کارگران همچنان در خیابان

مرجان فرهمند- مشهد - خبرنگار

کرونا که آمد حرکت چرخ‌های اقتصادی شهر کند شد و به دنبال آن فعالیت‌های ساختمانی نیز از رونق افتاد. این روزها گوشه و کنار شهر مشهد مملو از افرادی شده که در قالب کارگر ساختمانی جویای کار هستند و وضعیت نابسامان آنها باعث شد تا شهرداری مشهد از اوایل اردیبهشت امسال طرحی را برای شناسایی کارگران واقعی آغاز کند. بر این اساس 5 جایگاه در نقاط مختلف شهر برای مراجعه کارگران جویای کار برپا شد. با اجرای این طرح و با هدف حمایت از کارگران، اگر کارگری در این جایگاه‌ها ثبت‌نام و تا ساعت 10 صبح همان روز بیکار بماند، برای پروژه‌های شهری شهرداری به کار گرفته می‌شود. مبلغ دستمزد پرداختی نیز تا ساعت 16 همان روز 80 هزار تومان است که به صورت نقدی و روزانه پرداخت می‌شود. طرحی که در ابتدای راه هنوز با استقبال قابل توجه کارگران همراه نشده است اما در صورت تداوم و همراهی مردم و سایر دستگاه‌های اجرایی آینده‌ای موفق را پیش رو دارد.

هنوز هم بیکاریم 
یک کاشیکار می‌گوید: نزدیک به 18 سال سابقه کار دارم. اجرای این طرح شهرداری از بیکاری بهتر است اما بعد از چند هفته هنوز کارفرما پولی به من نداده است. قبل از اجرای این طرح، لااقل هفته‌ای 2 تا 3 روز  سر کار می‌رفتم و درآمدی داشتم اما حالا هیچ. 
یک کارگر ساختمانی هم به اطلاع‌رسانی ضعیف درباره وجود این جایگاه‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید: بسیاری از رهگذران یا شهروندان از شرایط این جایگاه‌ها اطلاعی ندارند. از زمانی که ثبت‌نام کردم، هنوز سرکار نرفتم و بیشتر همان‌هایی که قبلا برایشان کار کرده بودم به من زنگ زدند. اینکه می‌گویند بعد از ساعت 10 هم خود شهرداری پیشنهاد کاری دارد شامل کارگران ساده می‌شود.
یکی دیگر از دغدغه‌ها دستمزدهای پایین شهرداری برای کارگر روزمزد است. یک استادکار گچکار در این باره عنوان می‌کند: بعد از 15 روز ثبت‌نام در یکی از این جایگاه‌ها هنوز سرکار نرفتم و هیچ بیمه‌ای هم ندارم. برای انجام پروژه‌های شهرداری دستمزد روزانه 80 هزار تومان برای ما خیلی کم است، شهرداری لااقل مبلغ را تا 120 هزار تومان بالا ببرد و دستمزدها را با توجه به تورم افزایش دهد. برای یک استادکار ‌گچکار که حقوق روزانه‌اش بین 250 تا 300 هزار تومان است این مبلغ شهرداری به عنوان دستمزد خیلی کم است.  یکی از کارگران ساختمانی هم از بیکاری به خاطر کرونا گلایه می‌کند و می‌گوید: زمانی که به اداره بیمه تامین اجتماعی مراجعه می‌کنم، آنها می‌گویند باید آدرس محل کار خود را برای ما بفرستید تا برای شما بیمه بیکاری رد کنیم. بیشتر کارگران سرگذر بیمه نیستند و همه آنها دغدغه بیمه را دارند. کسی هم از حال و احوال ما اطلاعی ندارد. آیا بهتر نیست یک کارشناس بیمه در این جایگاه‌هایی که شهرداری ایجاد کرده مستقر شود تا مشکلات بیمه کارگران را از نزدیک ببیند و فکری برای آن کند؟ 

تهیه بانک اطلاعاتی کارگران سرگذر
معاون خدمات شهری شهرداری مشهد درباره اجرای این طرح به همشهری می‌گوید: شهرداری با رویکرد کمک و حمایت از کارگران ساختمانی این طرح را اجرایی کرده است. انجام این طرح نیاز به زمان و حمایت از سوی استانداری، فرمانداری، اداره بیمه، اداره کار و سازمان فنی و حرفه‌ای دارد.  مهدی یعقوبی می‌افزاید: شهرداری به خاطر تعهد و احساس مسئولیتی که نسبت به شهروندان دارد، نمی‌خواهد با حضور کارگران در نقاط مختلف شهر، باعث اعتراض مردم شود و چهره شهر را نازیبا جلوه دهد. به همین خاطر کارگران سرگذر، در جایگاه‌هایی که شهرداری احداث کرده است ساماندهی و مستقر می‌شوند.
یعقوبی بیان می‌کند: در ابتدای سال به علت شرایط حاکم بر جامعه و شیوع بیماری کرونا، در قالب یک پروژه 4 جایگاه جدید را با سازه سبک و با پراکنش مناسب در شهر آماده کردیم تا دسترسی کارگران به این جایگاه‌ها تسهیل شود. با استقرار کارگران در این محل‌ها، دسترسی شهروندان هم برای تامین نیروی کار راحت‌تر می‌شود.
وی از ثبت مشخصات کارگران در این جایگاه‌ها و تهیه بانک اطلاعاتی جامع خبر می‌دهد و می‌گوید: در بانک اطلاعاتی کامل کارگران، دسته‌بندی آنها از نظر تخصص صورت و پس از ثبت اطلاعات، اپلیکیشن آن به عموم عرضه می‌شود تا به‌راحتی نیروی کار مورد نیاز پیدا کنند. بر این اساس، دیگر ضرورتی به حضور فیزیکی کارگران سر گذرها نخواهد بود. 
معاون خدمات شهری شهرداری مشهد عنوان می‌کند: در طرح ساماندهی این کارگران به جایگاه‌های شهرداری هدایت خواهند شد و متناسب با زمان حضور کارگر در جایگاه، نوبت‌دهی می‌شوند. کارفرمایان و شهروندان می‌توانند نیروی کار مورد نیاز خود را از این محل‌ها تقاضا کنند. البته برای رونق بخشیدن به این جایگاه‌ها به تمامی مناطق و حوزه‌های شهرداری ابلاغ شده که موظفند نیروی کارگری روزمزد خود را از این محل‌ها تامین کنند. بر این اساس هر روز از بین نیروهای ثبت‌نام‌شده که تا ساعت ۱۰ صبح موفق به پیدا کردن کار نمی‌شوند، تعداد مورد نیاز برای پروژه‌های بزرگی نظیر منطقه باستانی کشف‌رود و فضای سبز ارتفاعات جنوبی اعزام خواهند شد.
یعقوبی با بیان اینکه این طرح برای اولین بار در کشور اجرا می‌شود، اظهار می‌کند: شهرداری مشهد به عنوان اولین شهرداری کلانشهرها مجری برگزاری این طرح به صورت عملی و اجرایی است. 
  
از ابتدای شروع طرح ساماندهی کارگران ساختمانی تاکنون بیش از 2700 کارگر از سوی شهروندان و حدود 2200 کارگر در پروژه‌های شهرداری به کار گرفته شده‌اند. هرچند هنوز کارگران ترجیح می‌دهند در کنار خیابان برای کار مستقر شوند و به دلایلی از جمله نبود بیمه، کمبود تقاضای کار و معرفی نشدن این جایگاه‌ها به شهروندان از این مراکز استقبال نمی‌کنند. هرچند با اقدامات ویژه‌ای که شهرداری مشهد برای ساماندهی کارگران ساختمانی اجرا کرده امیدها به کاهش تعداد کارگران ساختمان در محل‌های غیررسمی افزایش یافته است، با وجود این باید فرهنگ‌سازی برای نهادینه کردن طرح ساماندهی انجام شود. بی‌شک ساماندهی کارگران ساختمانی یکی از طرح‌های کلانی است که برای موفقیت کامل نیاز به همراهی سایر دستگاه‌های اجرایی دارد.