یخچال ساید‌بای‌ساید

فرورتیش رضوانیه
 روزنامه‌نگار

در ویکی‌پدیا یا دانشنامه‌های تخصصی درباره «یخچال» و «فریزر» مفصل‌تر نوشته شده، اما از نظر منطق، یخچال یک جعبه مستطیل است که خوراکی‌ها را سرد نگاه می‌دارد و فریزر هم جعبه دیگری است که هر چیزی داخلش بگذارید، یخ می‌زند. تا 2 دهه قبل مشتری وقتی وارد فروشگاه لوازم خانگی می‌شد با توجه به بودجه‌ای که داشت اجناس را انتخاب می‌کرد. اما از اوایل دهه۸۰ به‌دنبال قدرت‌نمایی و رقابت برندهای خارجی در ایران، کم‌کم لوگوها مورد توجه قرار گرفت. واقعیت این است که مدیران تبلیغات برندها با استفاده هدفمند از خصلت «چشم‌وهم‌چشمی» در جامعه توانستند وضعیتی را پدید آورند که امروز یک یخچال با قیمتی برابر یک خودرو یا حتی ودیعه یک آپارتمان در بازار فروخته می‌شود. خیلی‌ها بوده‌اند که در این سال‌ها فرش، طلا یا اموال و اندوخته خود را فروخته‌اند تا ساید‌بای‌ساید بخرند. چون این موج در جامعه ایجاد شد که اگر کسی در خانه‌اش ساید‌بای‌ساید ندارد، فقیر است.
 با وجود این، هنوز هستند کسانی که آن را «سای بای سای» می‌نامند. یکی دیگر از کالاهای غیرضروری که تب آن جامعه را در برگرفت، سینمای خانگی بود. تلویزیونی با صفحه بزرگ که حتی برای خانه‌ای کوچک خریداری شده. تنها کسانی که درگیر خرید جهیزیه بوده‌اند درک می‌کنند که چشم‌وهم‌چشمی چه فشاری را به خانواده عروس تحمیل می‌کند. از نظر خیلی‌ها حتی سرویس قابلمه و قاشق و چنگال هم باید برند باشد، وگرنه آبرو و اعتبار یک خاندان زیر نگاه‌های سنگین مردم لگدمال می‌شود. 
باورنشدنی است، یک کارگر میانسال خانه پدری‌اش را که تمام دارایی‌اش بود فروخت و به اجاره‌نشینی روی آورد تا با پول آن بتواند اتومبیل شاسی بلند بخرد. امروز خیلی از مردم با زور قرض و وام یا صدور چک اقساط ساید‌بای‌ساید و سینمای خانگی خریده‌اند و حاضر شده‌اند این فشار اقتصادی را تحمل کنند تا برند مطرحی وارد خانه‌شان شود و همین افراد همزمان از میزان درآمد پایین خود گلایه دارند. درست است که کیفیت محصولات مختلف متفاوت است، اما آیا یخچال یا تلویزیون ارزش آن را دارد که کمرمان را زیر بار اقساط خرد کنیم؟