شاهدان خروج آمریکا از برجام

اسماعیل‌سلطنت‌پور- خبر‌نگار

 چین و روسیه تلاش‌های دیپلماتیکی را برای مقابله با طرح دولت ترامپ در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران کلید زده‌اند. وزیران خارجه این کشور در نامه‌ای به شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل، استدلال‌هایی حقوقی آورده‌اند که آمریکا از برجام خارج شده و حق ندارد مانع از لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران شود. دیروز حسن روحانی، رئیس‌جمهور هم با نام‌بردن از چین و روسیه به‌عنوان 2عضو شورای امنیت سازمان ملل به‌طور غیرمستقیم خواستار وتوی قطعنامه پیشنهادی آمریکا علیه ایران شد. اردیبهشت‌ماه امسال روزنامه‌های آمریکا اعلام کردند مایک پمپئو، وزیر امورخارجه این کشور طرحی حقوقی آماده کرده که نشان دهد آمریکا هنوز عضوی از توافق هسته‌ای با ایران است. نیویورک‌تایمز نوشته بود: این بخشی از یک راهبرد پیچیده برای تحت فشار قرار دادن شورای امنیت سازمان ملل است که تحریم تسلیحاتی علیه تهران را تمدید کرده و اطمینان حاصل کند که تحریم‌های سختگیرانه‌تری علیه ایران اعمال شود.  انگلیس، فرانسه، روسیه، چین، ایران و آمریکا اعضای دائم شورای امنیت و 10کشور بلژیک، جمهوری دومینیکن، استونی، آلمان، اندونزی، نیجر، سنت وینسنت و گرنادینس، آفریقای جنوبی، تونس و ویتنام هم اعضای غیردائم این شورا هستند. برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گفته بود: اگر آمریکا از مسیر قطعنامه شورای امنیت نتواند تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کند، با استناد به توافق هسته‌ای و طرح این موضوع که آمریکا عضوی از برجام است اقدام به اسنپ‌بک کرده و قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت را احیا می‌کند. البته آنچه آمریکایی‌ها می‌گویند یک چالش حقوقی به‌شمار می‌رود، چون نه‌تنها دیگر کشورهای جهان بلکه حتی داخل آمریکا هم نظرات کسانی که معتقدند آمریکا از برجام خارج شده و عضویتی در آن ندارد، بر دیدگاه دولت آمریکا غالب است.

درخواست روحانی از چین و روسیه
دیروز رئیس‌جمهور با اشاره به تاریخ اتمام تحریم تسلیحاتی ایران طبق قطعنامه۲۲۳۱ که برای مهر‌ماه امسال و 2هفته قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برنامه‌ریزی شده است گفت: آمریکایی‌ها از الان عصبانی هستند، ناراحت هستند و می‌خواهند این موضوع را به شورای امنیت ببرند. ما از ۴کشور دائم می‌خواهیم در برابر آمریکا به‌خاطر منافع دنیا بایستند. مخصوصا از 2کشور دوستمان روسیه و چین توقع داریم در برابر این توطئه ایستادگی کنند. روحانی تاکید کرد: اطمینان داریم از آنجایی که انواع توطئه‌هایی که آمریکا تا به امروز علیه ملت ایران داشته منجر به شکست شده، در این توطئه هم به موفقیت نخواهد رسید و ما با همه توانمان، توانمندی دفاعی‌ خود را بالا می‌بریم.
روسیه و چین که روابط خوبی در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی با ایران دارند در تلاشند که از طریق سازمان ملل با فشارهای واشنگتن برای بازگرداندن تمامی تحریم‌های بین‌المللی آمریکا علیه ایران مقابله کنند. وانگ یی و سرگئی لاوروف، وزیران خارجه چین و روسیه نامه‌هایی جداگانه به شورای امنیت (متشکل از 15کشور عضو) و آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان در رابطه با تهدیدات آمریکا مبنی بر بازگرداندن تمام تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران ارسال کرده‌اند. وانگ یی، وزیر خارجه چین در نامه‌ای در تاریخ 7ژوئن (18خرداد) تاکید کرد که واشنگتن از برجام خارج شده و دیگر عضو این توافق به‌شمار نمی‌رود، بنابراین حق ندارد از شورای امنیت بخواهد بازگشت سریع تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را اجرایی کند.  از سوی دیگر، سرگئی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه دولت ترامپ را به ایجاد کارزاری با انگیزه سیاسی علیه ایران متهم کرد و خواستار «محکومیت جهانی» تلاش آمریکا برای ترغیب شورای امنیت سازمان ملل به اعمال تحریم تسلیحاتی دائمی بر ایران شد. لاوروف گفت که آمریکا از توافق هسته‌ای که میان ایران و 6قدرت جهانی انجام شد، خارج شده و اکنون هیچ‌گونه حق قانونی برای به‌کار گرفتن قطعنامه مربوط به این توافق در راستای تداوم نامحدود این تحریم تسلیحاتی که در ۱۸اکتبر (27مهر) سال جاری مهلت آن به پایان خواهد رسید، ندارد. استناد او به نظر دادگستری بین‌المللی در سال1971 است که براساس آن طرفی که تعهدات خود را نشناسد و یا آن را کامل نکند نمی‌تواند به‌عنوان ذینفعی از این رابطه شناخته شود. دیروز سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امورخارجه روسیه طی یک سخنرانی در نشست ویدئوکنفرانسی اندیشکده «شورای روابط خارجی» در نیویورک، درباره ناتوانی آمریکا در استفاده از مکانیسم احیای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران تصریح کرد که واشنگتن از توافق هسته‌ای که حاوی این بند است، خارج شده و به تبع آن از قطعنامه شورای امنیت در تایید برجام (قطعنامه۲۲۳۱) نیز خارج شده است. 

توصیه ایران به آمریکا درباره تحریم‌ها
سخنگوی وزارت امورخارجه گفت: به مقامات آمریکایی توصیه می‌کنیم که دست از تحریم‌های یکجانبه بردارند، چراکه تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی آنان بیشتر از آنکه علیه ایران باشد، علیه متحدان خودشان و تجارت جهانی است. سیدعباس موسوی با بیان اینکه تحریم‌هایی که از سوی آمریکا اعلام می‌شود همان تحریم‌های گذشته است، گفت: مقامات آمریکایی تحریم‌ها را جزء به جزء دسته‌بندی و طبقه‌بندی می‌کنند و تنها خودشان را به زحمت می‌اندازند؛ جمهوری اسلامی ایران با اینگونه تحریم‌ها و فشارها تسلیم نمی‌شود. سخنگوی وزارت امورخارجه به مقامات آمریکایی توصیه کرد: دست از اقدامات یکجانبه و غیرقانونی و بازی با قواعد و مقررات بردارند، هرچند که تحریم‌های آنها بی‌اثر و داخلی خود آمریکاست و پشتوانه بین‌المللی ندارد. سخنگوی وزارت امورخارجه همچنین گفت: جهان باید به‌ خودش بیاید و مانع اینگونه تحریم‌های یکجانبه و فراسرزمینی و تسری آن به دیگر کشورها شود که امیدوارم این اتفاق رخ دهد.