مذاکرات ایران و افغانستان برای رفع سوءتفاهم

مذاکرات هیأت‌های سیاسی ایران و افغانستان درباره غرق شدن تعدادی از مهاجران افغانستانی در مرز با ایران روز سه‌شنبه، انجام شد.
هیأت ایرانی که دیروز راهی کابل شد متشکل از محسن بهاروند، معاون حقوقی وزیر خارجه، سیدرسول موسوی، دستیار وزیر خارجه و نماینده مرزبانی ایران هستند.
نیمه اردیبهشت برخی رسانه‌های محلی افغانستان با انتشار تصاویری مدعی شدند که تعدادی از اتباع افغانستانی توسط مرزبانی ایران در رودخانه هریرود غرق شده‌اند. این رسانه‌ها مدعی بودند که مرزبانان ایران اتباع افغانستانی را به‌کار اجباری مجبور و آنان را مورد اذیت و آزار قرار داده‌اند؛ ادعایی که هم از طرف مرزبانی ایران و هم از طرف وزارت امورخارجه قاطعانه رد شد.
با این حال نخستین جلسه بررسی حادثه مورد ادعا با توجه به قرارداد کمیساریان سرحدی (مرزبانان) ۱۳۳۵، 25اردیبهشت ماه، با حضور هیأتی متشکل از کارشناسان مرزبانی کشور افغانستان و ایران و با حضور در محل مورد ادعا برگزار و موضوعات به‌طور میدانی مورد بررسی قرار گرفت. در این نشست دو طرف به نتیجه مورد نظر دست پیدا نکردند و قرار شد بعد از عید فطر در سطح سیاسی و دیپلماتیک هیأت‌ها در این‌باره گفت‌وگو کنند.
سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران در رد ادعای مطرح شده گفته بود در تاریخ مورد نظر هیچ مواجهه‌ای بین مرزبانان ایران و اتباع افغانستانی ثبت نشده و علاوه بر این، ادعای کار اجباری آنان در اردوگاه‌ها به‌دلیل  شیوع کرونا، باید بگویم که  هیچ اردوگاهی دایر نیست و از اساس کذب است.
موسوی البته احتمال داده بود که در شب موردنظر اتباعی از افغانستان قصد ورود غیرقانونی به خاک جمهوری اسلامی ایران را داشته‌اند و برای احتراز از مواجه شدن با پاسگاه‌های ایرانی، تلاش کرده‌اند از بخش‌هایی از رودخانه که نزدیک پاسگاه‌های ما نیست عبور کنند و احتمال می‌رود این افراد چون به منطقه ناآشنا بوده و از شدت آب و عمق رودخانه بی‌خبر بوده‌اند وارد رودخانه شده و دچار حادثه شده باشند.
به‌گفته موسوی یک احتمال دیگری که مطرح است این است که این افراد در شاخه‌های فرعی هریرود در داخل خاک افغانستان گرفتار آب شده و در بخش مرزی هریرود از آب گرفته شده باشند. به‌خصوص که هیچ‌گونه جسدی از اتباع افغان در ساحل ایران مشاهده نشده که با توجه به وضعیت توپوگرافی رودخانه که شیب آن به سمت ایران است احتمال وقوع رویداد در هریرود را کم می‌کند.
پس از انتشار ادعای وقوع حادثه برای اتباع افغان توسط مرزبانان ایران، سفارت آمریکا در افغانستان خواستار تحقیقات در این رابطه شد و وزیر خارجه آمریکا هم گفت که شوکه شده است! پس از آن بود که تجمعاتی ضد‌ایرانی در مقابل نمایندگی‌های دیپلماتیک ایران در کابل و هرات برپا شد. وزارت خارجه در واکنش به مداخله آمریکا در این قضیه موضع‌گیری کرد و نوشت: آنچه برای مهاجران در استان هرات اتفاق افتاد، مصیبت‌بار است، اما اتهامات رژیم آمریکا علیه ایران، یک طنز تلخ است. این رژیم، جنایتکار جنگی در افغانستان و حامی دولتی تروریسم در سرتاسر جهان است.
ادعاها در رابطه با برخورد با اتباع افغانستان در حالی مطرح شده که ایران در 40سال اخیر میزبان حدود 4میلیون افغانستانی است که بیش از نیمی از آنان غیرقانونی در ایران حضور دارند و با این حال همه آنان از امکانات آموزشی، حمل‌ونقل، یارانه‌های معیشتی آب، برق، گاز، بنزین استفاده کرده‌اند، همچنین خدمات درمانی، سرویس دیگری بوده که ایران به افغانستانی‌ها ارائه داده به‌نحوی که در روزهای اخیر شیوع کرونا، اتباع افغانستانی مبتلا به کرونا، رایگان در مراکز درمانی ایران پذیرش می‌شدند.