یادداشت
جفا به شهروندان تهرانی با صرفا اورهال
مجید فراهانی؛ عضو شورای شهر تهران
3سال پیش در 29اردیبهشت‌ماه1396، مردم شریف تهران همراه یکایک ایرانیان عزیز از همه اقوام، مذاهب و اقلیت‌ها برای ایران و برای تهران به‌پای صندوق‌های رأی آمدند و امیدوار به فردایی بهتر برای همه ایرانیان با انتخابی معنادار و عبرت‌آموز «تکرار کردند»، تا ایران با چهره عقلانی‌اش و تهران با چهره انسانی‌اش حماسه‌آفرین شود. در این مسیر در شورای پنجم تلاش کردیم تا «برای تهران» از هیچ تلاشی دریغ نکنیم و با یاری مردم و دولت با تکیه بر ظرفیت‌ها و اختیارات قانونی گرهی از کلاف مشکلات تهران امروز بگشاییم؛ در این مسیر البته برخی گره‌ها به‌علت کوتاهی دولت همچنان باز نشده است.
مهم‌ترین مشکلات تهران که همشهریان عزیزمان از شورای شهر و مدیریت شهری انتظار حل و تخفیف آن را داشتند، حل معضل «آلودگی هوا» و «ترافیک» است؛ مشکلاتی که حل آنها به باز شدن گره توسعه حمل‌ونقل عمومی نیاز دارد.
با وجود اینکه آلودگی هوا و وضعیت اضطراری آن برای یکایک همشهریان عزیزمان حس می‌شود اما همچنان 40درصد شهروندان از خودروهای شخصی استفاده می‌کنند. این روند حتی با گرانی بنزین و اعمال محدودیت در تردد خودروها کاهش جدی پیدا نکرده است، بلکه در این روزها به‌علت شیوع کرونا افزایش نیز پیدا کرده است؛ ریشه این رفتار در چه چیزی نهفته است؟ آیا از خود پرسیده‌ایم چرا همشهریان‌مان استفاده از خودروهای شخصی را بر حمل‌ونقل عمومی ترجیح می‌دهند؟ پاسخ این سؤال گرهی است که گشودن آن به حل معضل آلودگی هوا و ترافیک منجر خواهد شد.
این گره چیزی نیست جز آنکه شهرمان تهران از یک سیستم حمل‌ونقل عمومی در دسترس، سریع، امن و به‌روز برخوردار نیست. متأسفانه تجربه واقعی که اغلب ما از سفر با وسایل حمل‌ونقل عمومی در خاطر داریم تصویر اتوبوس‌ها و واگن‌های فرسوده، شلوغ و دارای تأخیر در حرکت است. غلبه این تصویر ذهنی و واقعی بودن آن در عمل باعث شده است تا ما استفاده از خودروی شخصی را بر حمل‌ونقل عمومی ترجیح دهیم.
متأسفانه ۵ عامل اساسی یعنی
- سهم 54درصدی فرسودگی ناوگان اتوبوسرانی تهران
- متوسط طول عمر 11سال اتوبوس‌های فعال در سطح شهر
- زمینگیر شدن حداقل 300دستگاه اتوبوس به‌صورت روزانه برای اعزام به تعمیرگاه
- افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری و
- بالا رفتن هزینه تامین ناوگان جدید
دست به‌دست هم داده‌اند و نفس‌های شبکه اتوبوسرانی تهران را به‌شماره انداخته‌اند. اتوبوس به‌عنوان یک‌گزینه سفرهای درون شهری به‌علت برخورداری از شبکه گسترده در سطح محله‌های مختلف شهر انتخاب اول همشهریان‌مان در محله‌های حریم، دورتر از هسته مرکزی شهر و... است و این مسئله سبب شده تا اتوبوس سهم حداقل 16درصدی را در جابه‌جایی شهروندان تهرانی کسب کند. البته افزایش نرخ بنزین، شرایط اقتصادی ناشی از رکود تورمی و شیوع کرونا در افزایش این سهم نقش جدی داشته است.
مجلس شورای اسلامی، شورای اقتصاد و هیأت محترم وزیران در ادوار مختلف با درک درست از لزوم توجه به توسعه و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی شهرها با تصویب اختصاص چند مورد تلاش کردند تا زمینه‌های قانونی را ایجاد کنند.
- بخشی از درآمد حاصل از آزادسازی قیمت‌ها در قانون هدفمندی یارانه‌ها
- قانون هوای پاک
- قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی
- پرداخت 10درصد از جرایم رانندگی سهم شهرداری از محل طرح LEZ
- منابع حاصل از صرفه‌جویی سوخت برای نوسازی ناوگان فرسوده اتوبوسرانی
- و...
زمینه‌های قانونی لازم برای توسعه و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی را فراهم کرده‌اند اما این همه مصوبه و قانون منجر به تحویل حتی یک دستگاه اتوبوس جدید طی سالیان گذشته (بیش از 8سال) از سوی دولت به شهرداری تهران نشده است.
مردم تهران در 29اردیبهشت96 در کنار مردم ایران برای رأی به دکتر روحانی، حماسه آفریدند و ایشان را در نیمه‌راه تنها نگذاشتند. اما بی‌تفاوتی و بی‌عملی دولت در عدم‌تحویل حتی یک‌اتوبوس جدید به شهرداری تهران که همراه و یاور دولت بوده، جفا به مردم خوب و شریف تهران نیست؟
یادمان نرفته در بهمن1396 جناب رئیس‌جمهور به مردم اعلام کرد: «آنچه امروز به مردم قول می‌دهیم این است که دولت دوازدهم مصمم‌تر از دولت یازدهم اهتمام دارد که خودروهای فرسوده را در اسرع وقت از ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای برون‌شهری و درون‌شهری، خارج کند و تلاش ما این است که بتوانیم در سال‌های پیش‌رو آن‌را به انجام برسانیم»؛ این عینا قول و عهد و وعده دولت بوده و در برابر آن مسئول است.
پی‌نوشت آقای دکتر روحانی عزیز در نامه شماره10/34428مورخ1399/1/27 شهردار محترم تهران مبنی بر «درخواست تامین 500دستگاه اتوبوس برای اتوبوسرانی تهران» که مرقوم فرموده بودند: «صرفا اورهال اتوبوس‌های زمینگیر شده در اولویت است»، با وجود شرایط سخت دولت در شرایط ناشی از تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران بسیار متاثر‌کننده بود. ظاهرا دولت بر آن است تا نقشش را در قبال شهرداری‌ها براساس قانون از تامین‌کننده تدارکات به تعمیرات تنزل دهد. حال از ما اعضای شورای شهر تهران و موکلان عزیزمان، مردم شریف تهران انتظار نداشته باشند که بپذیریم دولت فعلی، تدارکاتچی یا تعمیراتچی است؛ خوشبختانه رئیس‌جمهور از اعتماد و اختیارات ویژه تفویض شده مقام معظم رهبری به شورای هماهنگی سران قوا برخوردارند؛ اختیاراتی که همه ما در افزایش قیمت بنزین، تصویب بودجه سال1399 و... جلوه‌هایی از آن را دیده‌ایم. ای کاش از این فرصت و ظرفیت برای باز کردن گره نوسازی اتوبوس‌های تهران که ثمره و نتایجش شهر و منطقه تهران را از پردیس تا هشتگرد تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد، بهره لازم برده شود.
جناب آقای رئیس‌جمهور، فارغ از وظایف قانونی برای دولت در این بخش، دولت به‌عنوان بزرگ‌ترین بهره گیرنده از خدمات و زیرساخت‌های شهری تهران و در مقام یک شهروند باید نقش و وظیفه اجتماعی خود را در قبال دیگر شهروندان ساکن تهران ایفا کند و هزینه‌های شهروندی خود را بپردازد و از مدیریت شهری تهران که در مسیر همراهی با دولت از هیچ تلاشی دریغ نکرده است، حمایت کند. دغدغه‌های جنابعالی در شرایط ناشی از شیوع کرونا و پساکرونا در حوزه پایداری فعالیت‌ها، کسب و کار و خدمت‌رسانی به شهروندان در سایه سرویس‌دهی شبکه حمل‌ونقل عمومی و پایداری خدمات شهری محقق شده است و این روند همچنان ادامه خواهد یافت. شهرداری تهران در صف مقدم خدمت‌رسانی دوشادوش وزارت بهداشت و درمان گام برداشته است. انتظار مردم تهران از رئیس‌جمهور محترم آن است که دولت یار و همراه شهرداری باشد و در‌گذار از این مرحله سخت شهرداری را در برخورداری از منابع صندوق توسعه ملی حمایت کند تا شهرداری و شورا نیز در کنار دولت برای تامین نیازمندی‌های مردم به‌ویژه در بهبود دسترسی و گسترش شبکه اتوبوسرانی به‌عنوان بخشی از خدمات حمل‌ونقل عمومی ارزان‌قیمت گام بردارند.