مهدی شفیعی
مدیرعامل مؤسسه مطبوعاتی ایران
در زندگی پساکرونایی رسانه‌ها از نظر درون‌سازمانی و برون‌سازمانی نیازمند بازخوانی عملکردشان و بازتعریف نقش‌شان در جامعه هستند.
صنعت رسانه و سازمان رسانه از نظر کسب درآمد، پوشش‌دهی رویدادها، انتخاب سوژه، پردازش و شکل محصولات تغییر پیدا خواهد کرد.
همه‌گیری ویروس کرونا در کشور ما با ایام نوروز و تحویل سال نو و تعطیلات طولانی‌مدت نوروز همزمان شد. در این میان، وظیفه رسانه‌ای ما سنگین بود. ما در رسانه‌ها باید به مسئولیت خود در قبال جامعه وفادار می‌ماندیم و تداوم زندگی را روایت می‌کردیم. با تشکیل میز کرونا در رسانه ایران تلاش کردیم سازوکار مؤثری برای اطلاع‌رسانی در بحران کرونا داشته باشیم. مؤسسه «ایران» یکی از اهداف و اولویت‌های خود را در موضوع ایجاد همبستگی میان مردم قرار داد. ایجاد حس همبستگی میان مردم، مردم و مسئولین، کارهای گروهی و بسیج مردمی برای مراقبت از خود و دیگران از مهم‌ترین کارکردهای رسانه‌هاست. رسانه‌های اجتماعی می‌توانند عامل وحدت بین مردم باشند و ما سعی کردیم در این مسیر حرکت کنیم. در حوزه مطبوعات در ایام پس از عید نوروز شرایط ویژه‌ای به‌وجود آمد که انتشار یا توقف انتشار مطبوعات به‌دلیل احتمال انتقال ویروس از روزنامه‌های کاغذی از یک سو و همچنین ضرورت اطلاع‌رسانی به مردم از سوی دیگر مطرح بود. با تمام اما و اگرهایی که درخصوص انتشار مطبوعات وجود داشت و تعطیلی یک هفته‌ای آنها، در نهایت تصمیم بر این شد که روزنامه‌ها منتشر شوند؛ هر چند آسیب‌هایی به شمارگان و نحوه توزیع آنها وارد شد که امیدواریم با پایان دوران کرونا وضعیت مطبوعات بهتر شود. شبکه‌های اجتماعی میان مردم به‌ویژه نسل جوان ایران محبوبیت دارند و بنابراین آموزش‌هایی در قالب پیام‌های متنوع و جذاب، برای اثربخشی بیشتر برای سلامت جامعه در مدیوم‌های مختلف ارائه شد. پیش از شیوع ویروس کرونا، مؤسسات و نهادهایی که در دنیا روزنامه منتشر می‌کردند ورود به بخش مجازی را جدی گرفته بودند و فروش و جذب آگهی بازرگانی را در فضای مجازی راه انداخته بودند. در کشور ما هم ضروری بود این موضوع جدی گرفته شود و شیوع ویروس کرونا موجب شد مؤسسات مطبوعاتی، انتشار روزنامه در فضای مجازی را جدی‌تر بگیرند. روزنامه ایران در نوروز سال 98و همزمان با شیوع سیل در چندین استان، تجربه انتشار الکترونیکی روزنامه در فضای مجازی را آغاز کرد. در تعطیلات نورز امسال که روزنامه به‌صورت نسخه الکترونیکی منتشر می‌شد، دورکاری اعضای تحریریه در دستور کار قرار گرفت. از اوایل‌ماه مبارک رمضان هم حدود یک سوم همکاران به‌صورت شیفتی در روزنامه حاضر شدند و بقیه اعضا هم به‌صورت شیفتی کارشان را انجام می‌دهند. در زمان دورکاری نه‌تنها هزینه‌های روزنامه کاهش پیدا نکرده بلکه هزینه‌های بیشتری به روزنامه تحمیل شده است اما سعی کرده‌ایم تا در این دوران به لحاظ اقتصادی همکارانمان مشکلی نداشته باشند و تا‌کنون نیز تصمیم برای تعدیل نیرو نداشته‌ایم. این در حالی است که متأسفانه برخی رسانه‌هابه‌دلیل شرایط نامساعد اقتصادی به‌رغم میل باطنی خود ناچار به تعدیل نیرو شده‌اند. زمانی که چرخ اقتصاد با مشکل مواجه می‌شود و اصناف فعالیتشان کم می‌شود، آگهی روزنامه‌ها نیز کمتر می‌شود و فشار بیشتری به رسانه‌ها وارد می‌شود. اعتقاد ما این است که تعدیل نیرو نخستین راه‌حل نیست و در این شرایط ما نیاز به همدلی و همبستگی داریم و تا پایان دوران کرونا به هیچ عنوان به تعدیل نیرو فکر نخواهیم کرد. مؤسساتی که ناشر روزنامه هستند باید با تغییر پارادایم به بخش آنلاین توجه بیشتری داشته باشند. بحران کرونا اهمیت و ضرورت این مسئله را بر ما آشکار کرد که لازم است، جدی‌تر و با سرعت بیشتری در این بخش پیش برویم و به ذائقه مخاطب و نیاز او در فضای مجازی پاسخ دهیم. تولید محصولات مجازی، «استفاده از پادکست»، «ویدئوژورنالیسم»، «دیتاژورنالیسم» و مانند آنها و همچنین توجه به روزنامه‌نگاری تحلیلی و تحقیقی باید در اولویت باشد. البته فراتر از اینها، مهم‌ترین موضوع درخصوص آینده رسانه‌ها، پیش از تغییر شکل، ظاهر و فرم، به اقتصاد آنها برمی‌گردد. ما باید درآمد‌زایی از حوزه آنلاین را جدی‌تر بگیریم و روشن است که برای کسب درآمد از فضای مجازی نیازمند تازه شدن هستیم؛ چراکه ما به‌عنوان مدیران و تولیدکنندگان محتوای روزنامه‌ها، دیگر تنها تصمیم‌گیرنده نیستیم و زیرساخت‌هایی نو در حوزه توزیع و جذب مخاطب نیاز است که باید به آنها توجه شود.
همه‌‌چیز تغییر خواهد کرد
در همینه زمینه :
