پزشک همشهری
تفاوت‌های حمله قلبی و ایست قلبی
علی ملائکه ـ روزنامه‌نگار و پزشک
حمله قلبی اصولا مربوط به اختلال رسیدن خون به عضله قلب به‌علت انسداد رگ‌های خون‌رسان به آن است. حمله قلبی فقط با درد قفسه سینه بروز نمی‌کند، بلکه ممکن است علائم متفاوتی ازجمله احساس فشار یا سنگینی در قفسه سینه، احساس درد در یک یا هر دو دست، پشت، گردن، فک و شکم، تنگی نفس، تهوع و استفراغ ناگهانی، سرگیجه و سیاهی رفتن چشم‌ها، خستگی غیر‌معمول، عرق سرد یا گرگرفتگی، احساس سنگینی یا ضعف در یک یا هر دو دست داشته باشد.
ایست قلبی هنگامی رخ می‌دهد که اختلالی در سیستم الکتریکی قلب رخ دهد و ضربان قلب با سرعت بسیار زیاد و به‌طور نامنظم، کند یا به‌طورکلی متوقف شود. در چنین وضعیتی با توقف خون‌رسانی به مغز، ریه‌ها و سایر اندام‌ها، فرد به خفقان می‌افتد یا تنفسش قطع می‌شود و در طول چند ثانیه هوشیاری‌اش را از دست می‌دهد.
گرچه حمله قلبی خودش یک علت شایع ایست قلبی است، اما اغلب حمله‌های قلبی به ایست قلبی منتهی نمی‌شوند. از طرف دیگر عوامل دیگر به‌جز حمله قلبی هم می‌توانند ایست قلبی ایجاد کنند، ازجمله نارسایی قلبی، آمبولی ریوی (وارد شدن لخته خون جداشده از راه رگ‌ها به درون ریه)، عدم‌تعادل شدید میزان پتاسیم و سایر مواد معدنی در خون، مصرف بیش‌ازحد مواد مخدر یا وارد آمدن ضربه به قفسه سینه.
اگر با فردی روبه‌رو شدید که دچار ایست قلبی شده است، باید فورا احیای قلبی - ریوی را شروع کنید. فشار روی قفسه سینه (ماساژ قلبی) مهم‌ترین بخش این عملیات احیاست و حتی اگر از تنفس دهان به دهان اکراه دارید، می‌توانید فقط آن را انجام دهید. فشار روی قفسه سینه باید سریع و قوی باشد؛ یعنی دست‌کم با سرعت ۱۰۰فشار در دقیقه انجام شود و دست‌کم باعث ۵سانتی‌متر فرو رفتن قفسه سینه شود. در عین حال باید زمان کافی به بازگشت قفسه سینه به بالا هم بدهید. برای انجام این کار پاشنه یک دست را در میانه قفسه سینه زیر پستان‌ها بگذارید و دست دوم‌تان را روی آن قرار دهید تا بتوانید با حداکثر قدرت به پایین فشار آورید. فشار روی قفسه سینه را باید ادامه دهید تا هنگامی که مأموران اورژانس به محل وارد شوند یا اینکه دستگاه شوک‌دهنده خودکار برای بازگرداندن ریتم طبیعی ضربان قلب در اختیار قرار گیرد.