اولین سفر خارجی نخستوزیر عراق به 3 کشور ایران، آمریکا و عربستان خواهد بود
مأموریتی برای حل بحران
سیاوش فلاحپور ـ خبرنگار
مصطفی الکاظمی، نخستوزیر جدید عراق پس از گذشت نزدیک به یکماه از آغاز ریاستش بر دولت، حالا برای نخستین دور از سفرهای خارجی خود آماده میشود، آن هم در شرایطی که کارنامه یکماهه او برای برقراری ثبات نسبی در عراق عملا موفق بوده است. با وجود آنکه دولت الکاظمی طی این مدت شعارها و تبلیغات متعددی را درباره مسائل داخلی عراق مطرح کرده، اما بر کسی پوشیده نیست که برنامه اصلی این دولت بر روابط خارجی عراق متمرکز است؛ روابطی که به گفته الکاظمی در یک دهه گذشته توازن سنتی خود را از دست داده و باید اصلاح شود. بر این اساس قرار است درصورت عدموقوع حوادث غیرمنتظره، سفرهای خارجی آقای نخستوزیر از اواسط تیرماه آغاز شود. اگرچه تاکنون برنامه قطعی این سفرها اعلام نشده، اما به گفته منابع دولتی، آمریکا، ایران و عربستان در صدر لیست کشورهای مقصد قرار دارند.
از سوی دیگر، شبکه العراقیه نیز به نقل از منابع آگاه در دولت مدعی شد موضوعات مورد رایزنی نخستوزیر در هر یک از سفرها براساس نیازها و شرایط کنونی عراق متفاوت است؛ اما بهطور کلی هدف الکاظمی از این سفرها را میتوان به «جلب حمایتهای مالی و تقویت همکاریهای دفاعی -امنیتی» مرتبط دانست. این منابع همچنین گفتهاند در جریان سفر آینده الکاظمی به واشنگتن، گفتوگوهای استراتژیک میان 2کشور ادامه خواهد یافت.
جالب آنکه سفرهای خارجی الکاظمی که قرار است بهزودی آغاز شود از هماکنون با استقبال بخش عمده جریانات سیاسی در عراق روبهرو شده است. محمود جواد، عضو کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق و از نمایندگان جریان صدر در اینباره میگوید: سفرهای خارجی نخستوزیر در مقطع کنونی برای عراق ضروری است و دستاوردهای سیاسی- اقتصادی آن برای کشور از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه تنها با تکیه بر این دستاوردها و کمکهای احتمالی میتوانیم به عبور از بحران مالی فعلی امیدوار باشیم. حسینالعادلی، سخنگوی ائتلاف نصر (بهریاست حیدرالعبادی) نیز ضمن تأکید بر اهمیت این سفرها در مصاحبه با شبکه العربیه گفت: الکاظمی باید در تمام برنامههای خارجی خود، چارچوب بیطرفی عراق در منازعات بینالمللی و منطقهای را حفظ کند؛ در این صورت اقدامات و طرحهای وی مورد حمایت پارلمان خواهد بود.
تمرکز بر مشکلات داخلی یا گشایش خارجی
با این حال، برخی دیگر از جریانات سیاسی نسبت به عدمتوازن در تلاشهای خارجی و داخلی دولت طی یکماه گذشته انتقاد داشته و خواستار توجه بیشتر الکاظمی به بحرانهای داخلی عراق هستند. برای مثال نسیم عبدالله، از نمایندگان ائتلاف فتح (شاخهسیاسی حشد شعبی) در پارلمان به روزنامه العربی الجدید میگوید: بهتر است پیش از آغاز برنامههای درازمدت خارجی، چشمانداز دولت برای حل مشکلات داخلی روشن باشد. میدانیم که دولت آقای الکاظمی در حقیقت دولت موقت بوده و عمر آن چندان طولانی نخواهد بود، با این حال تاکنون از فرصت موجود برای تدوین برنامه اصلاحاتی که قولش را داده بودند هیچ استفادهای نشده است. عبدالله تأکید کرد: گشودن درها به سوی بازیگران خارجی در سایه عدمثبات و استقرار داخلی، هرگز نتیجه پایدار و قابلقبولی برای عراق نخواهد داشت.
برخی فعالین سیاسی معتقدند انتقادات گروههای نزدیک به حشد شعبی از عملکرد نخستوزیر، بیش از آنکه بازتابدهنده واقعیت باشد، ریشه در عدمرضایت این گروهها از روند مذاکرات دولت با آمریکا دارد؛ مذاکراتی که یکی از اهداف رسمی آن، تامین امنیت پایگاههای نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی آمریکا در خاک عراق توسط ارتش عنوان شده است.
در مقابل اما کریم الکرعاوی، تحلیلگر نزدیک به حشد شعبی با یادآوری حمایت ائتلاف الفتح از نخستوزیری الکاظمی در صفحه توییتر خود نوشت: دولت الکاظمی با وجود تمام روابط خارجی و داخلی، در نهایت باید شرایط را برای برگزاری انتخابات زودهنگام و همچنین اصلاح قانون انتخابات فراهم کند. هیچ کشور یا سرمایهگذار خارجی حاضر نیست تمام تخممرغهای خود را در سبد دولتی قرار دهد که حتی عمر 4ساله هم نخواهد داشت. بنابراین بهتر است توان دولت بیش از روابط خارجی بر اصلاح قانون و بحرانهای داخلی متمرکز باشد.
عراق طی سالهای گذشته و در سایه افزایش تنشهای منطقهای، به یکی از میانجیگران مؤثر بین قدرتهای متخاصم تبدیل شده است. این روند توسط حیدرالعبادی آغاز شده و در دوران نخستوزیری عادل عبدالمهدی به نقطه اوج رسید؛ تا جایی که او بارها پیامهای میان سران ایران، عربستان و آمریکا را منتقل کرده و در کاهش تنشهای مقطعی میان طرفها نیز نقشآفرینی داشته است. پایگاه میدلایستآی با اشاره به این موضوع مینویسد: دولت الکاظمی مهار تنشهای میان تهران و واشنگتن را نخستین شرط برای بهبود وضعیت عراق به شمار آورده و بر این اساس از نقشه راهی جامع برای برقراری توازن میان طرفین پیروی میکند. این پایگاه با اشاره به نتایج مثبت نخستین دور از گفتوگوهای استراتژیک میان بغداد و واشنگتن نوشت: انتظار میرود در جریان سفرهای پیشروی الکاظمی، پیامهای جدیدی میان ایران و آمریکا رد و بدل شود.