تثبیت قیمت آبمیوه،کارخانه‌ها را تعطیل می‌کند

فرخنده رفائی_خبرنگار

صنعت آبمیوه و کنسانتره ازجمله صنایع کمتر دیده‌شده در کشور است. گفته می‌شود جامعه هدف این صنعت، دهک‌های متوسط به بالای جامعه هستند. این درحالی است که از یک سو بالارفتن خط فقر با حذف تدریجی طبقه متوسط جامعه هدف، این صنعت را روزبه‌روز کوچک‌تر می‌کند و از سوی دیگر افزایش روزافزون قیمت نهاده‌های تولید، شرایط دشوارتری را سر راه توسعه یا حتی ادامه حیات این صنعت ایجاد کرده است. با مهرداد شمس مولوی، عضو هیأت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان آبمیوه و کنسانتره ایران، گفت‌و‌گو کردیم.

افزایش نرخ ارز تا چه میزان بر هزینه‌ تمام‌شده تولید صنعت آبمیوه تأثیرگذار بوده است؟
قیمت نهاده‌های تولید بعضا 2برابر شده است. انواع ظروف مورد استفاده برای بسته‌بندی محصولات به‌شدت گران و دسترسی‌به‌آنها مشکل شده است. بیشتر پاکت‌های تتراپک مورد استفاده در صنایع آبمیوه وارداتی است و این محصولات تا 40درصد افزایش قیمت داشته ‌است. البته پاکت‌ تتراپک در داخل کشور هم تولید می‌شود، ولی از آنجا که مواداولیه تولید آن از خارج تامین می‌شود، گرانی نرخ ارز، قیمت تتراپک‌های تولید داخل را هم تا 20درصد افزایش داده است. در زمینه بطری‌های پت نیز تا همین چندوقت پیش بحران داشتیم. این بطری‌ها در داخل کشور و توسط کارخانجات پتروشیمی ‌تولید می‌شوند، اما با افزایش نرخ ارز این کارخانه‌ها تمایل پیدا کردند محصولاتشان را صادر کنند و درنتیجه بازار با کمبود عرضه و افزایش قیمت مواجه شد. در زمینه تامین بطری‌های شیشه‌ای هم مشکلات زیادی وجود دارد ولی از آنجا که این نوع بطری فقط برای شربت استفاده می‌شود، تأثیرگذاری آن به اندازه تتراپک و پت نبوده است. علاوه بر ظروف مورد استفاده، واردات کنسانتره نیز با افزایش نرخ ارز برای شرکت‌های تولیدکننده آبمیوه بسیار گران‌تر از قبل تمام می‌شود و مجموع این عوامل، هزینه‌های تولید را نسبت به قبل چیزی در حدود 2برابر کرده است، به همین دلیل صنایع تولید آبمیوه ناچارند در قیمت‌گذاری محصولاتشان تجدیدنظر کرده و آنها را با نرخ واقعی تولید به بازار عرضه کنند، وگرنه ادامه فعالیت آنها غیرممکن خواهد بود.

چنددرصد افزایش قیمت می‌تواند مشکل کارخانه‌ها را حل کند؟
با برآوردی که توسط کارخانه‌های مختلف انجام شده، قیمت محصولات دست‌کم باید 30درصد افزایش یابد تا با وجود رشد سرسام‌آور هزینه‌های تولید، کارخانه‌ها توان ادامه فعالیت را داشته باشند. افزایش قیمت پیشنهادی کارخانه‌ها بین 30 تا 40درصد بوده که در این خصوص ضمن ارائه مستندات، هنوز در حال رایزنی با سازمان حمایت تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان هستیم. نتیجه این مذاکرات هنوز مشخص نشده، ولی به ‌احتمال زیاد تا آخر خرداد ماه امسال درخصوص قیمت‌های جدید تصمیم‌گیری خواهد شد.

پیش‌بینی می‌کنید با چه میزان افزایش قیمت موافقت شود؟
قیمت 30 تا 40درصدی پیشنهادی کارخانه‌ها و شرکت‌ها براساس مستندات، ارائه شده است. کارخانه‌های عضو انجمن برآورد هزینه کرده‌اند و میانگین افزایش قیمتی که به‌دست آمده نشان می‌دهد اگر دست‌کم 30درصد افزایش نرخ نداشته باشیم برخی کارخانه‌ها ناچار به تعطیلی یا تعدیل نیرو خواهند شد و تولید در این صنعت کاهش می‌یابد. البته مطمئنا ابتدا با مقاومت بازار و افت فروش مواجه خواهیم شد، ولی اگر قرار باشد کیفیت تولید حفظ شود ناچار به این تغییر قیمت هستیم. در صورت تثبیت قیمت‌های موجود یا افزایش کمتر از حداقل پیشنهادی کارخانه‌ها، شرایط کار برای کل صنعت آبمیوه سخت و ادامه فعالیت برای ما غیرممکن خواهد بود. هم‌اکنون کارخانه‌ها در منگنه قرار گرفته‌اند؛ از یک‌سو هزینه تولید 2برابر شده و از سوی دیگر بازار ممکن است کشش افزایش قیمت را نداشته باشد که هردوی این شرایط منجر به تعطیلی کارخانه‌ها‌ خواهد شد.

صنعت آبمیوه ایران در منطقه چه جایگاهی دارد؟
از لحاظ تعداد پروانه صادرشده و تعداد واحدهای تولیدی در منطقه اول هستیم، ولی با توجه به ظرفیت‌های تولید میوه در کشور، سطح بالاتری از بازدهی دراین صنعت مورد انتظارات است که به دلیل موانع تولید، این انتظار تاکنون برآورده نشده است.. در منطقه غیر از ایران، فقط ترکیه و جمهوری آذربایجان هستند که از لحاظ میوه شرایط خوبی دارند و هم‌اکنون کارخانجات آنها با تمام ظرفیت در حال تولید هستند، در حالی ‌که در کشور ما موانع تولید و افزایش روزافزون هزینه‌ها مانع از توسعه فعالیت کارخانه‌ها یا بهره‌گیری از کل ظرفیت‌های موجود می‌شود.

این صنعت با چه مشکلاتی در فضای کار و تولید مواجه است؟
براساس تجربه سال‌ها فعالیت در این عرصه، می‌توانم با صراحت اعلام کنم که حمایت از این صنعت در کشور ما تاکنون بسیار ضعیف بوده و شرایط مناسبی برای این صنعت فراهم نیست. در ترکیه دولت هزینه حضور شرکت‌های صادرکننده در نمایشگاه‌های بین‌المللی را تقبل می‌کند تا این شرکت‌ها بدون پرداخت هزینه امکان معرفی و ارائه محصولاتشان در عرصه جهانی را داشته باشند یا در چین دولت برای صادرکنندگان معافیت مالیاتی درنظرمی‌گیرد. انواع مشوق‌ها برای صنایع در کشورهای مختلف وجود دارد و تولیدکننده تمام هم و غم خود را صرفا روی تولید متمرکز می‌کند، ولی در کشور ما نه‌تنها همه‌‌چیز برعهده خود تولیدکننده است، بلکه متأسفانه عواملی خارج از کنترل تولیدکننده، مثل تحریم، نرخ ارز، بخشنامه‌های سلیقه‌ای و لحظه‌ای، اختلافات با گمرک، تغییرات نرخ بهره‌ بانکی و امروز هم شیوع ویروس کرونا، بر شرایط تولید به‌شدت تأثیرگذار است. کارخانه‌های تولیدی تا قبل از بحران ارز، سالانه بودجه‌ای برای تبلیغات کنار می‌گذاشتند که بازدهی خوبی هم داشت، اما بعد از افزایش نرخ ارز، نه‌تنها هیچ تبلیغاتی نداشتیم بلکه هنوز به شرکت‌های تبلیغاتی بابت پروژه‌های قبلی بدهکاریم.