گفتوگو
رئیس شورای‌عالی استان‌ها از راه‌اندازی سامانه مردمی ثبت تخلفات شورا و شهرداری خبرداد
اصلاح زیرساختها پیش‌نیاز مدیریت واحد شهری
علیرضا احمدی در گفتوگو با همشهری: مبنا و رویکرد طرح‌ها و لوایح شورای‌عالی استان‌ها باید حل مشکلات مردم باشد
شورای‌عالی استان‌ها بعد از 5ماه کش‌و‌قوس و حاشیه‌هایی که بر سر انتخاب هیأت رئیسه‌اش ایجاد شده بود، سرانجام رئیس و هیأت رئیسه سومین سال از پنجمین دوره خود را شناخت. علیرضا احمدی جوان‌ترین عضو شورای شهر قم در رقابت با مرتضی الویری که تجربه و سابقه کلیدداری تهران را هم دارد، توانست 50رأی از 75رأی نمایندگان شورای‌عالی استان‌ها را به‌خود اختصاص دهد و بعد از 2دوره ریاست الویری بر بزرگ‌ترین نهاد شورایی کشور تکیه زد؛ نهادی که از 75عضو منتخب استان‌های کشور تشکیل شده و طبق قانون می‌تواند مثل دولت، برای قانونگذاری به مجلس لایحه بدهد. چند روز پیش، درست پس از انتخاب علیرضا احمدی به طبقه هفتم ساختمان شماره2 شورای‌عالی استان‌ها در خیابان بخارست(احمد قصیر) رفتیم و درباره موضوعات مختلفی با او گفتوگو کردیم. از چشم‌انداز سال پایانی شورا تا شیوه‌های انتخاب شهرداران ازجمله مباحثی بود که مطرح شد. در این گفتوگو اما برخی سؤالات ما هم بی‌جواب ماند و نتوانستیم پاسخ درست و مشخصی را دریافت کنیم. مشروح گفت‌وگوی همشهری با علیرضا احمدی، رئیس شورای‌عالی استان‌ها را در زیر می‌خوانید:
درباره طرح‌ها و لوایحی که شورای‌عالی استان‌ها برای تصویب ارائه می‌دهد، بگویید. طرح‌های شورا چگونه بررسی و نهایی می‌شوند؟
شورای‌عالی استان‌ها هر‌ماه جلسه دارد و اجلاس‌های رسمی هم هر دو‌ماه یک‌بار برگزار می‌شود. طرح‌ها می‌توانند به چند طریق وارد شورای‌عالی استان‌ها شوند. برخی طرح‌ها از دستگاه‌ها وارد شورا می‌شوند، برخی دیگر، از شورای استان‌ها به شورای‌عالی می‌آیند و برخی دیگر را هم نمایندگان شورای‌عالی استان‌ها آماده می‌کنند. در هر صورت طرح‌ها ابتدا در کمیسیون‌های شورا بررسی می‌شوند و درصورت تأیید برای تصویب و قانون شدن، به مجلس شورای اسلامی می‌روند. اما رویکرد طرح‌های ارائه‌شده از طرف شورا، مشکلات و مسائل مردم را در‌بر‌می‌گیرد. به بیان دیگر، اگر قرار باشد طرحی از طرف شورا به مجلس ارائه شود و به‌صورت قانون دربیاید، باید قانونی باشد که گرهی از مشکلات مردم باز کند. به باور من، این موضوع، به‌معنای پویایی شورای‌عالی استان‌هاست. به هر حال، الان برخی قانون‌ها یا خلأ دارند یا منسوخ شده و یا نیازمند تغییر هستند که توجه به این مباحث هم اهمیت زیادی دارد.
ا گر بخواهید فرایند اقدامات 3سال اخیر شورای عالی استان‌ها را ارزیابی کنید، مهم‌ترین طرح‌های این سال‌ها چه بوده است؟
یکی از اصلی‌ترین طرح‌های شورای‌عالی استان‌ها در سال‌های اخیر، مشارکت در طرح جامع مدیریت یکپارچه شهری بوده است. این طرح از طرف دولت و مجلس ارائه شد و شورای‌عالی استان‌ها با نمایندگان مجلس و دولت کمیسیون مشترک تشکیل دادند. اگر این طرح اجرا شود، طرح خوبی است و بسیاری از مشکلات مردم را حل خواهد کرد اما تبدیل آن به قانون، کار راحتی نیست. در این‌باره دولت باید اختیاراتش را به مدیریت شهری بدهد. اگر قرار باشد مدیریت شهری نظارت کند و درآمدها به سمت دستگاه‌های دولتی برود، خب، امکان‌پذیر نخواهد بود. بنابراین طرح باید پخته شود. البته طرح‌های دیگری هم در این سال‌ها بوده است. در شورای‌عالی استان‌ها 8کمیسیون تخصصی ازجمله محیط‌زیست و سلامت، انرژی، صنعت و معدن، نظارت، برنامه و بودجه، عمران، معماری و شهرسازی، فرهنگی و آموزش داریم که طرح‌ها در این کمیسیون‌ها بررسی می‌شوند تا وقتی به صحن مجلس می‌روند، بتوانند به تصویب برسند. البته شورا مصوباتی دارد که به وزارت کشور می‌رود، اگر وزیر اعتراض نداشته باشد، استانداران، بخشداران و... ملزم به اجرای تصمیمات شوراها هستند. در واقع ما دستگاه شبه‌تقنینی خاصی هستیم که متأسفانه مغفول مانده است.
به مدیریت یکپارچه شهری اشاره کردید. به باور شما سرانجام این لایحه چه خواهد شد؟
سرانجام لایحه در نهایت با مجلس است و با پیگیری صرف شورا کار حل نخواهد شد. ما به مجلس یازدهم امیدوار هستیم که انقلابی عمل خواهد کرد. هر‌چند شاید دولت نخواهد اختیارات خودش را به مدیریت شهری واگذار کند. به هر حال، من معتقدم که ما باید ابتدا زیرساختها را اصلاح کنیم تا این اتفاق بیفتد.
بعد از کش‌و‌قوس‌های فراوان، حالا به‌عنوان رئیس شورای‌عالی استان‌ها چه برنامه‌هایی را برای سال آینده شورا خواهید داشت؟
یکی از برنامه‌های اصلی، استفاده از اختیاراتمان و دوم، نظارت بر حسن اجرای قوانین در کشور است. وظیفه ما به‌عنوان شورای‌عالی استان‌ها، تصویب لوایح و نظارت بر آنهاست. مهم‌ترین موضوعی که به‌نظر من اهمیت زیادی دارد و من هم بر آن تأکید دارم، این است که مبنا و رویکرد طرح‌ها و لوایح باید براساس مشکلات مردم اولویت‌بندی شوند.
شهرداری‌ها همواره به درآمدهای ناپایدار مانند عوارض ناشی از ساخت‌وساز و همچنین تخلفات ساختمانی متکی هستند. این موضوع تا کی ادامه دارد؟
منابع درآمدهای پایدار برای شهرداری‌ها باید بررسی شوند. بستگی به این دارد که ما درآمدهای پایدار شهری را چه می‌بینیم و تعریف می‌کنیم. هر شهر، روستا یا استانی در حوزه خودش فضای لازم و قابلیت سرمایه‌گذاری دارد. درآمدهای پایدار زمانی محقق می‌شود که این مراکز قابلیت‌هایشان شناسایی شوند. شهرداری‌ها دولت‌های کوچکی هستند. باید برای هر شهر براساس قابلیتی که دارد، برنامه‌ریزی کرد. همچنین برای تامین منابع درآمد پایدار شهرداری‌ها، باید به سراغ سرمایه‌گذار و مشارکت بخش خصوصی برویم.
یکی از راه‌های کمک به توسعه شهرها استفاده از ظرفیت‌های گردشگری است. برای توسعه شهرها با استفاده از این ظرفیت، چه باید کرد؟
یکی از راهکارها این است که روستاها را به شهر تبدیل نکنیم و بافت گردشگری آنها را از بین نبریم. ای‌کاش یکی از مبناهای تاسیس شهرها، جمعیت نبود. بسیاری از روستاهای ما نباید شهر شوند. تبدیل روستاها به شهر مستلزم تشکیل شهرداری است و این موضوع هم پیامدهای خاص خود را دارد. این در حالی است که اگر روستاها روستا بمانند، می‌توان از ظرفیت‌های گردشگری روستا برای جذب گردشگر و به‌دنبال آن، توسعه روستا بهره برد. اگر ما روستاها را به شهر تبدیل کنیم، بسیاری از امکانات و منابع درآمدهای پایدار روستا مانند کشاورزی، باغ‌ها، هویت بافت‌های تاریخی و... را از بین می‌بریم. البته این موضوع بیشتر به سیاست‌های کلی و سیاستگذاری کشوری برمی‌گردد.
چقدر به انتخاب شهرداران به واسطه رأی مستقیم مردم اعتقاد دارید؟
من با هر انتخابی که از سمت مردم باشد، موافق هستم. انتخاب نباید از مردم گرفته شود، اما در انتخاب مستقیم چون انتخاب توسط مردم و بدون واسطه است، ما دچار خلأ قانونی خواهیم شد. هم‌اکنون شهرداران را منتخبان مردم در شوراها انتخاب و شوراها هم بر عملکرد شهرداران نظارت می‌کنند. اما اگر این انتخاب مستقیم باشد، با چه سازوکاری باید بر شهرداران نظارت شود؟ این موضوعی است که به عقیده من نیازمند بررسی است. باید سازوکارهای نظارتی برای این مورد پیش‌بینی شود.
حاشیه‌نشینی یکی از چالش‌های شهرهاست و روزبه‌روز هم به جمعیت حاشیه‌نشین اضافه می‌شود. برای رفع مشکل حاشیه‌نشینی چه باید کرد؟
در حاشیه‌نشینی ما موظف هستیم طرح ساماندهی داشته باشیم؛ موظف هستیم برای اسکان و معیشت مردم دغدغه داشته باشیم. اما مهم‌ترین مسئله این است که در کشور تقسیم کار شده است. به‌نظرم نباید تقصیرها را گردن دیگری بیندازیم، بلکه باید با مشارکت یکدیگر، مسائل را حل کنیم. نباید به فکر بقای خودمان باشیم، بلکه این ارزش‌ها و اعتقادات است که باید حفظ شوند. پای نهال انقلاب، خون شهدا ریخته شده؛ ظلم است در مسندی بنشینیم و به جای مردم، به فکر خودمان باشیم.
شواهد نشان می‌دهد حواشی این دوره در شوراها بیشتر از دوره قبل شده است؛ حاشیه‌هایی مثل فساد مالی و اخلاقی در برخی شوراها یا دستگیری برخی از اعضای شوراها. چرا تحرک خاصی از سوی شورای‌عالی استان‌ها در این زمینه صورت نگرفته است؟
به نسبت 117هزار نفری که عضو شوراهای اسلامی شهر و روستا هستند، تعداد تخلفاتی که در این دوره بوده، زیاد نیست. اما به هر حال باید برای همین تخلفات هم اقدام کرد. بر همین اساس، ما به‌زودی سامانه ثبت شکایات مردمی را راه‌اندازی خواهیم کرد تا کوچک‌ترین اتفاق در هر نقطه از کشور در حوزه شوراها و شهرداری‌ها در سامانه ثبت شود و ما هم سریعا بررسی و رسیدگی خواهیم کرد تا پیش از ورود دستگاه‌های قضایی و نظارتی جلوی تخلف را بگیریم.
چه خواسته‌ای از مجلس شورای اسلامی دارید؟
خواسته ما این است که مجلس، طرح‌های شورای‌عالی استان‌ها را به‌عنوان حق قانونی شورا در اولویت قرار بدهد. می‌توان با همکاری مجلس و دولت شاهد اتفاقات خوبی در زمینه مدیریت شهری و شهرها باشیم.
