چرا در قرنطینه زمان زودتر می‌گذشت؟
شکل‌گیری خاطرات و تجربه‌های جدید، در احساس ما از گذر زمان نقش کلیدی دارد
در حالی که بسیاری از کشورها به‌طور نسبی موفق به مهار ویروس کرونا شده‌اند و دولت‌ها شروع به رفع محدودیت‌ها کرده‌اند، مردم نگاهی به پشت سر خود می‌اندازند و در این لحظه دچار یک احساس نه چندان غریب می‌شوند؛ گذر سریع زمان در روزهایی که به ناچار به خانه‌ها پناه برده بودند. وقتی نخستین بار به ما گفته شد که خودقرنطینگی را انجام دهیم، گمان می‌کردیم هفته‌های ملالت‌باری را پیش رو خواهیم داشت و انتظار نداشتیم با پایان آن، حس کنیم که زمان به شکل عجیبی، به سرعت سپری شده است. اما چرا این اتفاق افتاد؟
البته هنوز هم برای تحقیق در این زمینه خیلی زود است، اما مثل گذر زمان در یک فیلم، برخی از مردم هنوز از اینکه بخشی از عمرشان به طرز حیرت انگیزی سپری شده، شگفت زده‌اند. زمانی که تعطیلی‌ها شروع شد، هوا سرد بود و زمستان خودنمایی می‌کرد، اما امروز در آستانه یک تابستان داغ قرار گرفته‌ایم.
بی‌بی‌سی در گزارشی نوشته است: یکی از دلایل گذر سریع زمان این است که ما تجربه ذهنی خودمان از زمان را در ذهن می‌سازیم و این تجربه ذهنی همیشه با آنچه در ساعت یا تقویم می‌بینیم مطابق نیست. یک ناهار 20دقیقه‌ای با یک دوست در یک چشم بر‌هم‌زدن می‌گذرد، اما یک انتظار 20دقیقه‌ای برای اتوبوسی که تأخیر دارد، می‌تواند احساس اضطراب ایجاد کند و این در حالی است که در واقعیت، زمان هر دو یکسان است.
ما زمان را با 2روش می‌سنجیم یا تخمین می‌زنیم: «آینده‌نگر» که به معنی گذر سریع زمان در «اکنون» است و به شکل «گذشته‌نگر» که یعنی هفته گذشته یا دهه گذشته چقدر سریع گذشت!
در زمان تعطیلی‌ها و قرنطینه، آن دسته از افرادی که از دوستان، خانواده و کار خود دور شده بودند، روزهایشان به سختی و طولانی می‌گذشت. مردم به‌دنبال انواع و اقسام روش‌های ابتکاری مانند پخت نان و سبزی‌کاری محدود در خانه، برای گذراندن این زمان بودند. اما وقتی هر روز و هر عصر را به اجبار و از روی ناچاری در خانه می‌گذرانید، روزها شبیه هم می‌شوند. برخی از مردم متوجه شدند که حتی تفاوتی بین روزهای عادی هفته و آخر هفته‌ها نیست.
خاطرات کمتر
در این روزهای یکسان، خاطرات جدید که برای درک ما از زمان بسیار مهم است، کمتر ساخته می‌شود. شکل‌گیری خاطرات یکی از روش‌ها برای تفاوت در احساس ما از گذر زمان است. وقتی به‌مدت یک هفته به تعطیلات می‌روید تا به یک مکان جدید برسید، از آنجا که از خانه دور شده‌اید، زمان به سرعت می‌گذرد، زیرا همه‌‌چیز جدید است. با این حال، وقتی به خانه برمی‌گردید و به پشت سر نگاه می‌کنید، متوجه می‌شوید که خاطرات زیادی ساخته‌اید و اغلب احساس می‌کنید که بیشتر از یک هفته از خانه دور بوده‌اید.
برعکس این موضوع می‌تواند در تعطیلی‌های قرنطینه اتفاق بیفتد. حتی اگر احساس کنید که این روزها به کندی می‌گذرد، وقتی به آخر هفته می‌رسید و به پشت سر نگاه می‌کنید، در مقایسه با وضعیت عادی، خاطرات کمتری داشته‌اید و با تخمین زمان به شکل «گذشته‌نگر»، به‌نظر می‌رسد که زمان به سرعت گذشته و ناپدید شده است. این شرایط شبیه روزهایی است که یک فرد در زندان یا هنگام بیماری تجربه می‌کند. در این شرایط، زمان به آهستگی می‌گذرد و آنها آرزو می‌کنند که زودتر تمام شود، اما وقتی تمام می‌شود و به گذشته نگاه می‌کنند، احساس می‌کنند که زمان منقبض شده است.
مطمئنا عده‌ای از مردم، خود را در روزهای قرنطینه با چالش‌های تکنولوژیک دورکاری و تحصیل فرزندان در خانه، بیشتر از همیشه مشغول کردند. باوجود این مشغله‌ها، زندگی جدید آنها تقریباً به‌طور کامل در یک مکان سپری شده است. این موضوع باعث شده است که خاطرات جدید کمتری در مقایسه با شرایط عادی در آنها شکل بگیرد و حسی که از گذر زمان داشته‌اند هم متفاوت از شرایط معمول باشد. وقتی ذهن ما سردرگم است، در مواقع عادی غالبا به آینده فکر می‌کنیم، اما افق زمانی ما با پیش‌بینی‌ها و نظم کمتر، کوتاه شده است. اکنون ممکن است فقط تصور کنیم که همه‌‌چیز تا چند روز دیگر یا حتی آینده‌ای دورتر به پایان می‌رسد.
خاطرات زنده
وقتی به این آینده برسیم و به زمان شیوع ویروس کرونا نگاه کنیم، به‌نظر می‌رسد که توصیف بخش‌های مختلف این روزها دشوار باشد. ما ممکن است جایی را که درباره ورود این ویروس به کشورمان شنیده‌ایم به یاد بیاوریم، یا حتی زمانی را به خاطر آوریم که تعطیلی‌ها اعلام شد. روانشناسان به این وضعیت، خاطرات زنده(memories flashbulb) می‌گویند. با این حال، پس از آنکه تعطیلی‌ها شروع شد، به‌دلیل نبود نشانگرهای زمانی، ممکن است نتوانیم تفاوت بین هفته‌های پس از آن را دریابیم. اصطلاح memories flashbulb به مفهوم یک تصویر لحظه‌ای کاملا دقیق، استثنایی و واضح از زمان و شرایطی است که در آن یک خبر غافلگیرکننده را می‌شنویم و در ادامه دچار برانگیختگی احساسات می‌شویم.
نسبیت زمان
ما تجربه ذهنی خودمان از زمان را در ذهن می‌سازیم و این تجربه ذهنی همیشه با آنچه در ساعت یا تقویم می‌بینیم مطابق نیست. یک ناهار 20دقیقه‌ای با یک دوست در یک چشم بر‌هم‌زدن می‌گذرد، اما یک انتظار 20دقیقه‌ای برای اتوبوسی که تأخیر دارد، می‌تواند احساس اضطراب ایجاد کند و این در حالی است که در واقعیت، زمان هر دو یکسان است
