آمریکا سراغ اراک رفت

اصغر صوفی _ خبرنگار

آمریکا در جدیدترین اقدامش علیه توافق هسته‌ای، اعلام کرده است معافیت‌های تحریمی برای رآکتور اراک را دیگر تمدید نخواهد کرد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان در واکنش به این تصمیم آمریکا گفته که این کار اثری روی بازطراحی رآکتور اراک ندارد. بهروز کمالوندی گفته است: چین و سایر کشورهای اروپایی با ما در این کار همراهی می‌کنند اما کار اصلی طراحی رآکتور و سوخت آن با خودمان است. در آن سو مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که 2دانشمند ایرانی را به فهرست تحریم‌ها اضافه می‌کند. این جدال تازه‌ای بین باقیماندگان برجام با آمریکا بر سر باقیمانده برجام است.

تحریم 2دانشمند
مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا که سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران را هدایت می‌کند، شامگاه چهارشنبه گذشته طی یادداشتی توییتری نوشت: «امروز، من پایان معافیت تحریم‌‌ها برای پروژه‌های مرتبط با برجام در ایران را که ظرف ۶۰ روز اجرایی می‌شود، اعلام می‌کنم.» وی در ادامه مدعی شد: «تشدید فعالیت‌های هسته‌ای مداوم ایران روشن کرد که این همکاری باید پایان پذیرد. تلاش‌های بیشتر برای زیاده‌طلبی هسته‌ای تنها باعث اِعمال فشار بیشتر بر رژیم خواهد شد.» وزیر خارجه آمریکا در پیامی دیگر که متعاقب این پیام منتشر شد، نوشت: «من همچنین 2هدایت‌کننده اصلی برنامه غنی‌سازی‌ هسته‌ای ایران را تحریم می‌کنم؛ مجید آقایی و امجد سازگار. دانشمندان ایرانی باید انتخاب کنند: یا یک فعالیت صلح‌آمیز خارج از حوزه اشاعه [تسلیحات هسته‌ای] را دنبال کنند یا خطر تحریم‌شدن را بپذیرند.»
براساس بند‌های 2 تا 13پیوست یک برجام، ایران متعهد شده بود ساخت رآکتور اراک را به شیوه قدیم متوقف کند و بازطراحی آن با مشارکت اعضای‌1+5 انجام شود. مدیر این پروژه ایران بود و اعضای 1+5 بر مبنای قوانین ملی خود، اقدامات مناسب اداری، قانونی، فنی و قانونگذاری را برای پشتیبانی از این همکاری انجام می‌دهد. دولت آمریکا بعد از خروج از برجام تا امسال، معافیت‌های مرتبط با بازطراحی رآکتور اراک را تمدید می‌کرد اما امسال اعلام کرده ‌این معافیت‌ها را لغو خواهد کرد.

قادریم بدون کمک سوخت تولید کنیم
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در واکنش به این تصمیم آمریکا گفت: لغو معافیت‌ها برای همکاری هسته‌ای طبق برجام در عمل هیچ تأثیری بر روند کار ایران ندارد. البته آمریکا تمایل دارد که اقداماتش در راستای فشار بر ایران تأثیر بگذارد اما در عمل اتفاقی نمی‌افتد، این اقدامات فقط سر و صدای رسانه‌ای است نه چیزی بیشتر، آنها به‌خوبی این واقعیت را می‌دانند. وی درباره همکاری‌های هسته‌ای ایران با کشورهای باقیمانده در برجام، گفت: سوخت ما در روسیه بدون هیچ مشکلی هر وقت نیاز داشته باشیم، به ایران می‌آید و اگر سوخت موجود تمام شود هم قادریم در آینده خودمان بدون نیاز به کمک هیچ کشوری آن را تولید کنیم. سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره بازطراحی رآکتور اراک با بیان اینکه بازطراحی توسط نیروهای متخصص ایرانی در حال انجام است، گفت: چین و سایر کشورهای اروپایی با ما در این کار همراهی می‌کنند اما کار اصلی طراحی رآکتور و سوخت آن با خودمان است.

خبرهای خوشی در راه است
سازمان انرژی اتمی ایران هم در بیانیه‌ای تلاش مذبوحانه و اقدام نابخردانه تصمیم‌سازان کاخ‌سفید مبنی بر قرار‌دادن نام 2تن از دانشمندان شریف صنعت هسته‌ای کشور در فهرست تحریم‌های جدید دولت ایالات متحده آمریکا را بیانگر تداوم رویکرد خصمانه آن دولت در مواجهه نابخردانه با مجاهدان سرافراز مسیر اعتلا و عزت روزافزون ایران اسلامی دانست و نوشت: «ما از این فرصت استفاده کرده و بار دیگر به بدخواهان ایران اسلامی اعلام می‌کنیم که تنها ثمره رویارویی‌های مغایر با اصول و موازین حقوق بین‌الملل با ملت ایران، تقویت روحیه تلاشگران و محققان ایرانی و تضعیف جایگاه و منزلت دشمنان ایران زمین در عرصه جهانی است.» سازمان انرژی اتمی ایران همچنین اعلام کرد: «خبرهای خوشی از صنعت هسته‌ای ایران در راه است....»  در ادامه واکنش‌ها به تصمیم کاخ‌سفید برای لغو معافیت‌های هسته‌ای ایران، مجید تخت روانچی، نماینده دائم کشورمان در سازمان ملل متحد نیز روز پنجشنبه در توییتی نوشت: «2سال پیش، دونالد ترامپ به مشارکت در برجام پایان داد. حال پمپئو با نقض بیشتر برجام و قطعنامه۲۲۳۱ آخرین ضربه را وارد و جریمه‌ای را برای پایبندی به مفاد هسته‌ای قطعنامه۲۲۳۱ اعمال کرد. این ادعا که ایالات متحده هنوز در برجام شرکت دارد، نه‌تنها مضحک بلکه غلط است.»

پاسخ موسوی به هوک
همزمان با وزیرخارجه آمریکا که از تصمیم واشنگتن در زمینه لغو معافیت‌های هسته‌ای ایران خبر داده بود، برایان هوک، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران نیز روز پنجشنبه با ادعای اینکه ایران با برنامه هسته‌ای خود مشغول «اخاذی و باج‌گیری» از جهان است، گفت: «تهدیدات رژیم ایران برای مرعوب‌کردن کشورهای دیگر طراحی شده تا رفتار اغلب خشن ایران را در ازای چیزی بدتر، بپذیرند... کارزار فشار حداکثری رئیس‌جمهور ترامپ به روش‌های بی‌سابقه‌ای ایران را مهار و با آن مقابله کرده است... ما شبکه مالی آنها را مختل کرده‌ایم» و این مقام آمریکایی در ادامه مدعی شد: «به‌دلیل فشار‌های ما، سران ایران باید تصمیم بگیرند، یا مذاکره کنند یا فروپاشی اقتصادی را مدیریت نمایند... ایالات متحده به استراتژی موفق فشار حداکثری اقتصادی و انزوای دیپلماتیک [علیه ایران] ادامه می‌دهد.»
طرح این ادعاها از سوی برایان هوک، پاسخ سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران را به‌دنبال داشت. موسوی در صفحه توییتر خود خطاب به نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران، نوشت: «فشار حداکثری شما را با مقاومت حداکثری، اراده پولادین و تکیه بر توانمندی‌های داخلی درهم می‌شکنیم.» سخنگوی وزارت امورخارجه در ادامه نوشت: «این شمایید که باید دست به انتخاب بزنید: یا شکست را بپذیرید و راه احترام به ملت ایران را در پیش گیرید یا همچنان به تحقیر، منفور‌بودن و انزوای بیشتر خود ادامه دهید.»

مخالفت روسیه و اروپا با تصمیم آمریکا
در پی تصمیم آمریکا برای عدم‌تمدید معافیت برخی کشورها از تحریم‌های هسته‌ای ایران در زمینه همکاری‌های هسته‌ای، مقاماتی از روسیه و اتحادیه اروپا نیز به این تصمیم واکنش نشان دادند. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، در پیامی توییتری نوشت: «آمریکا به معافیت از تحریم‌هایی که در‌برگیرنده پروژه‌های هسته‌ای تحت برجام(و امضا شده در شورای امنیت سازمان ملل) هستند، پایان می‌دهد. تحریم‌های غیرقانونی آمریکا علیه این پروژه‌ها به‌معنای نقض فراتر منشور سازمان ملل(بند ۲۵)، قطعنامه‌۲۲۳۱ و معاهده ان‌پی‌تی(بند۴) است. آمریکا همچنان به کارشکنی در [اقدامات] عدم‌اشاعه تسلیحات هسته‌ای ادامه می‌دهد.» تصمیم اخیر کاخ سفید همچنین با واکنش جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مواجه شد. بورل با اشاره به توافق هسته‌ای گفت: این توافق تنهاترین و بهترین راه برای تضمین‌کردن ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران است. این مقام اروپایی ادامه داد: به همین دلیل است که از تصمیم آمریکا برای عدم‌تمدید معافیت‌ پروژه‌های هسته‌ای مربوط به برجام متأسفم. این [اقدام] اطمینان حاصل‌کردن از ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را برای جامعه جهانی سخت خواهد کرد.

تحریک ایران برای غنی‌سازی‌ بالای 20درصد

یک مقام سابق آمریکایی در ارزیابی خود از تصمیم آمریکا برای لغو معافیت‌های هسته‌ای کشورها برای همکاری با ایران معتقد است که دلیل اتخاذ این تصمیم به مسلط‌شدن دیدگاه افرادی بازمی‌گردد که در مورد ایران «بسیار افراطی» هستند. «پروفسور فرانک فن‌هیپل»، جانشین مدیر بخش امنیت ملی دفتر سیاست‌های علوم و تکنولوژی کاخ‌سفید در دهه‌90 به خبرگزاری مهر گفت: این دیدگاه معتقد است که توافق هسته‌ای با ایران به هر وسیله ممکن باید «کاملا» از بین برود و معتقدان به این دیدگاه خود را وقف از‌بین‌بردن کامل توافق هسته‌ای با ایران کرده بودند. به گفته «فن‌هیپل»، چیزی که به‌نظر می‌آید این است که پایان این معافیت‌ها با هدف تحریک ایران به از‌سرگیری غنی‌سازی‌ ۲۰درصدی اورانیوم و همچنین جلوگیری از صادرات اورانیوم غنی‌شده مازاد صورت گرفته است. پمپئو ممکن است بعد شروع به بحث و تفسیر کند که‌ نگاه کنید، ایران با تولید و نگهداری از اورانیوم غنی‌شده در حال نزدیک‌شدن به بمب هسته‌ای است، ما باید ایران را از طریق بمباران تأسیسات هسته‌ای‌اش متوقف کنیم!