2 اتفاق مشکوک در سال جدید رابطه تهران و کابل را نشانه گرفته است
بالاتر از همسایگی
۲ اتفاق مشکوک در سال۹۹ حسن همجواری ایران و افغانستان را نشانه گرفته است؛ حادثه در خشکی و دریا مرگ چندین مهاجر افغان را به همراه داشته است.
یکی از این حوادث به تشکیل کمیته حقیقت‌یاب منجر شد تا در رابطه دوستی و حسن همجواری ایران و افغانستان خدشه وارد نشود. اواسط اردیبهشت‌ماه غرق‌شدن شماری از مهاجران افغان حین عبور از مرز مشترک ۲کشور و برخی احتمالات درباره عمدی‌بودن این حادثه حساسیت مقامات ۲کشور را برانگیخت و نزدیک به یک ماه بعد در ۱۴خردادماه شلیک مأموران نیروی انتظامی به خودروی قاچاق حامل بیش از ۱۰ مهاجر غیرقانونی افغان در استان یزد، ابراز تأسف رئیس‌جمهور افغانستان را به همراه داشته است. انتشار چنین حوادثی در سوی مقابل حمایت‌های ایران از مباحثی همچون بهره‌مندی رایگان دانش‌آموزان افغان از نظام تحصیلی ایران تعجب‌برانگیز بوده است. اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان اعلام کرده: «حادثه آتش‌گرفتن خودروی حامل مهاجران در یزد ایران باید به شکل جدی پیگیری شود.»
براساس گزارش ایرنا، صدیق صدیقی، سخنگوی ریاست‌جمهوری افغانستان به خبرنگاران گفته: «محمداشرف غنی در نشست شورای وزیران خواستار پیگیری جدی رویداد آتش‌گرفتن خودروی حامل شهروندان افغان از طریق مراجع دیپلماتیک 2 کشور شد.» مقامات وزارت امور خارجه کشورمان در هفته جاری پاسخ بخشی از این انتقادات را که از زبان سفیر افغانستان در ایران بیان شده بود نیز داده بودند. چهارشنبه گذشته (۱۴خردادماه) بی‌توجهی راننده یک دستگاه خودروی سواری به اخطارهای نیروی انتظامی منجر به آتش‌سوزی خودرو و جان‌باختن برخی سرنشینان افغانستانی غیرمجاز آن شد. سفیر افغانستان در تهران در اظهاراتی به‌دنبال این حوادث گفت: «مسئولان ایرانی پذیرفته‌اند که به‌خودروی حامل مهاجران افغان شلیک کرده‌اند.»
رسول موسوی، مدیرکل غرب آسیا در وزارت امور خارجه کشورمان نیز در واکنش به این اظهارات، گفت: «حمل ١٣نفر در یک خودروی ٤نفره (٣نفر در صندوق عقب) اگر قاچاق نیست، چیست؟» او در توییت خود نوشت: «اجازه دهید با کلمات بازی نکنیم. پلیس ایران به قاچاقچیان شلیک می‌کند؛ چه قاچاقچی مواد‌مخدر باشد، چه قاچاقچی انسان، اگر به اخطار پلیس توجه نشود.»
عبدالغفور لیوال، سفیر افغانستان در تهران در اظهارات دیگری که شاید اصلاحیه‌‌ای بر صحبت‌‌های قبلی‌اش بود، در جریان سفر به یزد و ملاقات با مقامات استانداری یزد گفت: ما باور داریم مسبب این حادثه راننده و باند قاچاقچی انسان‌هاست. از جمهوری اسلامی ایران به‌دلیل میزبانی از مهاجران افغانستان و به‌خصوص از استان یزد و همکاران در استانداری به‌خاطر اینکه ما تعدادی مهاجر در اینجا داریم که به آنها در بخش‌های آموزشی و دانشجویی رسیدگی می‌شود، قدردانی می‌کنیم.
محسن بهاروند، معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزیر امور خارجه مقام مسئول دیگری بود که نسبت به حادثه تصادف خودروی قاچاق مهاجران غیرقانونی افغان در یزد واکنش نشان داد و گفت: «تا وقتی با تردد غیرمجاز این افراد روبه‌رو هستیم، با تبعاتی مواجه خواهیم بود.» سفیر کشور افغانستان در ایران عصر شنبه با حضور در بیمارستان‌های شهید صدوقی و شهید رهنمون یزد با مصدومان حادثه هفته گذشته خودروی حامل اتباع غیرمجاز این کشور عیادت کرد. او در این عیادت پس از اطلاع از وضعیت مصدومان از کادر درمان استان یزد قدردانی کرد و گفت: از طرف دولت و ملت افغانستان از تلاش انجام‌شده برای مصدومان این حادثه و سایر بیماران اتباع کشور افغانستان که در طول سال و به‌ویژه در ایام خاص کرونا همچون شهروندان ایران مورد مراقبت و پرستاری قرار گرفته‌اند، قدردانی می‌کنم.
نیمه خردادماه امسال حسن روحانی، رئیس‌جمهور در گفت‌وگویی تلفنی با محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان با بیان اینکه سیاست جمهوری اسلامی ایران، توسعه روابط و همکاری‌های برادرانه و دوستانه با همه همسایگان به‌ویژه افغانستان است، گفته بود: گسترش ثبات و امنیت در افغانستان را در راستای توسعه ثبات و امنیت خود می‌دانیم و معتقدیم اختلافات گروه‌ها از طریق مذاکره در چارچوب اصول حل و فصل می‌شود و در این مسیر همواره در کنار دولت و ملت افغانستان هستیم.
مرزبانی دخالتی در حادثه هریرود نداشت
محسن بهاروند، معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزیر امور خارجه با اشاره به حادثه غرق‌شدن چند تبعه افغان در رودخانه مرزی هریرود، گفت: براساس گزارش‌ها، مرزبانی جمهوری اسلامی ایران دخالتی در این زمینه نداشته است. در سال ۵۰۰ هزار نفر تردد غیرقانونی از سمت مرزهای شرقی به ایران دارند و مرزبانی ایران فقط آنها را دستگیر و در نهایت آنان را اخراج می‌کند. سردار حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی نیز با اشاره به انتشار کلیپ‌های متعدد در فضای مجازی مبنی بر ادعای غرق‌شدن تعدادی از مهاجران کشور افغانستان در منطقه مرزی تایباد، گفت: با توجه به شرایط سیاسی حاکم بر کشور دوست و همسایه افغانستان و فشارهای احتمالی به این کشور در عدم‌همکاری با کمیته کارشناسی احساس می‌شود عملا قصدی برای بررسی مشترک ادله موجود و روشن‌شدن ابعاد حادثه وجود ندارد. اردیبهشت‌ماه امسال برخی مقام‌های محلی در افغانستان و رسانه‌های این کشور مدعی شده بودند مرزبانان ایران تعدادی از مسافرانی را که به‌صورت قاچاقی قصد ورود به ایران داشته‌اند، وادار کرده‌اند که به رودخانه بپرند و برگردند. وزارت امور خارجه کشورمان و مرزبانی این اتهامات را رد کرده بودند.
