گورستان پرحاشیه

سید مرتضی احمدپور _ تبریز – خبرنگار

 ساکنان خیابان‌های امامیه و منظریه تبریز سال‌هاست که نمای بیرونی خانه‌هایشان قبرستانی متروکه است. قبرستانی که با همه احترام اهالی محل به آن اما به دلیل انجام نشدن طرح‌های ساماندهی، زندگی را برای ساکنان حومه سخت کرده است؛ چرا که این روزها گورستان متروک امامیه به لانه‌ای برای جانوران موذی و مکانی برای شب‌گذرانی‌های معتادان و اراذل در لابه‌لای قبور و مقبره‌ها تبدیل شده است. مدت‌هاست که به‌جز محدود کردن تردد به گورستان، اقدام دیگری از سوی مسئولان برای ساماندهی آن صورت نمی‌گیرد. آخرین اقدام برای نظافت داخل گورستان هم مربوط به 20 خرداد سال گذشته بود که از سوی خدمات شهری منطقه 3 شهرداری تبریز صورت گرفت. به تاکید سکنه و کسبه، اساسی‌ترین مشکل این گورستان متروکه واقع در مرکز شهر چهره بصری نامناسب گورستان، تردد معتادان و وجود جانوران موذی است که موجب شده بهای خانه‌ و مغازه‌های اطراف آن به‌شدت کاهش پیدا کند و هیچ تقاضایی برای خرید نداشته باشند. 

دفن غیر‌مجاز اموات
برخی ساکنان این منطقه از دفن‌های شبانه و مخفیانه در گورستان وادی رحمت خبر می‌دهند. بهاره مجیدی از ساکنان این منطقه می‌گوید: به طور مداوم شاهد دفن غیرمجاز اموات در این گورستان هستیم که می‌تواند مشکلات بهداشتی به وجود بیاورد. خانه ما با گورستان 5 متر فاصله دارد و بعضی شب‌ها صداهایی به گوش می‌رسد که نشان دهنده دفن اموات است. اما جرات نداریم به این محل نزدیک شویم.
او به شایعات پخش‌‌شده در محل مبنی بر دفن بیماران کرونایی در این گورستان هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: یکی از نگرانی‌های اساسی همسایه‌های گورستان، احتمال دفن غیر‌مجاز اموات به‌ویژه بیماران کرونایی است. امیدواریم در این زمینه مسئولان نظارت و دقت کافی داشته باشند. این شهروند تبریزی از بازار کساد خانه‌های اطراف گورستان هم می‌گوید که برخی از آنها به‌ویژه در کوچه‌های اطراف گورستان خالی از سکنه شده‌اند اما مشتری ندارند. همین مسئله هم مشکلاتی را برای ساکنانی که همچنان در این محل اقامت دارند، به وجود آورده است. 

شرط‌‌بندی برای گورخوابی 
اسد صالحی شاگرد مغازه مکانیکی دیوار به دیوار گورستان امامیه از فراهم شدن یک تفریح عجیب میان جوانان در منطقه گورستان متروکه می‌گوید. تفریحات عجیب و غریبی مانند شرط‌بندی برای خوابیدن در قبرهای خالی! او ادامه می‌دهد: «برخی گورها در اثر فرسایش و بارندگی‌ها تخریب شده‌اند و تقریبا خالی هستند. برخی جوانان گاهی ساعت 3 صبح برای نیم ساعت گورخوابی در این قبرستان با هم مسابقه می‌دهند.»
او به شب‌گذرانی معتادان در گورهای متروکه اشاره می‌کند و می‌افزاید: «یک شب تا نیمه گورستان رفتم و فردی را دیدم که در یکی از مقبره‌های فلزی قدیمی خوابیده بود. به گفته کسبه این محل، معتادان از دیوارهای کوتاه گورستان وارد می‌شوند و چون قبرها مرتفع و دارای سقف‌های فلزی هستند به عنوان مکانی برای خوابیدن از آنها استفاده می‌کنند». 

گورستان امن برای معتادان و تبهکاران
یکی از کسبه این خیابان از بسته شدن در گورستان به روی مردم گله می‌کند و می‌گوید: «در حال حاضر تنها روزهای پنجشنبه و جمعه در گورستان باز است و امکان تردد عمومی در آن وجود دارد. این محدودیت و عدم تردد در روزهای عادی گورستان را برای معتادان و اراذل امن‌تر کرده است».
حسن کریمی تاکید می‌کند: دیوارهای گورستان کوتاه است. پس از ساماندهی اخیر پیاده‌روهای اطراف گورستان و بالا بردن سطح پیاده‌رو، ارتفاع دیوار باز هم کمتر شده است. بارها رفت و آمد افراد مشکوک را دیده‌ام. اتفاقات عجیبی در این ترددها می‌افتد که جای گفتن ندارد اما همسایگان از این شرایط و عبور و مرورهای مشکوک ناراحت هستند. این موضوعات برای ساکنان اطراف گورستان غیرقابل تحمل است.

کنترل شبانه‌روزی گورستان 
روز پنجشنبه در گورستان باز است و در اتاقک کوچک ورودی گورستان کسی نیست. در فضای خلوت گورستان فردی در حال قدم زدن میان قبور است و خود را مسئول کنترل گورستان معرفی می‌کند. هرچند سر و وضع مناسبی ندارد و بیشتر شبیه معتادان است اما کنجکاو می‌شوم که سوالاتی از او بپرسم. چهره نگران و مضطرب وی از حضور یک خبرنگار در این محل بیشتر شک‌برانگیز است. تنها کسی است که از وضعیت این گورستان راضی است و می‌گوید: این محل را کاملا در کنترل دارم. خودم شبانه‌روز در این محل هستم تا میتی دفن نشود و معتاد و دزدی به قبرها نزند. وی به صدها مقبره فلزی موجود در این محل هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: این مقبره‌ها سنگین هستند و قیمت زیادی دارند. وقتی از اول سوال می‌کنم ظاهرا مقبره‌های زیادی سرقت شده‌اند پس شما چه کرده‌اید دستپاچه می‌شود و می‌گوید: «اینها مربوط به قبل است و اکنون دیگر سرقتی در کار نیست».
از او می‌خواهم که نامش را بگوید اما مایل به اعلام نامش نیست و قصد رفتن می‌کند. با رد شب‌خوابی معتادان و اراذل در گورستان هم عنوان می‌کند: «در روزهای عادی هفته کسی اینجا نیست. تنها روزهای پنجشنبه و جمعه در این محل باز است و اینکه گفته می‌شود خرید و فروش عتیقه‌جات و مواد مخدر در این محل صورت می‌‌گیرد صحت ندارد».
 راهش را ادامه می‌دهد و می‌رود اما هیچ‌یک از اهالی محل او را به عنوان نگهبان این گورستان تایید نمی‌کنند. 

ممنوعیت دفن اموات در امامیه 
مدیرعامل سازمان آرامستان‌های شهرداری تبریز در پاسخ به پیگیری‌های همشهری و وجود مشکلات ناشی از این گورستان متروکه در یکی از خیابان‌های شهر می‌گوید: آخرین ساماندهی اساسی در این آرامستان مربوط به سال 93 است که غسالخانه قدیمی و بخش‌های متروکه گورستان ساماندهی شد و برخی قبور مطهر شهدا هم ساماندهی شدند.
فرخ جلالی ادامه می‌دهد: «حدود 145 مقبره شهید مربوط به دفاع مقدس و انقلاب اسلامی در این گورستان وجود دارد که در بخش‌های مختلف آن پراکنده است». وی با بیان اینکه از 12 سال قبل هیچ تدفینی در این گورستان انجام نشده است، بیان می‌کند: «البته قبل از آن تاریخ هم دفن اموات غیرمجاز بود اما بنا به گزارش‌های مردمی، فردی اقدام به فروش قبر در همان سال‌ها می‌کرد که دستگیر و تحویل مقامات قضایی شد».
وی تاکید می‌کند: «از تاریخ آخرین دفن باید حدود 33 سال بگذرد تا بتوانیم در مورد ساماندهی یا تغییر کاربری گورستان تصمیم‌گیری کنیم. با این شرایط تا 20 سال آینده نمی‌توان کار جدیدی در این زمینه انجام داد. سازمان آرامستان فقط متولی آرامستان‌هایی هست که دفن در آن انجام می‌شود و در حال حاضر هیچ مسئولیتی در زمینه حوادث و اتفاقات احتمالی در این محل نداریم.»
جلالی دفن اموات کرونایی و نگرانی شهروندان در این زمینه را رد و بیان می‌کند: «هیچ مورد دفن کرونایی و غیرکرونایی در این گورستان در سال‌های اخیر نداشته‌ایم و در صورتی که شهروندان تخلفی مشاهده کنند به مسئولان انتظامی اطلاع دهند.»