بهبود رتبه ایران و رضایت مردم

علی فیروزی _ ‌رئیس مرکز پایش محیط کسب و کار وزارت اقتصاد

ایجاد پنجره واحد فیزیکی شروع کسب و کار یکی از اقدامات مهم به شمار می‌رود که هم می‌تواند باعث بهبود رتبه کسب و کار ایران در شاخص رتبه‌بندی جهانی شود و هم رضایت مردم را به ارمغان آورد. براساس شاخص‌ بانک جهانی در ارتباط با رتبه‌بندی بهبود محیط کسب و کار کشورها، وضعیت کشورها در 10نماگر سنجیده ، رتبه‌بندی و امتیازبندی می‌شود. شاخص شروع کسب و کار به‌عنوان یکی از 10نماگر اصلی دارای یک روش‌شناسی مشخص است که زمان ثبت یک شرکت با مسئولیت محدود در شهر تهران در ارتباط با ایران چگونه است؟ برآورد بانک جهانی تا سال گذشته در ارتباط با شاخص شروع کسب و کار نشان می‌دهد که برای ثبت یک شرکت مسئولیت محدود در شهر تهران باید مراحلی چون دریافت کد اقتصادی، گواهی ثبت‌نام مالیات ارزش افزوده، کد کارگاهی تامین اجتماعی، ثبت آگهی تاسیس در روزنامه رسمی و انتشار آگهی ثبت در روزنامه کثیر‌الانتشار و گرفتن دفاتر پلمب‌شده حدود 72.5روز طول می‌کشد که 55روز آن تنها به گرفتن کد اقتصادی و گواهی ثبت‌نام ارزش افزوده اختصاص داشته است.

البته وزیر اقتصاد و دارایی در 2بخشنامه جداگانه دستور داده تا کد اقتصادی حذف و هر داده‌ای که در ثبت شرکت‌ها ثبت می‌شود به‌صورت الکترونیکی برای سازمان مالیاتی ارسال شود و چندباره از مردم مدرک گرفته نشود و یک مرحله دیگری بود تحت عنوان مرحله 45که بسیار برای مردم آزاردهنده بود و عملا کارایی نداشت چرا که از مردم مثلا درخواست سند مالکیت و یا اجاره‌نامه می‌شد که از این پس، پس از بخشنامه وزیر اقتصاد کد شناسه ملی برای اشخاص حقیقی و کد ملی به همراه 3 رقم به‌عنوان ملاک قابل‌قبول قلمداد می‌شود. همچنین براساس بخشنامه دیگری عملا گواهی ثبت‌نام و گواهی مالیات ارزش افزوده حذف شده و افراد به هنگام ارائه الکترونیکی اظهارنامه مالیاتی خودشان گزینه مشمول مالیاتی شدن را انتخاب می‌کنند و به این ترتیب یک مرحله مزاحم دیگر بر سر شروع کسب و کارها حذف شده است.
نتیجه این فرایند و آغاز پنجره واحد فیزیکی شروع کسب و کار، استفاده از تجربه موفق دیگر کشورها برای کوتاه‌کردن مسیرهای قبلی است و به این ترتیب فرایند شروع کسب و کار از 72.5روز به حداکثر 3روز کاهش می‌یابد. البته این تغییر مهم به یکباره  رخ نمی‌دهد و تا عادی شدن شرایط و تمکین دستگاه‌های متولی صدور مجوزهای شروع کسب و کار و تسهیل امور متقاضیان ممکن است یک‌ماه زمان ببرد. مهم این است که این اتفاق مهم می‌تواند رتبه کسب و کار ایران در شاخص شروع کسب و کار را به‌طور محسوسی در گزارش‌های آینده بانک جهانی بهبود ببخشد. به‌ویژه اینکه بدترین رتبه ایران در شاخص‌های 10گانه بهبود محیط کسب و کار اعلام شده از سوی بانک جهانی مربوط به نماگر شروع کسب و کار است و رتبه ایران از بین 190کشور دنیا 178برآورد شده و اینکه چه زمان بانک جهانی کوتاه‌شدن مسیر شروع کسب و کار را بپذیرد و در گزارش‌های خود اعمال کند، ممکن است زمان ببرد چرا که این کوتاه‌تر شدن فرایندها از سوی فعالان اقتصادی بخش خصوصی باید تأیید شود با این حال بهبود رتبه ایران مورد انتظار خواهد بود.
البته هرچند در گزارش بانک جهانی ملاک ارزیابی شاخص یادشده فرایند شروع کسب و کار در تهران است اما ما مصمم هستیم تا در گام نخست این فرایند را در کلانشهرهای دیگری ازجمله اصفهان، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و فارس تسهیل و کوتاه کنیم و به‌تدریج در سایر استان‌ها رایج شود و خیلی از رویه‌های داخلی را به‌صورت الکترونیکی درآوریم.
هدف دیگر دولت نه فقط بهبود رتبه ایران در شاخص‌های جهانی کسب و کار بلکه افزایش رضایت مردم خواهد بود و باید مطمئن شویم که شهروندان در عمل احساس کنند که این فرایندها اجرایی شده و موانع بر سر شروع کسب و کارها برداشته شده و هزینه‌های ناشی از طولانی بودن فرایند شروع مجوزها کاهش یافته است. نتیجه اینکه این آغاز یک راه برای بهبود رتبه ایران در بین کشورهای جهان و افزایش رضایت مردم است.