموزشگاه بریزند. عده‌ای هم از معلمان به‌عنوان ویزیتور استفاده کرده و از آنها خواسته‌اند برای آموزش آنلاین مؤسسه، در صفحات اینستاگرام و توییترشان تبلیغ کنند
در همینه زمینه :
